Emekçi Kadınların Günü: 8 Mart

Bugün neredeyse tüm dünyada ses getiren 8 Mart'ın temelleri 1908 yılında, New York'ta 15 bin çalışan kadının daha kısa mesai süreleri, daha yüksek maaş ve seçme hakkı talep etmesiyle ve 120 kadın işçinin feci bir şekilde can vermesiyle atılmıştı. Peki ya şimdi?

8 MART DÜNYA KADINLAR GÜNÜ

New York'taki kadınların taleplerinden bir yıl sonra Amerika Sosyalist Partisi 8 Mart'ı Ulusal Kadınlar Günü ilan etti. Bu özel günü uluslararası hale getirme fikrini ortaya atan ilk kişi ise Clara Zetkin'di. 

Clara Zetkin, Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı'nda Dünya Kadınlar Günü fikrini önerdi. Konferansa 17 farklı ülkeden katılan 100 kadın, Zetkin'in önerisini oybirliğiyle kabul etti.

 

Peki bu direniş sadece 8 Mart'ta anılması ve 9 Mart'ta hiçbir şeyden habersiz ve bilinçsiz davranalım diye mi? En azından benim cevabım hayır. O gün aynı iş gücüyle çalıştıkları işte erkeklerle aynı haklara sahip olması gerektiklerini tüm dünyaya savundular. Yıllar önce yapılan bu direniş üstünden günümüzde neler değişti? Bu durumu biraz içselleştirerek düşünmenizi istiyorum, cinsiyet fark etmeden. Hatta bir örnekle ekonomik eşitlikte ne durumdayız görelim.

• Dünya Bankası: Sadece 6 ülke kadınlara eşit ekonomik haklar veriyor, Türkiye 85. sırada.

Sadece ekonomik eşitlik alanda mı bu kadar kötüyüz sizce? Ülkemizde bu durumu ele almak istiyorum. Bizler kadınları bir kalıba sıkıştırıyoruz. Yapabileceklerini ve hayatta alabileceği rollerini belirliyoruz. 

 

Kadına belli sınırlar koyduğumuz en büyük yer meslek seçimi. Bu alanda kadını "annelik" rolüyle uyum sağlayabileceği (!) meslek seçimi yapmasında adeta elimizden gelen tüm engelleri yollarına seriyoruz . Olur da kalıplarınız dışına çıkıp istediği mesleği seçebilirse bu sefer iş verenler değerlendirme aşamasında tüm kötülükleri yapabiliyorlar. Mülakatlarda işten bağımsız 'Yakın zamanda çocuk düşünüyor musun?' gibi sapasaçma soru örneklerini maalesef ki görüyoruz. Bizler hep kolaya kaçma peşindeyiz. Hep şartları değiştiren değil eleştiren tarafız. Durumu değiştiren taraf olarak bakacak olursak;

 1. Kadının iş dışı hayatı, iş vereni ilgilendirmez.

2. Çocuğu olan kadını anında "ev hanımı" kalıbına sıkıştırmak yerine çocuğunu bile bırakıp gelebilecek kadar sevebileceği bir iş ortamı sağlayabilmek bulunduğumuz çağda ne kadar zor olabilir? (Neden kadın sadece işinden, sosyal yaşantısından fedakarlık ediyor, bir diğer düşünülmesi gereken konu tabi...)

TÜİK raporlarını incelersek kadınların çalışma hayatında kalma süresi 19 yılken bu sayı erkeklerde 39 yıl olduğunu görürüz. Bunun en belirgin sebebi toplum yapısının en küçük birimi olan aile oluşumundan başlıyor. Başta her şey eşit ilerlerken aile üyesi artınca terazinin dengesi ne yazık ki bozuluyor. Normal şartlarda, diğer ülkelerde çocuk olduğunda başlangıçta bakım için işten ayrılan (veya izne çıkan) kişi direk anne olmuyor. Anne veya babadan maaşı yüksek olan çalışmaya devam ediyor. Diğer ebeveyn ise çocuk bakımıyla ilgileniyor. Bu durumu bizim ülkemiz için değerlendirmek biraz zor. Öncelikli sebebi evdeki roller babanın daha çok maddi, annenin ise manevi ihtiyaçları karşılamasının gerektiği algısı. Bu durumu daha net açıklamak gerekirse sadece erkeğe çalışma ve bizim tabirimizle evi geçindirme sorumlulukları yüklenirken aynı şekilde çocukların manevi tüm olguları (yetiştirme, eğitme, vb.) annenin sorumluluğuna bırakılıyor. Toplumsal eşitliğin önündeki en büyük engellerden biri de ebeveynlere verilen sorumlulukların yanlış oranda yanlış şekilde verilmesidir.

Kadınlarda bu rakamın düşük olmasının sebepleri arasında; şartlar, haklar, pozisyon ve yapılan iş bile aynıyken kadına verilen maaşın erkeğe göre az olması var. Kazanç Yapısı Araştırması, 2018 sonuçlarına göre; cinsiyete dayalı ücret farkı toplamda ve tüm eğitim düzeylerinde erkeğe verilen ücretin daha fazla olduğunu onaylamış ve cinsiyete dayalı ücret farkının toplamda %7,7 olduğunu açıklamıştır. Yani biz diğer ülkeler gibi maaşı yüksek olan çalışsın desek de aynı sonuca çıkmış olacağız.