Obezitemden Kim Suçlu?

Grip veya yatağa düşüren bir virüs, salgın hastalık denildiğinde aklımıza gelen kavramlar. Peki ya obezite? Dünya Sağlık Örgütü'nün yapmış olduğu çalışmalar neticesinde obezitenin giderek yaygınlaşan bir salgın hastalık olduğu tespit edilmiştir. Peki kim suçlu?

Yapılan araştırmalar obezitenin yalnızca bir sağlık sorunu olmadığını vurgularken bu yazımda obezitenin yaygınlaşan bir hastalık olması ve bireyin neden obezite olduğu gibi hususları kendi bakış açım ve öğrendiklerim ile değerlendirmeye çalışacağım. 

Obezitenin birey kaynaklı bir hastalık olmadığı konusuna değinmek isterim. Özellikle son 10 yılda çok daha fazla gelişim gösteren teknoloji ve kentsel yaşam, obezite hastalığının kaynaklarını içinde bulunduruyor. Teknolojiden söz ederken aklıma televizyonlarda bir kez olsun denk geldiğinizi düşündüğüm 'Ağır Yaşamlsr' adlı bir program geldi ki bu programdaki bireylerin obezite ile savaştığını biliyoruz, ancak burada dikkat ettiğim bir husus şudur ki, tedavi sürecinin bireylerin yoğun bir şekilde geçmiş dönemlerindeki sorunları, yaşamış oldukları travmaları gibi birey kaynaklı belki de psikolojik diyebileceğimiz bir açıdan ele alındığını görüyoruz. Ancak birey varlığını devam ettirirken kendisi ne kadar istemese dahi bir toplumun unsuru konumundadır. Bu konum beraberinde bir takım şeyleri getirir. Obeziteyi bu noktada karşımıza sosyo-kültürel etkilere dayalı bir hastalık olarak koysak yanlış yapmış olmayız. Obezite neden sosyo-kültürel sebeplerden gerçekleşiyor diye düşünürsek, bireyin bir işe sahip olması hatta bireyin işsiz olması gibi etkenler sosyo-kültürel etki kavramında yer alırken bir kişinin obez olması için de yol yapmış oluyor. 

Günümüzde gelinen ileri teknolojilerle birlikte bu hastalığın geçmişe nazaran rövaçta olması hiç de şaşırtıcı değil. Yalnızca teknoloji değil, hızla gelişen kentleşme ve kırsal kesimden uzaklaşma, iş olanaklarının farklılaşması gibi etkenleri incelemek gayet doğru olacaktır. Kırsal kesimde yaşamaya devam eden insanların obeziteye yakalanma oranlarının daha düşük olduğunu düşünebiliriz, çünkü bu kesimde hala bir iş için kas (insan) gücü kullanımı üst seviyede, bireyler kendi işlerini neredeyse teknolojisiz bir biçimde halletme eğilimindeler. Bugüne dönüp baktığımızda ise artık giyim alışverişlerimiz bir yana anlık market ihtiyaçlarımız, temel ihtiyaçlarımız bile bırakın kas gücünü beyin dahi kullanmayı gerektirmeden tek tıkla elimize ulaşırken kent toplumunda bireyin obezite olması ne kadar şaşırtıcı olabilir?

Okların yalnızca topluma yöneltilmesi gerekmediğini bildirmek isterim. Bu noktada ele 'ekonomi' kavramını da alabiliriz. Değişen ekonomi ile gıda sürkülasyonları arasında doğan oranlarla beraber çoğu gelişmiş ve refah seviyesi yüksek ülkelerde 'sağlıksız gıda' olarak nitelendirebileceğimiz gıda türlerine ulaşım kolaylaşmışken son yıllarda bu sağlıksız gıdalar bireylerin neredeyse temel ihtiyaçları, günlerini atlatmak için gerekli besin kaynağı haline gelmiş durumdalar. Gıdalara ulaşımın kolaylığında kentselleşmeyi görmek mümkün olsa da, yüksek oranla ekonomiden bahsetmek doğru olacaktır. 

Toplumsal Dışlanma;

Bu sebeplerin yanı sıra bireyin psikolojik olarak yaşadığı sorunlar ile ilişkilendirilebilecek olan obezitenin temelinde yine bir tür toplumsal etki yatabileceğini düşünüyorum ki son yıllarda sadece obezite hastalığın yakalanan kişi sayısının artışı değil, bu hastalığa yakalanan bireylerin yaş oranlarındaki düşüş de dikkat çekicidir. Bu noktada neden genç yaştaki bireylerin geçim, iş sıkıntısı gibi dertleri yokken belki de direkt olarak gelişmiş teknoloji ve kentleşmiş toplumun için doğmuşlerken bu salgına yakalandıklarını düşünebiliriz. Toplum tarafından dayatılan bazı algılarla birlikte birey kendini beğenmeme, toplum karşısına çıkamama, anksiyete, asosyallik giibi problemler edinmiş ve kendine bir tür bağımlılık bulmuştur. Toplumsal dışlanma, çevre tarafından hor görülme, alay edilme gibi hususlarla kendisini yemeye vermiş ve yemek yemenin kendine daha fazla zarar verdiğini görmemiş, üstelik hatayı ne yemekte ne de toplumda aramıştır. 

Son olarak demek isterim ki 2019'dan beri korkulan covid-19 hastalığı yanında obezite belki de yıllardır bu savaşı veriyor.