Popüler Ressam Vincent Van Gogh

Anlatılmak isteneni anlamayıp ve bunu hiç sorgulama gereği duymadan, sanatçının bize eserleriyle vermek istediği mesajları önemsemeden düz bir şekilde “hayranlık” ne kadar doğru? Gelin Van Gogh üzerinden bir yolculuğa çıkalım.

Ölümünün üzerinden yıllar geçmesine rağmen hala konuştuğumuz bir isim. Sadece konuştuğumuz değil, düşündüğümüz ve etrafımızda bizimle yaşayan bir isim; Van Gogh. Ölümünden yıllar sonra bile tartışma konusu olan; bipolar bozukluk, frengi, borderline, şizofreni gibi tanılar konulan, öte yandan klinik olarak “normal” sayılan, “vahşi” olarak adlandırılan çok iyi tanıdığımızı sandığımız biri. 

Van Gogh’u Van Gogh yapan budur belki de. Onun sadece epilepsi hastası kulağını kesen bir deli olduğunu sanmamız. 

---

Soğuk kış günlerinde tablolarını yakan Van Gogh şu an tablolarının milyon dolarlara satılacağını bir nevi ön gördüğünü şu sözlerinden anlayabiliriz:

Resimlerimin satmadığı gerçeğini değiştiremem. Ama insanlar resimlerimin üzerinde kullanılan boyanın ederinden daha değerli olduğunu anlayacağı günler gelecek.”

Günümüzdeki Van Gogh anlayışını bir kenara bırakırsak onun Yıldızlı Gece'den daha fazlası olduğunu görebiliriz; hatta Yıldızlı Gece'nin sandığımızdan daha fazlası olduğunu görebiliriz. Gece akıl hastanesinin penceresinden gördüğü manzarayı tuvale aktararak gökyüzünün eğilip bükülür bir şekilde bize sıradan bir manzara resmine bakmadığımızı anlatmaya çalışır. İçinde bulunduğu durumu ve duyguları bu şekilde dışa vurmayı denemişti belki de. 

Van Gogh’un yaptığı resimler henüz Yıldızlı Gece tablosu kadar renkli değilken de aynı kaygılara sahipti. “Köylü tarzı” olarak bilinen çalışmalarında kasvet ve karanlık ön plandadır. Van Gogh köylülerin o dönemdeki hayatlarını bu şekilde gözler önüne sererek aslında bir nevi bu durumdan rahatsız olmamızı ummuştur.  Bu insanlarda kendini gördüğü için onları resmetmeyi de istemiştir.  

Anlatılmak isteneni anlamayıp ve de bunu hiç sorgulama gereği duymadan, sanatçının bize eserleriyle vermek istediği mesajları önemsemeden düz bir şekilde “hayranlık” ne kadar doğru? Ya da bir sanatçının eserlerini sevmemiz için o eserleri anlamamız ve bilgi sahibi olmamız şart mı?  

Bana gelince evlenme ve çocuk sahibi olma isteğini yitirdiğimi hissediyorum; otuz beşimde böyle hissetmem, tam tersi olması gerekirken üstelik, kimi kez kederlendiriyor beni. Kimi kez şu boktan ressamlığıma kin tutacak gibi oluyorum.

Richepin bir yerlerde şöyle demiş: 

"L’amour de l’art fait perdre l’amour vrai" | "Sanat sevgisi gerçek sevgiyi ortadan kaldırır."

---

"Bence bu son derece doğru. Öte yandan gerçek aşk da insanı sanattan nefret ettiriyor.” 

-Van Gogh, Theo’ya Mektuplar, 1887

Böyle derin düşüncelere sahip bir insanın eserlerini düz bir bakış açısıyla izlememiz ona haksızlık olur. 

Gene de sevgili kardeşim, sana her zaman söylemiş olduğum bir şey var ve bunu, elinden gelenin en iyisini yapmaya kararlı bir kafanın son kertesine dek zorladığı çabanın içtenliğiyle bir kez daha söylüyorum, bir kez daha yineliyorum ki, seni her zaman basit bir Corot tüccarından daha ötede gördüm ve görüyorum; sen, benim aracılığımla, bir takım resimlerin üretilmesine katkıda bulundun. O resimler en büyük kargaşanın içindeyken bile sükuneti muhafaza etmişler, edeceklerdir. 

Çünkü varmış olduğumuz yer bu... Bu görece kriz anında sana söyleyebileceğim tek şey ya da en önemli şey bu... Ölmüş ressamları satanlarla yaşayan ressam ticareti yapanlar arasında durumun çok gergin olduğu bir anda. 

Böyle işte, ben, kendi çalışmalarım için yaşamımı tehlikeye atıyorum, bu çalışma uğruna yarı-deli bir insan oldum –olsun, kabul- ama bildiğim kadarıyla insan ticaretiyle uğraşanlardan biri değilsin sen ve hangi tarafı tutacağını, tam insanca davranarak seçebilirsin. Ama bilmem ki...* 

-Van Gogh, Theo’ya Mektuplar, 1890)

*Theo’ya yazılan son mektuptur, Vincent 27 Temmuz’da kendisini vurduğunda üstünde bulunmuştur.

---

Ölmüş ressamları satanlara sesleniyorum; bu tişörtün Van Gogh’lu olanı var mı?