Uyku Hastalığı

Uyku hastalığı olarak bilinen Afrika tripanosomiasisi, çeçe sineği tarafından bulaşan parazitsel bir hastalıktır. Bu hastalık nedir? Hangi bölgelerde görülür? Tedavisi var mıdır? Bu ve çok daha fazlası yazımda. Keyifli okumalar.

Uyku hastalığı veya Afrika tripanosomiasisi, çeçe sineği tarafından bulaşan ilgili parazit suşlarının, Trypanosoma brucei gambiense ve Trypanosoma brucei rhodesiense'ye neden olduğu yaşamı tehdit eden bir hastalıktır.

Erken evre uyku hastalığı olan kişilere genellikle teşhis konulamaz. Tedavi edilmezse parazit kan beyin bariyerini geçer ve merkezi sinir sistemini işgal ederek ileri evre uyku hastalığına neden olur. Bu aşamada insanlar uyku bozukluğu, kafa karışıklığı, uyuşukluk ve kasılmalar gibi nöropsikiyatrik semptomlar geliştirir. Tedavi edilmezse, uyku hastalığı genellikle ölümcüldür.

İnsan Afrika tripanosomiyazı, ilgili parazitin alt türlerine bağlı olarak 2 form alır:

Trypanosoma Brucei Gambiense

Batı ve Orta Afrika'da 24 ülkede bulunur. Bu form şu anda bildirilen uyku hastalığı vakalarının %97'sini oluşturmaktadır ve kronik bir enfeksiyona neden olmaktadır. Bir kişi, hastalığın ana belirtileri veya semptomları olmadan aylar hatta yıllar boyunca enfekte olabilir. Daha belirgin semptomlar ortaya çıktığında ise hasta genellikle merkezi sinir sisteminin etkilendiği ileri bir hastalık evresindedir.

Trypanosoma brucei gambiense enfeksiyonunun semptomları genellikle spesifik değildir, örneğin; ateş, baş ağrısı ve kas ağrıları, kaşıntı, yüzün şişmesi, şişmiş lenf düğümleri, kilo kaybı, uyku bozuklukları, zayıf koordinasyon ve davranış değişiklikleri gibi nörolojik semptomlar, ilk enfeksiyondan aylar veya yıllar sonra gelişir. 

Trypanosoma Brucei Rhodesiense

Doğu ve Güney Afrika'da 13 ülkede bulunur. Günümüzde bu form bildirilen vakaların %3'ünden azını temsil etmekte ve akut enfeksiyona neden olmaktadır. İlk belirti ve semptomlar enfeksiyondan birkaç ay veya hafta sonra görülür. Hastalık hızla gelişir ve merkezi sinir sistemini istila eder. Sadece Uganda, hastalığın her iki formunu da gösterir ancak ayrı bölgelerde.

Trypanosoma brucei rhodesiense enfeksiyonunun semptomlar genellikle enfekte bir çeçe sineğinin ısırmasından üç gün ila birkaç hafta sonra ortaya çıkar ve şunları içerebilir:

Enfekte çeçe sineği ısırığı bölgesinde ağrılı şans (küçük ülser), yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı ve kas ağrıları, döküntü, nadir durumlarda dalak büyümesi, böbrek sorunları veya kalp sorunları gelişebilir.

Nasıl Bulaşır ?

Uyku hastalığı en çok enfekte bir çeçe sineğinin ısırması yoluyla yayılır. Hastalığın ortaya çıktığı bölgelerde bile genellikle sineklerin yalnızca küçük bir yüzdesi enfekte olur. Çeçe sinekleri bal arısı büyüklüğündedir ve gri-kahverengidir. Genellikle gündüzleri ısırırlar ve ısırıkları genellikle oldukça ağrılıdır. Enfekte bir çeçe sineği kanıyla beslendiğinde bir insan Trypanosoma brucei parazitleriyle enfekte olur. Uyku hastalığına neden olan parazitler, özellikle Trypanosoma brucei rhodesiense, sığır ve vahşi hayvanlara da bulaşabilmektedir. Enfeksiyon Trypanosoma brucei rhodesiense veya Trypanosoma brucei gambiense'den kaynaklanıyorsa uyku hastalığının belirtileri farklılık gösterir.