Özgürlük Heykeli'nin Hikayesi

New York denilince şüphesiz her birimizin aklına Özgürlük Heykeli gelir. 1880'li inşa edilen, şehrin ve ülkenin sembolü haline gelen bu heykel, geçmişte Osmanlı toprağı olan Mısır için yapılmıştı. Yapımı için gerekli olan ücret bizzat Sultan Abdülaziz tarafından ödenmişti. Bu heykel bundan tam 133 yıl önce Fransa'dan New York'a götürüldü. Bugün New York'un en önemli simgesi haline gelen heykelin hikayesi bundan 140 yıl öncesine dayanıyor .Manhattan'da, gökdelenler ve şehrin hemen önündeki adadan yükselen 93 metrelik bu heykel , sadece şehrin değil tüm ülkenin sembolü haline gelmiş durumda .

 19.yy 'da Osmanlı İmparatorluğu'nun toprağı olan Mısır, yüzyılın başlangıcından itibaren Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın soyundan gelen ''Hıdiv'' unvanlı valiler tarafından yönetiliyordu ve neredeyse içişlerinde bağımsız hale gelmişlerdi.

 Mısır valisi Said Paşa'nın Fransız mühendis Ferdinand de Lesseps'e  1854'te hazırlattığı ve Akdeniz ve Kızıldenizi birbirine bağlayacak olan Süveyş Kanalı projesi,onaylaması için dönemin padişahı Abdülaziz'e sunulmuştu.

 Bu projenin arkasında Fransa vardı fakat İngiltere, Akdenizdeki ve Hindistandaki hakimiyeti sona erdirebilecek bu projenin hazırlığına karşı çıkıyor ve dönemin padişahı Sultan Abdülaziz'e  projeyi reddetmesi için baskı uyguluyordu.

 Murat Bardakcı'nın kaleme aldığı bir yazıya göre Said Paşa, İstanbul'un tasdikini beklemeden 30 Kasım 1854'te Fransız mühendise projenin hayata geçirilebilmesi için gerekli şirketin kurulması iznini verdi.

 Fransız  sermayesiyle kurulan şirketin bütün hisse senetleri satılınca İngiltere, dönemin padişahı sultan Abdülaziz'e  baskı yaparak projenin onaylanmasını on iki yıl ertelettiriyor.

 Mısır tarafı ise, İstanbul'dan tasdik gelmeden işe başladı fakat Said Paşa 1863'te vefat etti ve yerine İsmail Paşa geçti. İsmail Paşa, Said Paşa'nın aksine İngiliz taraftarıydı.İktidarının ilk yıllarında projeye gereken önemi vermedi fakat projenin öneminin farkına varınca dört elle işe sarıldı.

 Kazılar neredeyse tamamlanmak üzereyken fransızlar osmanlı'ya ingilizlerden daha fazla baskı yapmaya başladı.

 Sultan Abdülaziz , 1866'nın 19 Mart'ında yayınladığı fermanla kanala izin verdi, Kanal Şirketi ile Said ve İsmail Paşalar arasında imzalanan anlaşmaları onayladı.Üstelik Mısır'ın kanal inşaatı için aldığı dış borçlarıda devlet güvencesi altına aldı ve kendisi Kanal Şirketinin hisselerine oldukça yüksek bir meblağ yatırdı.

 Said Paşa ve kanalın mühendisi olan Ferdinand de Lesseps arasında 1854'te varılan anlaşmanın ilginç bir maddesi vardı: Kanalın Akdeniz'e açıldığı yerde dev bir heykel dikilecekti.

 Heykel, firavunlar zamanının giysilerine bürünmüş bir kadın şeklinde olacak ve elinde ''Asya'nın ışığının Mısır'dan geldiğini'' simgeleyen bir meşale tutacaktı.

  

 Eseri Fransa'nın meşhur heykeltıraşlarından olan Frederic Auguste Batholdi'ye sipariş ettiler. Bir hayli avans ödendi ve Batholdi işe koyuldu.

  Dikileceği yerde monte edilecek şekilde hazırlanan heykel sipariş edildikten birkaç sene sonra tamamlandı ve marsilya'dan bir gemi ile Mısır'a gönderilmeye hazır hale getirildi.

 Fakat, İsmail Paşa Müslüman bir ülkede böyle bir heykelin hoşnutsuzluk yaratacağını düşünerek heykelin Mısır'a getirilmemesinin talimatını verdi.

 Mühendisin Paşa'yı ikna çabaları yetersiz kaldı ve Kanal 1869 kasım'ında dünyanın dört bir yanındangelen davetlilerin katıldığı büyük bir törenle''heykelsiz'' bir şekilde açıldı.Bartholdi'nin eseri ise Mısır'da yaşanan gelişmelerden sonra Paris'te bir depoya kaldırıldı.

 O yıllarda dünyanın başka bir tarafında Fransa ve ABD arasında büyük bir muhabbet yaşanıyordu ve taraflar birbirlerine jestler yapıyorlardı.

 Fransız- Amerikan dostluk grubunun lideri olan Edouard Rene Lefebvre de Laboulaye , Fransa hükümeti ile ABD arasındaki dostluğun daima hatırlanması için bir hediye gönderilmesinde karar kıldı ve hediyenin bir heykel olması kararlaştırıldı.

 Heykel bir elinde hukuku temsil eden bir kitap tutacaktı diğer elinde ise'' dünyayı aydınlatan özgürlüğün sembolü'' bir meşale tutacaktı.                                                                                       

  Sipariş yine Frederic Auguste Bartholdi'ye verilldi. Büyük bir kısmı hazır olan heykelin üzerinde değişiklikler yapıldı. Bartholdi heykelin yüzünü tamamen değiştirerek annesinin siluetini işlemişti.Heykel avrupalı bir kadın görünümüne kavuştu.

  Amerikalılar heykeli New York'un girişindeki küçük adalardan birine yerleştirmeye karar verdiler.

  Bakır ve çelikten yaptığı heykelin mühendisliği ilgilendiren tarafını paris'te kendi adıyla anılan bir kule diken Gustave Eiffel ile çalışarak tamamladı. heykeli 1884'te Fransız hükümetine teslim etti.

   

  Bartholdi, yanına Süveyş Kanalı'nın mühendisi ve heykelin fikir babası olan Ferdinand de Lesseps'i alarak gitti.1886'nın 25 Ekim'inde törende eserin açılışını bizzat yaptı.