Ölümle Dans: Dans Vebası

Dans etmek her ne kadar güzel olsa da yorulunca dinlenmek isteriz. Ya dinlenemiyorsak, eyvah! Bunu yaşamış, dans etmeyi bir türlü bırakamamış ve yorgunluktan ölmüş insanlar düşünün ne kadar trajikomik öyle değil mi? Evet, şaka değil gerçek.

Halk arasında bir söz vardır 'yalandan kim ölmüş' derler. Peki ya danstan kim ölmüş? Bu olayı öğrenmeden önce bana birisi anlatsaydı ben de; 'ne saçmalık danstan kim, neden ölsün ki?' diye düşünürdüm. Hepiniz gibi. Fakat böyle bir hastalık(Dans Vebası) var ve gerçek. İnanması güç, evet.

 

Gelelim bu olayın yaşandığı yıla. 1518 yılının temmuz ayında yaşanan olayda Frau Troffea isimli bir kadın Strazburg sokaklarında dans etmeye başlar. Fakat sokakta hiç müzik çalmıyordur.  Bir haftaya yakın bir süre solo dans eder. Bir çok insanın kendisine eşlik etmesiyle dans eden insanlar giderek çoğalır ve 1 ay içinde bu sayı 400'lere dayanır. Durumun ciddiyetinin farkına varan şehrin önde gelenleri çare olarak meydanlara sahne kurup müzisyenler getirirler. Dans etmeye devam edilirse insanların kurtarılabileceğini düşünürler. Fakat beklenen olmaz, ölümlerin başlamasıyla durum daha kötü bir hál almaya başlar. İnsanlar dehidrasyon (vücüdun su kaybetmesi), kalp krizi ve yorgunluktan çatlayarak hayatını kaybeder. Dönemin eğitimiyle de şeytan işi olduğu düşünülür. Hastalar karantinaya alınır, dans etmek ve sokağa çıkmak yasaklanır. Dönemin din adamının da hasta olmasıyla bu düşünceden vazgeçerler çünkü inanışlarına göre din adamlarına şeytani hiçbir şey olmazdı.

 

Bilim adamları ve tarihçiler salgının nedenlerini araştırırlar ama hiçbir sonuç elde edemezler. Bunun ruhsal bir bozukluk olduğunu düşünenler olur. Bir diğer düşünce ise hastalığın zehirli bir mantardan kaynaklandığı yönünde. Tahıllarda bulunan bir bakteri olduğu, yiyenlerin nöbet geçirdiği de bir diğer teori. Bir adamın yaptığı deneylerden birini suya karıştırdığı da konuşulanlar arasında.

Yazar Jean Teulé, Dansa Davet isimli kitabında bu olaydan, 'Dans etmek bir çığlığı susturmak mı?' diyerek bahsetmiştir. Teulé göre strazbourg'da yoksulluğun, açlık ve sefaletin hüküm sürdüğü yıllarda akıl sağlığını yitiren bir kadın sokağa çıkarak dans etmeye başlamıştır. Yani Teulé bunun sebebini yoksulluğa bağlamıştır.

 Söz konusu veba toplumsal histerinin ilk örneklerinden biri olarak tarihe geçmiştir.

Son olarak dansın tanımını eklemek istiyorum. Dans(Raks): Tüm vücudun koordineli bir biçimde, müzik eşliğinde ve estetiğe uygun şekilde hareket etmesidir. Dans bir tedavi şeklini, geleneği ve kültürü ifade edebilir.

Biliyorsunuz bir çok dans türü var. Sizce bu insanlar hangi türde dans ederek ölmüştür?