Pandeminin Kahramanları: Sağlık Çalışanları

Kredi: BBC Türkçe

Bu yazıda, pandeminin en başından bu yana en ön safta mücadele eden sağlık çalışanlarının maruz kaldıkları fiziksel ve psikolojik baskılar incelenmektedir. Ayrıca, tüm dünya tarafından alkışlanan bu insanların sosyal ve iş hayatlarındaki sorunları dile getirilmiş ve çözüm önerileri sundum.

Pandeminin Kahramanları: Sağlık Çalışanları

   Salgın, belli bir zaman diliminde, belli bir popülasyonda yeni vakalar olarak görülen ancak tecrübelere göre beklenenden daha büyük etkiye sahip hastalıklardır ve bu durum küresel bir tehdit olarak Dünya Sağlık Örgütü'nün her daim gündemindedir. Pandemiler veya pandemik hastalıklar ise, bir kıta hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel addır. Bir salgının pandemi olup olmadığına DSÖ karar verir. DSÖ'ye göre, hastalığa dönüşen bir enfeksiyonun pandemi olmasının üç şartından biri, daha önce görülmemiş bir salgının ortaya çıkmasıdır. İkinci şart, virüsün insanlara bulaşması ve tehlikeli bir hastalığa neden olmasıdır. Üçüncüsü ise hastalık oluşturan virüsün veya bakterinin kolay ve sürekli yayılabilmesidir.

  Çin'in, bilinmeyen bir virüsün neden olduğu zatürre vakaları kümesini 31 Aralık'ta Dünya Sağlık Örgütü'ne bildirdiği ilan edildi. Artan vaka sayısı ve sonuçlardan etkilenme sıklığı nedeniyle 11 Mart 2020 tarihinde ise dünya genelinde pandemi ilan edildi. 12 Mart 2020 itibariyle, yeni koronavirüs hastalığı endişe verici bir hızla yayılmaya devam etti. DSÖ tarafından pandemi olarak etiketlenen bu ölümcül salgın, dünya çapında milyonlarca insanı etkilemiş ve ciddi ekonomik ve sosyal aksamalara neden olmuştur.

   Koronavirüs nedeniyle milyonlarca insan evlerinde mahsur kalırken, tüm ülkelerde haftalarca süren sokağa çıkma kısıtlamaları uygulanırken, salgının en ön safında yer alan sağlık personelleri, birçok zorluğa maruz kalmalarına rağmen, üstün titizlik ve özveriyle bu salgınla mücadele etmektedirler.

   Salgının çabuk yayılması ve artan vakalar, hastanelerde yoğunluk oluştururken, sağlık çalışanları üzerindeki maddi ve manevi baskıyı da arttırmıştır. Çalışma koşullarının elverişsiz olması, çevrelerindeki insanların olumsuz tepkileri, hak ettikleri değeri ve saygıyı göremedikleri düşüncesi onları psikolojik ve fiziksel olarak etkilemiştir.

   Bu çalışmanın amacı, bu pandemi sırasında Covid-19 ile mücadelede ön planda olan sağlık çalışanlarının yaşadığı kaygı düzeyini, bunun nedenlerini, sosyal hayatlarındaki değişimleri ve buna bağlı değişkenleri analiz etmektir.

   Sağlık çalışanları ile yürütülen projenin sonucunda; yaşadıkları fiziksel yorgunluğun, uzun çalışma saatlerinin, COVID-19 hakkında yetersiz bilgi ve ekipmanın, uyku problemlerinin, çalışma arkadaşlarıyla yaşadıkları olumsuz olayların sıklıkla yaşandığını ve bunların sonucunda gerginlik, huzursuzluk, mutsuzluk, sinir, korku, endişe ve karamsarlık hissettiklerini ifade etmişlerdir.

