Cebimizdeki Pranga

Sosyal medyayı nasıl sağlıklı tüketebiliriz diye sorgulayanlar ve sosyal medyaya "biraz bakıp çıkayım" diyip saatlerini harcayanlar için mini bir öneri kılavuzu arayanlar için.. Aradığınız kılavuz ayağınıza geldi!

Cebimizdeki Pranga 

Evimize kapandığımız şu günlerde bizi dünyaya bağlayan internete bağlıyız. İnternet sayesinde arkadaşımızın dinlediği son şarkıyı, restoranlarda yediğimiz yemek ve içeceklerin tariflerini, pikniğe gideceğimiz günün hava durumunu ve birçok şeyi öğrenebiliyoruz. Özellikle internetin yaygınlaşmasıyla ortaya çıkan sosyal medya platformlarıyla bilgiye ve eğlenceye ulaşmak artık çok kolay. Bu platformlar bize haber, eğlence, iletişim ve sosyallik sağlıyor. Bir mağazadan alışveriş yapmadan, yeni biriyle olan ilişkimizi ilerletmeden, işe alırken veya alınırken sosyal medya hesaplarına bakıyoruz. Tüketirken bize birçok fayda sağladığını düşündüğümüz bu platformlar bu süre boyunca aslında bizi de tüketiyor. Algoritmalarını bağımlılık kurmak üzerine günden güne geliştiren bu şirketler bizi birer bağımlı haline getiriyor ve bunun farkında bile olmadan saatlerimizi, günlerimizi heba ediyoruz. Kilit nokta bu durumun içerisindeysek farkında olmak ve bazı önlemlerle kontrolü ele almak.

Uzun süredir kullandığınız bu uygulamalardan ayrı kalmak kulağa imkânsız geliyor olabilir. İnstagram’dan uzakta kalınca dünyadan uzakta kalacağınızı sanıyor olabilirsiniz. Bu yanılgı için haklı sebepleriniz de olabilir. Örneğin, sosyal medya detoksuna girerseniz ofiste veya sınıfta herkesin hakkında tartıştığı popüler bir video hakkında Fransız kalacak, arkadaşlarınızın yirmi dört saat sonra silinecek hikayelerini görmeyecek ve bihaber olacaksınız. Bu gibi olasılıklar kulağa kötü gelse de tüm bunlar sizi birer bağımlıya dönüştürmek için tasarlanan fikirlerin ürünü ve bunları bilinçsizle kullanırsanız cebinizde prangalarla gezeceksiniz.

Bu platformlara ve internete bağımlı olmak da tamamıyla karşı olmak da yanlış. Ancak bilinçli tüketici olursak kendimize ve çevremize karşı en sağlıklı şekilde hareket edebiliriz. Bahsettiğim gibi arkadaşlarınız hikayesinin yirmi dört saat içerisinde kaybolacak olması demek bir süre sonra bu paylaşımlardan habersiz olacağınız anlamına geliyor. Bu özelliğin çıkma sebebi de tam olarak bu. Zamanla kaybolacağı için farkında olmadan tüm hikayeleri izliyor ve vaktinizi belki de bilinçsizce tüketiyorsunuz. İşte bu yüzden bilinçli olmanız gerekiyor. Peki nasıl bilinç sahibi olacağız? İşte birkaç yöntem...

İlk olarak, bu platformları kullanırken gerekli teknik güvenlik önemlerini göz önünde bulundurmalısınız. Şifrelerinizi seçerken basit ve kısa şifrelerden uzak durmalısınız. Her hesap için farklı bir şifre oluşturabilirsiniz. Aksi taktirde bir hesabınız şifresi ele geçirilirse o hesapla beraber diğer hesaplarınızı da kaybedebilirsiniz. Daha akılda kalıcı şifreler olması için kendi algoritmanızı oluşturabilirsiniz. Örneğin şifre kombinasyonunuz kullancağınız uygulamanın ilk üç harfi, favori iki sayınız ve klavyenizdeki sembollerden oluşabilir. Uzun şifrelerin daha güvenli olduğunu unutmayın. Güvenli bir şifre oluşturduktan sonra bu şifreyi kimseyle paylaşamamalısınız. İnternet kafe gibi ortak alanlarda bu hesaplara giriş yapmaktan mümkün olduğunca kaçınmalı ve eğer kullanırsanız çıkış yapıp geçmişi temizlemelisiniz. 

