Eğitimin Süper Kahramanı: Türkan Saylan

Sırtında bir pelerini yoktu, özel bir gücü de yoktu. Onun sadece sımsıcak duygularla dolu bir yüreği vardı. Dokunduğu binlerce hayatla birlikte çağdaş bir yaşamın temellerini atan mücadeleci bir süper kahramandan bahsediyorum: Türkan Saylan.

Cumhuriyetin ilk müteahhitlerinden Fasih Galip Bey ve İsviçreli Leyla Hanımın, 1935'in sonlarına doğru 13 Aralık'ta bir kız çocukları oldu. Kızlarının adını Türkan koydular. Türkan, ilkokulu ve liseyi Kandilli'de bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni bitirdi. 1957'de evlendi.

                                                                                                            

O dönem bir bela gibi görülen cüzzam hastalığından herkes köşe bucak kaçarken Türkan, 1958 yılında Bakırköy Akıl Hastanesi'nde cüzzamlıların olduğu bölüme bakmak istemişti. "Nerede görülmüş hekimin hastasına dokunmadan şifa olacağı?" diyerek cüzzamlı hastalara dokunan ilk kişi olmasının yanında bu hastalığın tedaviyle kontrol altına alınabileceğini kanıtlayan ilk kişi oldu. İşte bu sıralarda karar verdi uzmanı olacağı bölüme: Deri ve Zührevi Hastalıklar doktoru olacaktı. Oldu da; çünkü Türkan, hedeflediği yolda elinden geleni yapmaya çekinmezdi. 1976'da Cüzzamla Savaş Derneği'ni kurdu. Eş zamanlı olarak Fransa ve İngiltere'de çalışmalar yürüterek profesör oldu. 1986’da Uluslararası Gandhi Ödülü'nü almaya layık görülen Türkan, 2006'ya kadar Dünya Sağlık Örgütü’nün lepra konusunda danışmanlığını yaptı. 

Gurur verici başarıların yanı sıra Türkan'ın en önem verdiği şey şüphesiz eğitimdi. Atatürk ilke ve inkılaplarından sapmadan yürünen bir eğitim yoluydu en büyük hayali. Türkiye'nin en ücra köşesinden merkezine kadar, deyim yerindeyse Türkiye'nin dört bir yanından karlar altına saklanan ''kardelenlerini'' güneşi görmeleri için bir araya getirdi. Çok çalışmalar yaptı; Türk kadınının layık olduğu yerde olabilmesi için, göklere çıkması için elinden ne geliyorsa yaptı. Faaliyete başladığı günden bu yana herkese kucak açan "Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği"ni 1989'da kurdu. Eğitim hakkını kaybetmiş kız çocuklarının yol göstericisi oldu. Onlarca ödül kazandı ama kazandığı en büyük ödülü, sağlam adımlarla yolunu yürüyen kız öğrencilerini görmek oldu. Eğitimin süper kahramanı olmak böyle bir şeydi.

                                                                                                           

Ömrü boyunca cehaletle, karanlıkla savaştıktan sonra Türkan bir de tam 17 yıl boyunca da kanserle savaştı. Bu savaş sırasında umudunu hiç kaybetmedi. "Ölüm aklıma bile gelmiyor, yapacak çok işim var" demişti hep. Ne yazık ki Türkan'ın yenildiği tek mücadele oldu bu hastalık. 18 Mayıs 2009'da ardında binlerce gelecek vaat eden kardelenle hayata veda etti. 

Ne kadar yazarsak yazalım Türkan Saylan'ın Atatürkçü düşünce yapısına, eğitimde fırsat eşitliğine yaptığı katkıları anlatmak basit olmayacak. Türkan Saylan’ı anlamaya çalışmak isteyenler için Ayşe Kulin’in, Saylan’ın talebi üzerine 2009'da çıkardığı “Tek ve Tek Başına Türkan” kitabını ve bu kitaptan uyarlama olan "Türkan" filmini tavsiye ederim. 

Yirmi bir sene başhekimlik yaptım. Kimseyi kovmakla, sürmekle tehdit etmedim. Kavgacı değilim, benim kavgam başka türlü. İnsanların başarılı olması için onları rahat bıraktım, onların kendi başarısını yaratmasını bekledim. Hep böyle çalıştım ve hiçbir zaman sorun yaşamadım. Bağırma çağırma hiçbir zaman sistemi geliştirmez. -Türkan Saylan