   Çalışanların çalışma koşullarında önemli değişimler olduğu ortaya çıkmıştır. Hastanelerde yaşanan yoğunluk nedeniyle çoğu çalışan, evlerine geç saatlerde dönerken COVID-19 hastalarıyla temaslı olduklarında dolayı günlerce evine gitmeyen ve ailesiyle görüşmeyen çalışanlar olduğu tespit edilmiştir. Bu olaylar, sadece çalışma hayatında değil, çalışanların sosyal yaşamlarında da önemli ve olumsuz değişimler olduğunu göstermektedir.

   İnsanlar, sıkıntılı ve zor geçen dönemlerde öncelikle ailelerinden, sonra ise çevresindeki insanlardan destek görmeyi beklerler. Oysa, yoğun geçen iş temposundan dolayı bedensel ve zihinsel olarak yorgun düşen sağlık çalışanları, yaptıkları fedakarlıkların, insanlar fark edilmediğinden şikâyet etmektedirler.

   Mesai ile nöbet sisteminin değişmesi, istifa ile tatil haklarının geçici süreliğine askıya alınması ve sağlık çalışanlarının ölüm haberleri, sağlık çalışanlarının aileleri tarafından endişe ile karşılanmıştır. Onların bu tepkisi, çalışanlar üzerindeki psikolojik baskıyı arttırmıştır.

   Sağlık çalışanları, bu zorlu süreç boyunca emeklerinin karşılığında tatmin edici herhangi bir ödeme ya da ödül almadıklarını belirtmişlerdir. Çalışanlar, gösterdikleri gayretlerin yetkili makamlar tarafından göz ardı edildiğini ve umursanmadığını düşünmekteler. İşte bu yüzden, anketimize katılanların yarısından fazlası kendilerini tükenmiş hissettiklerini belirttiler. Tükenmişlik hissi ise çalışanların verimliliklerini, performanslarını ve çalışma isteklerini olumsuz etkilemiştir.

   Katılımcılar, çevrelerindeki insanların onlardan uzaklaştıklarını, tedirginlik ve kaygı içerisinde olduklarını; bunların yanı sıra ise çalışma arkadaşları ile aralarındaki birlik ve beraberlik sayesinde problemlerin üstesinden geldiklerini belirtmişlerdir. Anketimize verilen cevaplara göre; sağlık çalışanlarının büyük çoğunluğu istifa etmeyi düşünmediğini, çalıştığı departmanda mutlu olduğunu ve değiştirmeyi düşünmediğini ifade etmişlerdir.

   Ülkemizde yaşanan pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının ne kadar zorluk yaşadıkları ortadadır. Bunlar göz önüne alındığında, virüsün, sağlık çalışanlarına bulaşma olasılığının yüksek olması sebebiyle, çalışanlar fiziksel ve psikolojik olarak korunmalıdır. Fiziksel olarak, çalışma saatleri sağlıklı bir biçimde yeniden düzenlenmeli ve koruyucu ekipman desteği yapılmalıdır. Psikolojik baskı altında olan onlarca çalışan için psikiyatrik destek sağlanmalıdır.

   İş yükünün artması, yapılan işlerin fark edilmemesi, ödül ve ödeme beklentilerinin karşılanmaması gibi nedenler, çalışanları tükenmişlik hissine maruz bırakıyor. Tükenmişliği azaltmak veya yok etmek için, her sağlık çalışanı için ayrı bir değerlendirme sonucunda kişisel önlemler alınmalıdır. Sağlık çalışanları işlerini her ne kadar sorumluluk duygusuyla yeri getirseler de mutlaka yöneticiler tarafından desteklenmelidirler. Çalışanlar için güvenli dinlenme alanları oluşturulmalıdır.

   Ayrıca sağlık çalışanların en büyük beklentisi, COVID-19’un meslek hastalığı olarak kabul edilmesidir. Bu sayede canlarını ortaya koyan çalışanlar, aileleri için daha az tedirgin olacaklar ve psikolojik olarak oldukça rahatlayacaklardır.