Davetsiz Düşünceler

Kendi halinizde yaşarken zaman zaman aklınıza garip düşünceler geliyor mu? Bu yazımda uzmanların yardımıyla davetsiz düşüncelerin ne olduğunu, kontrolden çıkarlarsa neler olabileceğini irdeleyelim.

Yolda müzik dinleyip otomobil kullanırken aklınıza “Kırmızıda geçsem ne olur?” diye bir soru geliyor mu? Belki de mutfakta ekmek keserken bir anda “Ya bu bıçakla birini yaralarsam?” diye düşünüyorsunuz. İşte bizler tüm bunları psikolojide davetsiz düşünceler olarak adlandırıyoruz. Bu gibi düşünceler bazen içinde bulunduğunuz anlarla ilgiliyken, bazen de tamamen alakasız durum ve olaylar sonucunda aniden belirebiliyor. Bu düşünceler geldiğinde yapılması gereken ideal hareket, bu düşünceleri bir kenara itmek ve hayatınızın normal akışına devam etmektir.

Çoğu insan hayatının belli bir döneminde, bu davetsiz düşünceleri bir kenara koymakta zorlanıyor. Aslına bakarsak davetsiz düşünceler olumlu da olabilir ancak çoğu zaman olumsuz olanları daha çok fark ediyoruz. Misal, fırını açık bıraktığınızı düşünüp evinizin yanacağından korkmak hepimizin yaşamış olduğu örneklerden birisi olabilir. Bu, hepimizin zaman zaman düşündüğü türden bir şeydir. Bunları “istenmeyen” olarak değerlendirmemek gerekir, çünkü bunlar sadece çabucak unuttuğumuz düşüncelerdir. Psikolojide davetsiz düşünceleri bir endişeden veya başka bir düşünce türünden farklı kılan şey, bu düşüncelerin genel olarak doğru olduğuna inandığınız şeyle veya kendi değerlerinizle çelişmesidir. 

                                                                                                                                

Peki ya bu davetsiz düşünceler normal mi? Her ne kadar bunun farkında olmasak da, evet. Özellikle yoğun veya stresli bir dönemden geçiyorsanız ve davetsiz düşüncelerle normalden daha fazla mücadele ettiğinizi fark ediyorsanız, bu mutlaka OKB geliştirdiğiniz anlamına gelmez. Bu sadece daha dikkatli olmanız ve belki de stresi azaltmanıza yardımcı olacak şeyler yapmanız gerektiği anlamına gelir. Radomsky, “Düşünceyi dışarı atmak ya da ondan kaçınmak değil, önemli olan şeylere odaklanmak gerekli.” diyor. Ayrıca, iyi uyumak ve iyi beslenmek gibi basit olabilecek bazı öz bakım önerileri de getiriyor.

Bu düşüncelerin sebebini öğrenmek için öncelikle normal olduğunu kabul etmeliyiz. Eğer sadece rastgele düşünceler olduğunu kabul edersek, onlara neden olan şeyin aşırı yoğun çalışan beyinlerimizde meydana gelen fikirler veya hatırlanan anılar olduğunu söyleyebiliriz. Bazen bu düşünceleri tetikleyecek şeyler olabilir. Bir yangın söndürücü görünce bir anda eve koşup yangın çıkıp çıkmadığını kontrol etmek gibi. Bazen de sadece beyinlerimiz “gürültülü” olduğundan dolayı tamamen rastgele ortaya çıkabiliyorlar.

Başka bir odak noktası ise kontrolü kaybetmeyle ilgili inançlar. Radomsky, “İnsanlar bazen düşüncelerinin kontrolünü kaybederlerse davranışlarının da kontrolünü kaybedebileceklerine inanıyor.” diyor. “OKB hastalığında yaşanan bu inançlar kaçınılmaz olarak yanlış.”

Davetsiz düşüncelerin bir sorun haline gelebileceğini hissedenlerin çaresiz olmadıklarını bilmeleri ve bu konuda destek alabileceklerini bilmeleri de bir diğer önemli konu.