Bir Aşure Bin Bereket - BaydönerCase

Her yıl Muharrem ayının onuncu gününde sofralarda bereketin ve birliğin temsilcisi olan aşurenin tarihini ve kültürlerdeki farklılıklarını hiç merak ettiniz mi? Gelin hep beraber inceleyelim!

Aşurenin Ortaya Çıkışı

Aşure, Arapça bir kelime olan "ashura" kelimesinden türetilmiştir. "Ashura" kelimesi, Hicri takvimde aşure ayı olarak bilinen Muharrem ayının onuncu gününü ifade etmektedir. Aşurenin ifade ettiği bu özel günün anlamı yalnızca orucu çağrıştırmasından ibaret değildir. Aşurenin ortaya çıkışıyla ilgili olarak çeşitli efsaneler ve tarihi hikayeler bulunmaktadır. Bu rivayetlerden bazıları şunlardır:

• Nuh'un Tufandan Kurtuluşu: En bilindik rivayet olarak İslam inancına göre Hz. Nuh'un gemisinin tufandan kurtulduğu gün olarak kabul edilir. Hz. Nuh'un gemisi tufandan sonra karaya oturmuş, gemide kalan son yiyecekleri bir araya getirerek aşure yapılmış ve bu yiyecekler gemide olan herkesle paylaşılmıştır.
• İbrahim'in Ateşte Yanmaması: Hz. İbrahim, ateşe atıldığında Allah'ın müdahalesiyle yanmaktan kurtulur. Bu nedenle aşure günü, Hz. İbrahim'in imanı ve Allah'ın lütfuyla korunmasını anmak için anlamlıdır.
• Adem'in Tövbesinin Kabulü: Adem cennetten kovulduktan sonra tövbe eder ve Allah onun tövbesini kabul eder. Dolayısıyla aşure günü, insanın tövbe ve bağışlanma umudu içinde olduğu bir gündür.
• İdris'in Göğe Yükselmesi: Hz. İdris, itaatkar bir peygamber olarak diri olarak göğe yükseltilir. Aşure günü, Hz. İdris'in Allah'a olan itaatkarlığı ve yükseltilmesi anısına da önem taşır.
• Yakup'un Yusuf'a Kavuşması: Hz. Yakup, uzun yıllar sonra oğlu Yusuf ile kavuşur ve bu kavuşma sevinçle kutlanır. Aşure günü, Hz. Yakup'un sevinç dolu kavuşmasının ve ailesiyle bir araya gelmesinin hatırlanıldığı bir gündür.
• Eyyub'un İyileşmesi: Hz. Eyyub, büyük sıkıntılar ve hastalıklar yaşar. Sabrı ve dua gücü sayesinde Allah tarafından iyileştirilir ve eski sağlığına kavuşur. Aşure günü, Hz. Eyyub'un sabrının ödüllendirilmesini ve zorlukların aşılmasını anlatan bir gündür.
• Musa'nın Kızıldeniz'i Geçişi: Hz. Musa, Kızıldeniz'i Allah'ın yardımıyla geçer ve düşmanlarından kurtulur. Aşure günü de Hz. Musa'nın zaferini ve Allah'ın yardımını hatırlatan bir gündür.
• Yunus'un Balığın Karnından Çıkması: Hz. Yunus, dua ederek balığın karnından çıkarılır. Aşure günü, Hz. Yunus'un kurtuluşunu ve dua gücünün önemini anmak için kutlanır. 

Bu rivayetler, aşure gününün İslam inancında ve Alevilik gibi bazı topluluklarda önemli bir yeri olduğunu vurgular. Bu özel gün boyunca bu peygamberlerin hayatı ve mücadeleleri hatırlanır, ibadet ve anma etkinlikleri düzenlenir.

Kültürlere Göre Aşure Tarifleri

Her kültür, aşureyi kendine özgü malzemeler ve pişirme yöntemleriyle hazırlar. Bu yüzden aşurenin belli bir tarifi yoktur. Fakat geleneksel olarak en az 7 maddeden oluşması gerektiği bilinir.

• Türkiye ve Balkanlar'da, Muharrem ayının onuncu günü özel bir anlam taşır ve bu günde aşure yapma geleneği yaygındır. Türk mutfağında aşure genellikle buğday, nohut, fasulye, kuru üzüm, incir, kuru kayısı, fındık, ceviz ve tarçın gibi malzemelerle hazırlanır.
• Alevi kültüründe, Kerbela Savaşı'nda Hüseyin'in öldürüldüğü günde aşure pişirilmesi ile aşurenin hiçbir hayvansal ürün içermemesi arasında bağlantı kurulur. Alevi toplulukları, hayvanların kesilmesini şiddet olarak kabul ederler ve bu nedenle aşure gününde et kullanmazlar. Ayrıca her zaman 12 malzeme kullanarak aşure yaparlar.
• Ermeni kültüründe aşureye "Anoushabour" denir. Anoushabour, özellikle Ermeni Ortodoks Kilisesi tarafından Muharrem ayında, kutsal önem taşıyan bir etkinlik olarak pişirilir. Aşure, nar taneleri ve gül suyu ile tatlandırılabilir. Noel'de sofraların vazgeçilmez bir parçası olur.
• Rum kültüründe ise Rumlar, buğday, kuru üzüm ve bal ile yaptıkları "koliva"yı kilise kapısında dağıtıp ortasına bir mum diktikleri bir tabakla mezarın başına yerleştirirler.

Kısacası her çeşit aşurede kullanılan malzemelerin ve oranların farklı olması, aşureyi tatlandırmak için farklı baharatlar eklenmesi veya şeker yerine bal eklenmesi, pişirme süresi ve sunumunda üzerine serpiştirilen malzemeler gibi birçok faktörle sayısız şekilde aşure tarifi elde edilebilir.

Benim için Aşurenin Önemi ve Vazgeçilmez Malzemelerim Nelerdir?

Ben her aşure günü geldiğinde sevinen ve komşularımız sayesinde her çeşit aşureden tadan birisi olarak favori malzemelerimi söylemeden geçemeyeceğim. Kuru üzüm, kuru incir gibi kuru meyveler aşuredeki vazgeçilmez malzemelerim olabilir. Aşureye tatlılık katarak, direkt tadını güzelleştirdiklerini düşünüyorum. Ayrıca kış mevsimine denk geldiğinde nar taneleri ile süslendiğinde hem tadına hem görüntüsüne bayılıyorum. Son olarak muhakkak üstüne tarçın ve ceviz parçacıkları serpiştirerek yemeyi tercih ediyorum. Kesinlikle hepsini denemenizi tavsiye ederim.

Umarım okurken keyif almışsınızdır, şimdiden afiyet olsun!