Gregor Samsa Olmak

"Ölmekten müthiş bir şekilde korkuyordu çünkü henüz gerçek anlamda yaşamamıştı." diyor Franz Kafka Dönüşüm adlı eserinin başkahramanı Gregor Samsa için.Yazımda bu çarpıcı eserdeki dönüşüm, toplum, aile, kendine yabancılaşma gibi başlıklardan bahsettim. İyi okumalar!

"Gregor Samsa bir sabah bunaltıcı düşlerden uyandığında, kendini yatağında devasa bir böceğe dönüşmüş olarak buldu." Bu satırlar 20. yüzyılın en önemli yazarlarından olan Franz Kafka’nın ünlü Dönüşüm adlı eserinin girişine ait. 

Bohemyalı yazarın bu eserini gerçekçilik unsurlarını ve fantastik unsurları sentezleyerek oluşturduğunu ilk sayfadan itibaren fark ediyoruz. Kahramanımız Gregor Samsa; pazarlamacılık yaparak geçimini sağlayan, çalıştığı işi hiç sevmeyen ancak ailesinin patronuna olan borcu yüzünden çalışmak zorunda olan, yükümlü olduğu şeylerden kurtulduğunda sessiz ve sakin bir hayatın hayalini kuran bir adamdır ama bir gün sabah kalktığında kendisini devasa bir böceğe dönüşmüş halde bulacaktır. 

İri gövdesini taşıyamayacak bacaklara sahip, hareket kabiliyeti oldukça kısıtlı bir böceğe.

İlk başta kendisinin bir böceğe dönüşmüş olduğuna inanmakta güçlük çeken kahramanımız yataktan kalkmaya çalıştığında birbirinden bağımsız hareket eden bacaklarının olduğunu gördüğünde gerçekten de bir böceğe dönüşmüş olduğuna inanmaya başlar.

Asıl hikayemiz ise annesinin onun uyanmadığını düşünüp odasının kapısına vurmasıyla başlar. Gregor Samsa annesine uyandığını söyler ancak annesi oğlunun sesinde bir gariplik olduğunu fark eder. Gregor Samsa işe gitme saatinin çoktan geçtiğini fark ettiğinde hala yataktan inebilmek için çabalamaktadır. Gregor Samsa yataktan inmeye çalışırken evin kapısı çalar ve gelen Gregor Samsa’nın patronundan başkası değildir. Patron, Gregor Samsa’nın odasına gider ve Samsa’nın kapıyı açmaya çalışırken patrona verdiği cevaplarda sesinin bir hayvan sesi gibi çıkması herkesi tedirgin eder. Kapı açıldığında ise olan olur ve herkes kahramanın bir böceğe dönüşmüş olduğunu görür. Patronu korkudan evden kaçar, annesi bayılır ve babası sopayla Gregor'a vurmaya çalışır. Gregor aldığı bu tepkiden sonra gerçekten de bir böceğe dönüştüğüne kesin olarak inanır

Gregor Samsa’nın bu beklenmedik değişimi sembolik olarak toplumsal normlara ve bürokratik güçlere karşı haykırışın dışavurumu olarak yorumlanabilir.

Kahramanımızın bir insanken bambaşka bir şeye, bir böceğe dönüşmesi; insanın topluma, ailesine belki de en önemli kendisine yabancılaşmasına vurgu yapıyor. Bizler de birer böcek Gregor Samsa’yız aslında. İçinde bulunduğumuz sistem her birimizi bir noktada birer böceğe dönüştürmüş durumda. Yiyoruz, içiyoruz, işe gidiyoruz, uyuyoruz ama yaptığımız şeylerden çoğu zaman zevk almıyoruz çoğumuz.. Sessiz ve sakin bir hayatın hayalini kuruyoruz, bir gün bu hayalin gerçekleşeceğine olan inancımız için çabalıyoruz ancak aslında dünya sisteminin çarklarından kurtulmak için çabaladığımızı sanarken o çarkları çevirmek için çabalayanlar olduğumuzu unutuyoruz. Çünkü dönüşüm sadece bedenlerimizi değil zihinlerimizi de etkiliyor.

Franz Kafka’nın 1915’te yayımlanan ve yazarın anlatım sanatının doruğuna ulaştığı bu eseri okuyun, okutturun.

İyi okumalar!