Türk Halkının Genetik Kodu

Yaklaşık 10 yıldır süren Türkiye’nin 81 ilinden 3.362 kişinin DNA’ sının incelendiği araştırma tamamlandı. Araştırma sonucunda kimlere benzediğimizi, Türk halkında nadir görülen hastalıklara sebep olan genler ve daha fazlası yazımda.

Yaklaşık olarak 10 yıldır sürmekte olan Bilkent Üniversitesi ve Koç Üniversitesi ile Amerika ve İngiltere’den katılan bilim insanlarının yürütmüş olduğu “Türk Halkının Genetik Kodu” araştırması tamamlandı. Yaklaşık 10 milyon dolar ayrılan bu araştırmada Türkiye’nin 81 ilinden yaklaşık 4000 kişinin DNA’sı incelendi. Peki yürütülen bu çalışmada yapılan analizler bizlere neler gösteriyor? Hadi inceleyelim!

DNA Dizileme Nedir? 

DNA dizileme; bir DNA molekülündeki nükleotit bazlarının sırasının belirlenmesidir. DNA dizilerinin bilinmesi temel biyoloji, biyoteknoloji, adli bilim, tıbbi tanı koyma gibi pek çok sahada vazgeçilmez hale gelmiştir. DNA dizilemesi biyolojik araştırma ve keşifleri çok hızlandırmıştır. 

Farklı coğrafi kökenlerden olan 3.362 kişinin DNA dizileme verileri kullanılarak Türk popülasyonunun genetik yapısını incelemek, kalıtsal hastalıkların genetik işleyişini belirlemek ve toplumlara göre farklarını analiz etmek için yapılan bu çalışma sonucunda ise; günümüz Anadolu'sunda genetik yapının tarihsel ve modern göçler, yüksek oranda katkı ve akrabalı çiftleşme ile şekillendiğini göstermektedir. Türkiye genetik açıdan bir bütünlük içinde fakat kendi içerisinde genetik çeşitliliği de oldukça fazla bir toplumdur.  Günümüz Türkiye'sinin komşu Balkan ve Kafkas popülasyonları ile yakın genetik ilişkilere sahip olduğu gözlemlenmiştir.

Projenin yürütücüsü Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tayfun Özçelik yaptığı açıklamada;

 "İtalya'nın Toscana bölgelerinde yaşayan insanlarla yakın bir ilişkiye sahip olduğunu gözlemlediklerini ve yakınlık ilişkisi bakımından ikinci ülkenin İspanya olduğunu bildirdi".

Türk toplumunda bugüne kadar yapılmış olan en kapsamlı genetik veri taraması olan bu araştırma  yukarıda okuduğunuz bilgilerin yanında birçok konu açısından da bilime ışık olacak. Yapılan bu çalışma ile Türk toplumuna özgün genetik değişimlerin de olduğu gözlemlendi. Yapılan çalışmada daha önce tespit edilmemiş ama bir hastalıkla ilişkili olabilecek çok sayıda nadir genetik değişimin bulunduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada oluşturulan veri tabanı ise;

Başta Türkiye olmak üzere, ileride gerçekleşecek insan genetiği konusundaki çalışmalar için güçlü bir temel oluşturacaktır. Oluşturulan veri tabanı hem nadir görülen ve tek gen hastalıklarına sebep olan aday genlerdeki genetik değişimleri tespit edilecektir. Ayrıca obezite, diyabet gibi kompleks hastalıklara olan genetik yatkınlığı belirlemek için değerli bir referans kaynak olacaktır.

Ve son olarak; akraba evlilikleri. Akraba evliliği, genetik hastalıkların epidemolojisini etkileyen önemli etmenlerden biridir. Yapılan araştırma sonucunda Türk bireylerin akrabalık katsayısının da yüksek olduğu tespit edildi. Akrabalık katsayısının yüksek olması ise çekinik hastalıklara davetiye çıkarmaktadır.