Çinlilerin Yemek Çubukları: Kuai Zi

Bulunduğumuz kültüre göre yorumlayınca chopstick kullanmak çatal-kaşık kullanımına göre oldukça zor görünüyor. Uzakdoğulu insanlara sorduğumuzda ise muhtemelen onlar için chopstick kullanmak oldukça kolaydır. Peki bu kültürel farklılığın sebebi nedir? Buyurun yazıma!

Dünya üzerinde genel kabul gören üç farklı yemek yeme yöntemi bulunur. İnsanlığın %40’ı yemeği elleriyle yer, %30’u çatal, kaşık ve bıçak kullanır, %30’u ise yemek çubuğu ile tercih eder.

Yemek çubukları Çinlilerin en büyük buluşlarındandır. Çinliler bu çubukları 3000 yılı aşan bir süre önce Yin ve Shang döneminde kullanmaya başlamışlardır. O zaman çubuklara Kuai Zi adı yerine Zhu veya Ce denmiştir. Milattan sonra ise altıncı ve yedinci yüzyıllarda, çubuklara Jin adı verilmiştir.

Kuai Zi Adı Nereden Geliyor?

Kayıtlara göre, Doğu Çin’de bulunan Yangtze Nehri’nin güneyinde yaşayanlar için Zhu ve durmak sözcükleri sesteştir. Nehir kıyısında yaşayan kayıkçılar, durmak kelimesini tabu kabul ederek kullanmamaya çalışmışlardır. Bu sebeple Zhu kelimesini de hızlı anlamına gelen Kuai ile değiştirmişlerdir.

Milattan sonra onuncu yüzyıldaki Song hanedanı döneminde insanlar hızlı anlamına gelen Kuai kelimesinin yanına, aynı zamanda bambu anlamındaki Zhu kelimesini eklemişlerdir. Çünkü çubukların çoğunun yapımında ana malzeme olarak bambu kullanılmaktaydı. Bu nedenle Çinlilerin keşfettikleri bu yemek aleti, şu anki Kuai Zi adını almıştır.

Kuai Zi’nin Keşfi

Bazı tahminlere göre, eski insanlar yiyeceklerini pişirirken rastgele iki ince ağaç veya bambu dalını keserek yiyecekleri ateşin üstünden bu çubuklarla ellerini yakmadan alabilmişlerdir. Böylece yemeklerin sıcaklığı ve lezzeti kaybolmadan tüketilebilmiştir. İnce ağaç dalları ise zamanla çubuk haline getirilmiştir.

Kuai Zi’nin yapısı oldukça basittir. Çin çubuklarının şekline bakıldığında üst kısmı dörtgen ve biraz kalın, alt kısmı ise daha ince ve yuvarlaktır. Çubukların kullanımı kolaydır; masada yuvarlanmazlar ve yemekleri tutarken insanın dudaklarını ve dilini yakmamak gibi avantajları vardır. Çubuklar Japonya’da da kullanılır. Japonlar bu çubukları çiğ ve soğuk yemekleri daha kolay yiyebilmek adına konik şekle getirmişlerdir.

Çin Kültüründe Kua Zi’nin Önemi

Çubuklar; Çinlilerin örf, adet ve geleneklerinde önemli rol oynamaktadır. Bazı bölgelerde yeni evli çiftler için kırmızı iple bağlanmış kase ve çubuklar hazırlanır. Bunlara “Evlatların Kaseleri” denir. Bu gelenek, evlenen çiftin sürekli birlikte yaşamasını dilemenin yanı sıra Kuai’nin, hızlı kelimesiyle sesteş olmasından dolayı “Hızla erkek çocuk doğursun.” dileğini de gösterir.

Kuzey Çin köylerinde ise şöyle bir gelenek vardır: Gerdeğe girenlere şaka yapmak amacıyla yakın akrabalar ve dostlar gerdek odasının penceresinden çubukları içeri atarlar. Bu da onların kültürüne göre “Her şey uğurlu ve gönlünüzce olsun, erkek çocuk doğsun” dileğinin karşılığıdır.

Bazı uzmanlara göre, çubukları kullanırken insan vücudunda 30’dan fazla eklemin ve 50’den fazla kasın harekete geçtiği söylenir. Çubuk kullanmanın parmakların çevikliğine ve beynin gelişmesine de son derece faydası olduğu görülmüştür.