Görünmeyen Hastalık: Yeme Bozukluğu

Kilo aldığınızı hissettikten sonra yediğiniz her lokmanın kalorisine bakmaya mı başladınız? Yediklerinizden sonra pişmanlık duyup kendinizi mi cezalandırıyorsunuz? Günde 4-5 sefer tartıya mı gidiyorsunuz? Durun, biraz oturun ve sakinleşin ...

Günümüzde görünüşün bize kazandırdıklarının yanında bizden aldığı bazı şeyler de oluyor, mesela yemek yeme durumu. Aslında çok normal ve hayatımızın devamlılığını sağlayan yemek yemek bazı insanların korkulu rüyası oluyor.

DSM-5 (Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı) 'e göre yeme bozukluğu olarak tanınan 6 başlıktan söz edilir: Anoreksiya Nevroza, Bulimia Nevroza, Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu, Kaçıngan/Kısıtlayıcı Yeme Bozukluğu, Ruminasyon Bozukluğu ve Pica.

    Bu yeme bozukluklarının kendilerine göre bazı temel özellikleri vardır.

• Anoreksiya Nevroza: Enerji alımında aşırı kısıtlama, kilo almaktan aşırı derecede korkma, kilo alımına neden olacak her tür şeyden kaçınma, kendi bedenini ve şeklini olduğundan farklı bir şekilde görmek isteme durumudur.
• Bulimia Nevroza: Kısa sürede normalden çok daha fazla yemek tüketmek şeklinde tıkınırcasına yeme atağı yaşamak, yemek yerken kontrolü kaybetmek ve yeme atağı sonrasında kilo alımını engellemek için bunu dengeleyecek davranışlar göstermek. Kusmak, düzenli olarak laksatif ya da diüretik kullanımı, oruç şeklinde kendini aç bırakma ve aşırı egzersiz gibi.
• Tıkınırcasına yeme bozukluğu: Kısa sürede normalden çok daha fazla yemek tüketmek, yemek yerken kontrolü kaybetme ve kendini durduramama hissi görülür.
• Kaçıngan/Kısıtlayıcı Yeme Bozukluğu: Bu yukarıdaki yeme bozuklukları dışında, yemek yemekten uzaklaşmak, yemeğe karşı ilgi kaybı vb. durumları içeren bir yeme bozukluğudur. 
• Ruminasyon: Yenilen şeyleri normal şekilde tüketmemek. Örneğin yiyeceği çiğneyip çıkarmak, yutulan bir yiyeceği bilinçli olarak mideden ağza geri getirmek ve tekrardan çiğnemek vb. durumları içerir.
• Pica: Yiyecek dışı besin özelliği olmayan maddelerin tüketilmesidir. Kâğıt, sabun, kumaş, saç yün vb.

DSM-5'e dahil olmasa son birkaç senede ciddi şekilde artan "Ortorexia Nevroza" davranışı vardır. Ortoreksiya ise sağlıklı beslenme takıntısı olarak tanımlanan yeme bozukluğudur. Kişilerde kendini duygusal sıkıntıya sokacak kadar takıntı sahibi olması, sürekli sağlıklı beslenme ile zihninin meşgul olması, kendisinin sağlıksız olarak etiketlediği besinlerden yediğinde anksiyete oluşması gibi durumlar gözlemlenir. .

Kısa bir bilgiden sonra biraz toparlayalım...

Yeme bozuklukları çok konuşulmayan ve konuşulmaktan kaçınılan bir durumdur. Kadınlarda daha çok görüldüğü düşünülse bile erkeklerde de aynı oranda görülüyordur. Bu davranışların ortaya çıkması sadece tek bir nedenden değil genetik, psikolojik, sosyal çevre vb. nedenlerin birleşmesiyle de ortaya çıkabilir. Hatta yapılan araştırmalarda yeme bozukluğunun temelinde aşırı koruyucu ve eleştirel ebeveynler olduğunu biliyor muydunuz?  Yeme bozukluğu yaşamayan bireylerin bu durumu saçma, gereksiz, ilgi çekme amaçlı olarak yargılaması doğru değildir. Kendinizde veya çevrenizde bu durumları gözlemliyorsanız lütfen bir uzmandan destek alınız. Unutmayın ki yalnız değilsiniz.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere. Sağlıcakla...