1942 Ölüm Maçı: FC Start vs Flakelf
Spor - 08 Şubat, 2021 - Okuma Süresi: 7 Dk.
08 Şubat, 2021
Soyunma odasının kapısını sertçe açan Binbaşı General Erbhardt maçı kazandıkları takdirde sonuçlarına katlanmak zorunda olduklarını belirten sert bir konuşma yaptı. Odadan çıktıktan sonra, ölüm sessizliğini bozan takımın kaptanı Nikolai Trusevich'in ağzından şu sözler döküldü: "Bazı şeyler ölmeye değer!" 9 Ağustos 1942 günü, Zenit Stadı'ndaki FC Start vs Flakelf karşılaşması, futbol tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir hikayeye ev sahipliği yapıyor...
ÖLÜM MAÇI
Birazdan okuyacağınız yazı aslında bir futbol müsabakası gibi gözükse de, kaynaklara adını Ölüm Maçı olarak kazıyan ve temelinde bir başkaldırı efsanesi olan,1942'lerin tarihi karşılaşması ile ilgili.
1927 yılında Ukrayna'nın başkenti Kiev'de zamanla adından çokça söz ettirtecek olan FK Dinamo Kiev (FC Dynamo Kyiv) takımı kurulur. Kuruluşundan itibaren ivmelenerek yükselen Dinamo Kiev bu başarısını Almanya 22 Haziran 1941'de Sovyetler Birliği'ni işgal edene dek sürdürür. O sıralar şehir katı bir işgal rejimi altındadır. Nazi işgali altında, tüm Sovyet örgütleri ve kulüpleri feshedildiği için 1941 futbol sezonuna devam edilemez. Hatta öyle ki Dinamo Kievli futbolcuların bir kısmı savaşmaya gittiği cephede ölürken bir kısmı da esir kamplarına sürgün edilir.
YENİDEN DOĞUŞ
Nazi işgali sırasında, bir Moravyalı Çek (aslında kendisini alman olarak tanıtıyor, ta ki İkinci Dünya Savaşı bitene dek) ve aynı zamanda bir spor meraklısı olan Joseph Kordik, Kiev Ekmek Fabrikası'nın direktörlüğüne atanır. Orada, bir markette çakmak satarak geçimini sağlayan ve eski bir Dynamo Kyiv kalecisi olan Nikolai Trusevich (Mykola Trusevyč) ile tanışır. Fırıncı, kaptanı hemen tanır ve takımı tekrardan toplaması için onu teşvik eder. Trusevich ilk önce Makar Goncharenko'ya ulaşır. Sonra Kuzmenko, Svyridovskiy, Klimenko derken takım eksik de olsa 8 kişiyle toplanır. Ama takımın maça çıkabilmesi için üç kişiye daha ihtiyaç vardır ve demiryolu işçilerinin kurduğu FC Lokomotiv’den üç futbolcu takıma dâhil edilir. Kısa bir zaman sonra da 1942’nin ilkbaharında "fırıncılar" olarak anılan FC Start artık kurulumuştur. Antrenman yapacak saha bulamayan, forma ve ayakkabı bulmakta zorlanan, doğru düzgün beslenemeyen FC Startlı futbolcular bu zorluklara rağmen futbol oynama konusunda kararlıdır. Sonunda FC Start yerel lige girer ve maçlara çıkmaya başlar.
Haziran ve Temmuz 1942 için yedi FC Start maçı belgelenmiş: Ukraynalı Rukh ve Sport takımlarına, üç Macar askeri takımına, bir Alman topçu takımına ve Alman demiryolu takımı RSG'ye karşı. FC Start tüm maçları kazanmış, 37 gol atıp sadece 8 gol yemiş. Ayrıca FC Start takımı oyuncularından hiçbiri savaştan hemen önceki yıllarda Dinamo takımı için oynamamış, bazıları kulüpten birkaç yıl önce ayrılmış.
Siz de benim gibi, 2. Dünya Savaşı'nın ortasında nasıl, daha da önemlisi neden futbol müsabakası yapılıyor diye düşünüyorsanız sebebi, buradan edindiğim bir yoruma göre: Alman Nazileri'nin kendini yerel halkın gözünde zorba gibi göstermek istememesi olabilir. Bu yüzden çeşitli kültürel etkinlikler düzenleyerek ve sporu günlük yaşama dahil ederek adeta bir yaşam illüzyonu yaratmaya çalıştılar.
Takımın bu başarısı alman general Eberhardt'ın gözünden kaçmaz ve ‘büyük Alman ırkının’ gücünü gösterip askerlerinin moralini yüksek tutmak için 6 Ağustos 1942'de Zenit Stadyumu'nda bir maç tertip edilmesi ister. Bu maç FC Start takımı ve Almanların 'Yenilmezler' olarak nitendirdikleri pilot, asker ve bazıları da Kiev Havaalanı'nda çalışan Alman makine mühendislerinden oluşan "Flakelf" arasında oynanan ilk maç olacaktır.
