Kendini Gerçekleştiren Kehanet: Pygmalion Etkisi

Kredi: blog.cognifit.com

Kendi kendini gerçekleştiren kehanet (self-fulfilling prophecy) yani bir diğer adıyla Pygmalion Etkisi, başka insanların bizim hakkımızda düşündüklerinin, beklentiler ile örtüşen durumlar sergilediğini söyleyen, düşüncelerin davranışlara yön verdiğini belirten olgudur.

Adını Yunan mitolojisindeki bir karakterden alan Pygmalion Etkisi, bir heykeltıraşın hayali aşkından sonra doğar. Bu mite göre Kıbrıslı (?) yalnız heykeltıraş, hayal ettiği kadının heykelini yapmaya başlar. Galatea adını verdiği heykelin hayattaki tüm kadınlardan daha güzel olduğunu düşünen Pygmalion, heykeline karşı duyduğu karşılıksız aşktan tarifsiz acı çekmeye başlar. Tanrı’ya heykelin canlanması için yalvarmaya başlayan, adaklar adayan Pygmalion’ın, Galatea’ya karşı duyduğu saplantılı aşkın farkına varan tanrıça Afrodit, Galatea’yı canlandırır ve heykeltıraş ile aşk yaşamasını sağlar.

 

Pygmalion’ın istediği şey ne kadar zor, hatta imkansız gibi görünse de istemekten hiç vazgeçmemesiydi can alıcı nokta. İsteğiyle beklentisi de paraleldi ve birbirini destekliyordu.

Kendini gerçekleştiren kehanetin ilk aşaması istek, beklenti ve davranışlardır. Günlük hayatımızda ağırlıklı olarak beklenti aşamasında takılıp kalan bizler için sonuç genellikle negatif sonuçlanıyor. Yapacağınız herhangi bir şeyi, yapmayı çok istemekten ziyade o işi yapamayacağını düşünmeniz, bu durumu gerçekleştirecektir çünkü kendinizden beklentiniz de tam olarak bu yöndeydi.

Pygmalion Etkisi’nin bir diğer türü de başkalarının bizim hakkımızda düşündüklerinin gerçekleşmesi durumudur. Bu kehanet üzerine birçok deney yapılmış ama en çok ses getiren ise Rosenthal’ın 18 öğretmen ile 650 öğrenci üzerinde California ilköğretim okulunda yapılan deney olmuştur. Bu deneyde öğrencilere IQ yapılmış ve test sonuçları sadece testi yapan kişiler tarafında gizli tutulmuştur. Yetkili kişiler rastgele öğrenciler seçerek öğretmenlerine, seçilen çocuklara yapılan IQ testi sonuçlarının, normal sonuçların üzerinde olduğunu ve bu çocukların ilerleyen zamanlarda çok başarılı olacaklarını söylemişlerdir. Oysa seçilen çocuklar orta seviyede çocuklardır.

Ertesi yıl tekrarlanan testte, önceki sene seçilen çocuklarda gelişim  olduğu gözlenmiştir. Özellikle küçük yaşlarda öğretmenlerin öğrenciler ile ilgili düşünceleri onlara karşı davranışları etkiliyor bu da öğrencilerin başarılarını etkiliyor. Daha fazla olumlu geri dönüş alacaklarını düşündükleri öğrencilere, daha olumlu yaklaşan öğretmenlerin karşılığını aldıkları yani bu öğrencilerin fazlasıyla geliştiği, aksi haldeki öğrencilerin ise başarı seviyelerinde düşüş yaşandığı görülmüştür.