Sinestezi: Çok Yönlü Duygular

Sıradan bir günde karşılaştığınız arkadaşınız size selam verdiğinde aniden gözünüzün önünde renkler ve şekiller belirse nasıl olurdu? Renklerin tatları, sayıların cinsiyetleri, harflerin renkleri olabilir mi? Bunlar her ne kadar ütopik gelse de sinestetik bir insan için günlük hayatın sıradan olayları aslında. Peki nedir bu sinestezi?

Sinestezi: Renkleri duymak, şekilleri tatmak

Köken olarak Yunanca bir kelime olan sinestezi birleşik duyu anlamına gelmektedir. Duyuların birlikte algılanması veya duygu karmaşası olarak da tanımlanabilir. Sinestezi beyindeki farklı algılama şeklinden kaynaklandığı ve normalden farklı işlediği için hastalık olarak tanımlanmaktadır ve bir kesim bunun normalin dışında bir durum olduğunu ve bu algılayış biçiminin dezavantaj olduğunu savunurken diğer bir kesim ise bunun avantaj olduğunu çünkü nesneleri, olayları ve müziği çok yönlü değerlendirmenin, farklı bakış acılarının olmasını özel bir yetenek olarak görüyor. Peki bu duygu karmaşası insan için bir avantaj mıdır yoksa dezavantaj mıdır? 
Sinestezikler neyi nasıl algılar?
Güncel olarak 60’dan fazla sinestezi çeşidi tanımlanmış olsa da genel olarak 2 ana başlığa ayrılmışlardır. Bunlardan ilki idiyopatik olarak bilinen, genellikle geçici ve sebebi bilinmeyen sinestezidir. İkincisi ise edinilmiş sinestezi olarak isimlendirilir ve genellikle epilepsi hastalarında görülür. 
Peki sinestezikler duyuları nasıl algılar?
En sık rastlanan şekli ile sinestezik bireyler harfleri renk olarak algılarlar yani her harf farklı bir renk olarak kodlanmıştır beyinlerinde. Daha spesifik bir örnek vermek gerekirse, bir portakalı gördüğümüzde genel olarak tadı ve kokusu belirir zihnimizde değil mi? Sinestezik bireyler ise buna ek olarak bir portakala sinirli, mutlu, üzgün gibi duygular atfedebilir veya portakalı bir cinsiyete mensup olarak düşünebilirler.
Sanat ve sinestezi
Yoğun bir hayal dünyasına ve tabiri caizse zihinlerinde görsel bir şölene sahip bazı sinestezikler bu özelliklerini olumlu yönde kullanmaya karar verip sanata yönelmişler ve ortaya oldukça başarılı işler çıkarmışlardır. Özellikle resim alanında bu fark ortaya konulmuş, çoğunluğa karmaşık gelen ancak gözalıcı eserler ortaya çıkmıştır. Gelin biraz da sinestezik olan ünlüler kimlermiş onlara bakalım. 

 

Sinestezik ünlüler
Nikola Tesla
Lorde
Pharrell Williams
John Mayer
Kanye West
Arthur Rimbaud
Vincent Van Gogh

Son özet olarak da sinesteziklerin genel özelliklerine bakalım

Öncelikle ruhsal ve zihinsel bir hastalığa sahip değildirler, yön duyguları çok zayıftır, bir çoğunun hafızaları çok iyidir, nesnelerin üç boyutlu yerleşimlerini hatırlamakta çok iyidirler, kalıtsal bi durum olduğu düşünülmektedir, dikkat eksikliği sık görülebilir ve son olarak bu insanlarda 6. hissin çok gelişmiş olduğu düşünülmektedir.