İstatistiğin NBA'de Devrimi

Günden güne değişen NBA dinamiklerinde istatistiğin olumlu ve olumsuz etkilerini gelin yakından inceleyelim!

Sporun gelişimine baktığımız zaman, bu gelişmelerin hep sayılarla ifade edildiğini görürüz. Örneğin ”ABD’li sporcu Caeleb Dressel, yine bir ABD’li ve efsane olan Michael Phelps’in 100 metre kelebek yüzmede 49.82’lik rekorunu 49.50 ile kırarak yeni bir dünya rekoru kırdı.” dediğimizde bizi heyecanlandıran sporcuların, başarı seviyesini ifade eden sayıları ne derece yukarı çektiğidir. NBA izleyicileri veya izleyicileriyle aynı ortamda bulunanlar da ”Durant dün gece alev aldı 42 attı.” ya da ”Lebron dün gece suskundu 18 atabilmiş.” gibi konuşmalara oldukça aşinadır. Peki bu konuşmaları yaparken insanlar Lebron’un suskun olduğunu veya Durant’in alev aldığını maçları canlı izledikleri için mi biliyorlar? Tabii ki hayır, sadece ufak bir internet aramasıyla bu sonuçlara ulaşabiliyorlar. Peki ilgili her insanın kolayca ulaşabildiği bu istatistikler takımların hangi ölçekte yapılanmalarını ve antrenmanlarını etkiliyor? Daha da önemlisi bu istatistikler bize oyuncuların performansları hakkında yeterince bilgi sağlıyor mu?

İstatistiklerin doğruluğunu tartışmadan önce onların takımlara olan etkisine bir göz atalım. Gelişen teknoloji artık öyle bir seviyeye gelmiştir ki maç sırasında oyuncuların saniye saniye ne yaptığını koçlar takip edebilmekte, genel olarak takımının hangi istatistiklerde (top çalma, blok, asist, vs.) gelişmesi gerektiğine karar verebilmektedir. Bunlara ek olarak yıllara göre kendi takımının gelişimine de bakabilir bu sayede de takımının hangi yöne evrilmesi gerektiğine karar verebilir. Örneğin geçen sene San Antonio Spurs takımının koçu Gregg Popovich saygın kariyerine rağmen eleştiri oklarının hedefi oldu, nedeni ise takımının ligde en az üçlük deneyen takım olmasıydı, nitekim takımı da oldukça başarısız bir sezon geçirdi. Bu eleştirileri yapan spor yorumcuları ya da gazeteciler bütün sene boyunca Spurs takımının kaç üçlük attığını tek tek saymıyorlar elbette sadece istatistik kağıdına bakıp bu yorumlarda bulunuyorlar. Olumsuz eleştirilerden gereken dersi çıkartan koç Popovich de oyuncularını daha fazla üçlük kullanmaları için teşvik eder hale geldi.

Ek olarak istatistik genel takım yapısının yanında oyunculara bireysel olarak da hangi yönlerini geliştirmeleri gerektiği konusunda ışık tutabiliyor. Mesela lige ilk girdiğinde sadece her mesafeden şut atabilen bir uzun gibi görünen Nikola Jokic lige ilk girdiğindeki 4.7’lik asist ortalamasını geçen sene 8.9’a çıkartarak, NBA’a oyun kurucu bir uzun rolünü tanıtmış, kendisine karşı oynayan takımları hep farklı bir taktik geliştirmeye iten devrim niteliğinde bir oyuncu haline gelmiştir. Bu özelliğinin gelişimini de NBA’da bulunduğu 5 senelik dilim içerisinde asist sayısının gelişimine bakarak anlayabiliyoruz, tabii istatistiklerden herkes Nikola Jokic kadar yararlanamıyor, bunun en iyi örneği olarak Jokic’in takım arkadaşı Jamal Murray’in asist istatistiklerine bakarak anlayabiliriz.

İstatistiğin olumlu etkileri hakkında konuştuktan sonra biraz da ne kadar yanıltıcı olabileceğinden bahsedelim. Örneğin bir maçta bir oyuncu 25 sayı atmış olsun diğer oyuncu ise 12 sayı atmış olsun, size hangisinin o maçta daha iyi oynadığını sorduğumda tabii ki 25 sayı atmış oyuncuyu seçersiniz, ya da sabah uyandığında Boston Celtics maçının sonuçlarına bakan bir Celtics taraftarı Kemba Walker’ın 25 Jayson Tatum’un 12 sayı attığını gördüğünde büyük ihtimalle Jayson Tatum hakkında pek de olumlu konuşmayacaktır. Peki maç sırasında şöyle bir senaryo oluşmuş olsa; bildiğiniz gibi NBA müsabakaları 4 çeyrek üzerinden oynanır, konuk takımın ilk iki çeyrekte oyunun ciddiyetinde olmadığını bu sırada 25 sayı atan oyuncumuzun bütün sayılarını attığını düşünelim, maçta hiç ciddiyet yokken, üzerinde hiçbir baskı yokken ve karşı takım kendisine savunma yapmıyorken oyuncunun 25 sayıyı çok da zorlanmadan attığını söylersek yanılmış olmayız. Peki ya üçüncü çeyrekle birlikte işler ciddiye binse ve maç kıran kırana bir mücadele halini alsa, bu durumda bizim 12 sayı atan oyuncumuz maçı kazandıran basket de dahil kendi sayılarını atmış olsun. Bu durumda 25 sayı atan oyuncu 12 sayı atan oyuncudan daha mı iyi bir performans vermiştir? Ya da Boston Celtics örneğinden gidersek sadece istatistiklere bakan taraftarımız maçın özetini izlediği zaman Jayson Tatum hakkında hala aynı düşüncelere mi sahip olacaktır? Maç boyunca 1 blokla oynamış oyuncu ile 10 blokla oynamış oyuncuyu karşılaştıralım, rakip takım geri dönüş için oyun momentumunu ve taraftarını arkasına almış bir halde oynarken, onların bütün rüzgarını dindiren bir blok istatistik kağıdında durduğundan daha fazla anlam ifade etmez mi ? Bu saydığım örnekler sizlerin kulağına çok spesifik örnekler gibi gelebilir fakat NBA izleyicileri de bilecektir ki bu saydığım senaryolar ve bunlara benzer senaryolar NBA müsabakaları içerisinde sürekli oluşabilen durumlardır.

Özetle istatistik hiç olmadığı kadar önemli bir yer edindi NBA basketbolunda, takımlara ve oyunculara sağladığı yararlar asla göz ardı edilemeyecek seviyede olsa da basketbolun robotlarla değil duygulara sahip insanlarla oynandığının hatırlanması ve istatistiklerin doğruları gösterse de bütün doğruları göstermiyor oluşunun herkesçe kavranması gerektiğine inanmaktayım.