Peki sosyal medya hesaplarımızı kullanırken neler yapmalıyız? İlk olarak özel hayatınızı paylaşırken dikkatli olmalısınız. Bir gün eski paylaşımlarınızın karşınıza çıkabileceğini unutmamalısınız. İkinci olarak kullanım sürenize dikkat etmelisiniz. Sosyal medyada geçirdiğiniz vakit gözünüzü açtığınız andan başlayıp kapatacağınız zamana kadar devam ediyorsa, hesaplarınızı kontrol etmeden ders çalışamıyor, film izleyemiyor ve dışarıda vakit geçiremiyorsanız durup düşünmenin vakti gelmiş demektir.

Sosyal medyada zamanınızı verimli geçirmek için alabileceğiniz bazı önlemler:

• Sosyal medya uygulamanızı her kapatışınızda çıkış yaparsanız bir dahaki girişinizde durup düşünebilir ve aşırı kullanımı azaltabilirsiniz. Otomatik giriş özelliğinin, bu uygulamaların size kolaylık sağlamaktan ziyade sizi bağımlı yapmak için tasarlanmış olduğunu unutmayın.

• Uygulama giriş yapmadan önce bir amaç belirleyin. Kendinize “Gerçekten girmek istiyor muyum, neden giriş yapıyorum?” gibi sorular sorun. Arkadaşınıza cevap vermek, bir hesabın içeriklerini kontrol etmek gibi spesifik bir amacınız olmadıkça giriş yapmaktan kaçının.

• Zamanlayıcı kullanarak geçirdiğiniz süreyi somutlaştırabilir ve sonuçla yüzleştikten sonra vaktinizi boşa harcamaktan cayabilirsiniz. Hangimiz “Beş dakika bakayım” dedikten sonra saatlerimizi harcamadık ki…

• Bildirimleri kapatabilirsiniz. Bildirimler sizi uygulamaya çekmek için merak yaratıcı şekilde tasarlanmış uyarılardır. Bu uyarılar tarafından yönetilmek yerine uygulamanızı siz yönetin.

.

• Başka bir işe uğraşırken sosyal medya hesaplarınızı kontrol etmekten kaçının. Sanılanın aksine birçok işi aynı anda yapabilmek sağlıklı değildir çünkü bu beynimizin yapısına aykırıdır. Beyin, aynı anda iki şeye odaklanamaz. İki eylemi aynı anda yapmak isterseniz ikisine de kendinizi veremeyeceksiniz. Sonuç olarak verimli çalışamayacaksınız. Verimli çalışamamın da ötesinde telefon kullanırken araç kullanmak, yürümek vb. eylemlerde bulunmak size ve diğer insanlara kalıcı hasar verebilir. 

• Süreli olarak uygulamaları kilitleyen uygulamaları deneyebilirsiniz. Örneğin; Selfcontrol App, Forest, Stay Focused vb.

 

Sosyal medyanın doğru kullanıldığı zaman bir hazine olduğunu unutmayın. Önemli olan, her bağımlılıkta olduğu gibi aracı amaç haline getirmemek ve yönetilmek yerine yönetmeyi bilmek. Hayatınız oldukça değerli ve bu gibi tuzaklara düşmeden kendinizi geliştirmeye vakit ayırmalısınız. Sahte dopaminlerle saatlerinizi harcamak yerine geleceğinize yatırım yapın ve gerçek mutluluğa bu şekilde ulaşın.

 

Daha hür olabileceğmiz bir dünya dileklerimle...