6 Ağustos günü Zenit Stadı'nın ahşap banklarında oturan yaklaşık 2000 seyirci bulundukları beton terastan bu mücadeleyi seyre başlar. Maç sonucu Alman tarafının 5-1 dağılmasıyla sona erer. Naziler, elbette, 'aşağı' ideolojik rakiplerinin yenilgisini kabul edemezler ve 3 gün sonraya bir rövanş maçı yapılmasını isterler, öyle de olur.
9 Ağustos günü taraftarların durumu pek doğrulanamasa da (Ukrayna folklorunda insanlar, işgalcileriyle yüzleşen ve tarihlerini şiddetle savunan gürültülü, Nazi'ye meydan okuyan bir kalabalığın hikayelerini anlatıyor. Diğer kayıtlar ise tutuklanma, hapis ve hatta ölüm korkusuyla görüşlerini dile getiremeyecek kadar korkan bir kalabalığın olduğunu söylüyor) Flakelf oyuncularının tutumu çok bellidir.
Maçın hakemi olan SS subayı, Ukraynalı futbolculardan başlama seremonisinde nazi selamı vermelerini ister fakat onlar bunu kabul etmez. Sovyet Sosyalist rejime bağlılıklarını simgeleyen selamlarını verirler, böylece Almanlara karşı ilk kıvılcım çakılmış olurlar.
DÜDÜK ÇALAR, MAÇ BAŞLAR!
Almanlar, sert taaruzlarının (çekiştirilmekten yırtılan formalar ve topa değil karşı takımın oyuncularına atılan tekmelerde bahsediyorum) ve kural tanımaz tavırlarının üzerine ilk golü atarlar. Maçın devamında FC Start oyuncularından Ivan Kuzmenko ve Makar Honcharenko'nun golleriyle ilk yarı 2-1, FC Start'ın üstünlüğü ile kapanır. Devre arasında hakem Binbaşı General Erbhardt Ukraynalı futbolculara maçı kazandıkları takdirde, sonuçlarına da katlanmak zorunda olduklarını belirten sert bir konuşma yapar. Hakem odadan çıktıktan sonra, ölüm sessizliğini takımın kaptanı Nikolai Trusevich bozar ve şu cümleyi kurar: 'Bazı şeyler ölmeye değer!'
O güne kadar yaptıkları çoğu futbol müsabakasını galibiyetle sonuçlandıran FC Start takımı, bu maçı kendi hayatlarıyla taçlandıracaktır...
Devre arası biter ve oyuncular sahada yerlerini alır. İkinci yarıda daha agresif oynayan Flakelf oyuncularının uğraşları sonuç vermez. FC Start 3 gol, Flakelf 2 gol daha atar ve skor 5-3 olur. Hakem 90 dakika henüz dolmamışken maçı bitirir. Sebebinin de FC Startlı futbolcu Klimenko'nun Alman defansını çalımlayıp, kaleci dahil bütün takımı geçerek kalenin önüne kadar geldiği ve bir gol daha atma fırsatı varken topu orta sahaya göndermesi olduğu söylenir. Bu aşağılama Almanlar için maçı kaybetmekten bile daha ağırdır.
Bazı kaynaklar maç sonunda FC Start oyuncularının kurşuna dizildiklerini yazar fakat bu doğru değildir. 18 Ağustos 1942'de, tüm Start oyuncuları, hala büyük ölçüde doğrulanmamış nedenlerle aniden tutuklanırlar. Alman istihbarat ajanı Georgy Viatchkis tarafından ihanete uğradıklarına inanılıyor. Kısa süre sonra, eski Lokomotiv oyuncuları serbest bırakılırken, diğerleri NKVD (Narodnıy Komissariyat Vnutrennnih Del) ile işbirliği yaptıklarından şüphelenilerek gözaltında tutulur. Öyle ki Naziler, oyunculardan biri olan Nikolai Korotkykh'in gerçekten aktif bir NKVD subayı olduğunu öğrenir öğrenmez ona işkence yaparlar ve onu hayatta kalamadığı bir kalp krizine sürüklerler. Olexander Tkachenko ise bir Alman dövdüğü iddiasıyla tutuklanır, ancak kaçmaya çalışırken vurulur. Trusevich, Klimenko ve Kuzmenko, esir kampına sürgün edilir ve 24 Şubat 1943'te idam edilir. 9 Ağustos 1942 tarihli bu maç Stalinskoye Plemya gazetesinin tabiriyle ‘’Ölüm Maçı’’ adıyla anılır olmuştur. İşgalci Nazi güçlerine karşı ölümü göze alıp maça çıkan ve kazanan FC Startlı futbolcular unutulmamış; futbolcular anısına 1971 yılında Dinamo Stadyumu'nun dışına dört futbolcunun figürlerini tasvir eden bir anıt yapılmış ve anıta ‘’Kazandığınız zafer unutulmayacak korkusuz kahramanlar.’’ yazılmıştır.
Paylaş:
E-bültenimize abone ol!
Haftanın en popüler içerikleri, en çok kazananlar ve staj haberleri bültenimizde.