Tütsünün Hikayesi

Tütsü yakmak, geçmiş yıllardan bugüne taşınmış bir gelenektir. Çeşitli toplumlarda görüldüğü gibi Türk toplumunda da varlığını sürdürmüş ve günümüze kadar gelmiştir. Bu yazıda tütsünün uzun yolculuğunu ele aldım. Birlikte okuyalım.

Tütsü; Yakıldığında çeşitli kokular çıkaran ve kötü kokuları bastırmak amacı ile ya da enerji yayması ve kişinin veya ortamın enerjisini temizlemek amacı ile kullanılan bir malzemedir. Kökeninin nereye dayandığı pek bilinmese de genel tahminler Arabistan yarımadasından dünyaya yayıldığı yönündedir. Tütsü tek bir koku ve tür olarak karşımıza çıkmaz. Her tütsünün kendine has kokusu ve bazı inanışlarda etkisi vardır. Özellikle geçmiş dönemlerde tütsü; Tanrı ve Tanrıçaları onurlandırmak, onları kutsamak, onlara isteklerini iletebilmek için yakılırmış. Çok tanrılı dinlerde bulunan ayinlerde kullanılan tütsünün zaman geçtikçe kullanım alanı genişlemiştir. Değişen kültürler, yaşam tarzları ve dini inanışlar günlük kullanımda veya dini mimaride kullanılabilecek özel bir ihtiyaç doğurmuştur. Bunların yanı sıra meditasyonlarda, kötü kokuları bastırmada, bio enerji ve çakra açılmasında kullanılan bir üründür tütsüler. Çok tanrılı dinlerin yanı sıra Osmanlı'da Bizans'ta, Anadolu Selçuklu ve Büyük Selçuklu kültüründe de tütsüye çok sık ratlanmaktadır. Özellikle Osmanlı kültüründe Türk kahvesi, gül suyu ikramı esnasında da tütsü yakılmıştır. Tütsünün yakımı ise oldukça kolaydır. Tütsünün ucunu ateşte 5-10 saniye beklettikten sonra geri çekin. Tütsü ucu alev almışsa onu üfleyerek söndürün ve dumanının tütmesine izin verin. Odaya asıl koku o duman ile birlikte yayılacaktır. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli husus tütsü dumanını direk solumamanızdır. En az bir iki metre uzağınızda bulunması en sağlıklısı olacaktır.  

Bu kadar yaygın olan tütsü sadece bir türden ya da bir kokudan ibaret değildir. Koku ve tür bakımından oldukça zengin olan tütsülerin özellikleri ise aşağıdaki gibidir;

                                                                         Tütsü Türleri

• Çubuk Tütsü: bu tütsü türü yaygın olarak “stick” olarak adlandırılırlar ve pratik oluşları nedeniyle pek çok kimse tarafından tercih edilirler. İnce bir çubuk oldukları için bu isimle anılırlar ve genelde yaygın olarak kullanılan tütsü çeşidini oluştururlar. 
• Konik Tütsü: Diğer tütsülere oranla kokuları daha ağırdır. Öne çıkan kokulardan biriside Ejdeha Kanı Tütsüsüdür.
• Ağaç Tütsü: Diğer tütsülerden farkı direk ağaç kökenlü olmalarıdır. Bu tütsü türü çok uzun yıllardır kullanılmış ve çoğu toplum tarafından kutsal sayılan bir çeşittir. 
• Bitki Tütsü: Geçmişi Antik Yunan'a kadar dayanır. Genel yapıları itibari ile koku taşıyan bitkilerden yapılır ve bunların başında Adaçayı vardır. Adaçayı tütsüsü, bu türde bilinen en eski tütsüdür. Kokusu çok yumuşak ve naiftir. Özellikle uyku sorunları yaşayanlar da uyku öncesinde adaçayı bitki tütsüyü kullanmaları ile çok daha rahat bir şekilde uyuyabilmektedir.
• Geri Akışlı Tütsü:Görünüş olarak konik tütsü ile birbirine benzer ancak en ayırt edici özelliği diğer tütsüler gibi dumanını yukarıyu değil aşağıya doğru verir. Adını bu özelliği ile alır. 

                                                           Tütsü Çeşitleri Ve Anlamları

                                       

• Sandal Ağacı Tütsüsü

Meşhur tütsü kokuları arasında ilk sırayı sandal ağacı alır. Sandal ağacının anavatanı olarak Asya ve Avustralya gösterilmektedir. Bu tütsü kokusu bakımından sık tercih edilmiş ve pek çok kültürde kendine kullanım alanı bulmuştur. Bu tütsü çeşidi özellikle Tibet ve Budizm inancında tören anında tercih edilir. Sakinleştirici etkisinin yanı sıra ağrı dindirme özelliği de vardır.

• Ardıç Tütsüsü 

Ardıç, her zaman yeşil renkte kalan çam ağacının yapraklarını andırır. Geçmiş yıllarda ardıç ağacının yaprakları kurutulup ezilerek çeşitli hastalıklarda kullanılırdı ve vücutta yorgunluğu geçirmeye birebirdir. Ardıç, eski Türkler için kutsal bir nitelik taşımaktaydı. Hem yılanları kovmak içim hem de simyacıların felsefe taşı yapımında kullandıkları bilgisi günümüze kadar ulaşmıştır. Ardıç tütsüsü i,se günümüzde kötü hislerdem, düşüncelerden, olaylardan korunmak amacı ile yakılır. Vücudu ve zihni dinlendirme özelliği de vardır. 

• Sedir Tütsüsü

Sedir, geçmişten günümüze birçok kültürde kutal bitki olarak kabul edilir. Sedir bitkisi kötü enerjiyi uzaklaştırma konusunda Ardıç ağacı tütsüsünden çok daha başarılır. Yanmaya başladığı andan itibaren çevreye yaydığı koku tamamen sizi ormanda hissettirir. 

• Gül Tütsüsü

Sadece gül kokusunu barındırdığı gibi farklı kokularla da harmanlananları vardır. Ancak eklenen bu farklı kokular gül kokusunu bastırmaz. Bu tütsüyü ne ile yakarsanız yakın o baskın gül kokusu her zaman hissedilecektir. 

• Amber Tütsü

Türüne göre biraz daha ağır ve otantik bir kokusu vardır. Bu yüzden oldukça fazla tercih edilir. Yer yer odunsu ancak genel anlamda hoş ve hafif kokulardan oluşan amber tütsü, bu bakımdan hem sakinleşmek hem de meditasyon gibi ritüellerde daha etkili bir sakinleşme elde edilmesi için kullanılır. 

• Afyon Tütsüsü

Kokusu ile yoğun bir yatıştırma özelliği bulunan Afyon Tütsüsü; hafif ve egzotik kokuları bünyesinde barındırır. Özellikle günlük hayatın yorgunluğunu atma konusunda birebirdir. Bunun dışında diğer tütsülere nispeten yaydığı enerji fazla olduğu için meditasyonda ya da yoga esnasında rahatlıkla kullanılabilir. 

Genel hatları ile incelendiğinde ise tütsülerin ortak özelliği ruhu ve bedeni dinlendirip insana huzur vermektir. Size düşen sadece zevkinize uygun bir koku bulup onu kullanmak olacaktır.