Drone Kameraların Öncesi: Sinematograf Cihazı

Yazımda ilgi duyulan drone kameralarını ve sinema sanatının başlatan Lumiére Kardeşler'i ve 7. sanat olarak sinemayı hayatımıza nasıl dahil ettiklerini anlatacağım. İlk çekilen filmleri ve dönemin sinema cihazlarını gelin inceleyelim.

Tarihin ilk film yapımcıları olarak bilinen August ve Louis Lumière, Fransa’nın Besançon şehrinde doğdular. Lumière Kardeşlerin babası Antoine, ressam ve aynı zamanda fotoğrafçıydı. Büyük kardeş Louis, henüz 18 yaşındayken birlikte fotoğraf tabakaları üretebilmek için bir imalathane açtılar. Ancak Lumière Kardeşler için bu çok yetersizdi. Onlar, bu fotoğraf karelerini canlandırabilmenin yolunu arıyorlardı. Thomas Edison tarafından icat edilen ve sadece tek bir kişinin görüntüleri izleyebilmesini sağlayan kinetoskop cihazını gördükten sonra, bu cihazı daha da geliştirmeyi ve görüntüleri aynı anda çok daha fazla insanın izleyebilmesini sağlamayı amaçladılar. Tüm bu çabalarının sonunda, sinematograf cihazını icat edip 13 Şubat 1895 tarihinde cihazın patentini almayı başardılar. Bu sayede “7. Sanat" olarak da ifade edilen sinemanın tarihi başladı.

Lumière Kardeşler sinematograf cihazıyla birlikte “Sortie des Usines Lumière à Lyon” (Lumière Fabrikasından Çıkan İşçiler) isimli ilk filmlerini 22 Mart 1895’te izleyicilerine sundular. Fabrikadan çıkan işçilerle beraber bir trenin gelişini de gösteren bu sunum insanları çok etkiledi. Daha sonra insanlardan ücret alınacak olan ve tüm halka açık gösterimleri için birçok film çektiler. 28 Aralık 1895’te Paris’te bir kafenin bodrumunda 120 kişilik bir salonda ilk sinema salonu açıldı ve Lumière Kardeşler filmlerinin gösterimini yaptılar. İlk seferde 25 kişinin izlediği bu gösterimde 5 dakikadan kısa süren 10 farklı film gösterildi. Bu 10 film içerisinde izleyicileri en çok etkileyen “L'Arrivée D'un Train En Gare De La Ciotat” (Trenin La Ciotat Garına Gelişi) isimli, bir trenin gelişini birkaç saniye boyunca gösteren film oldu.

Lumière Kardeşler İstanbul’da da "Haliç’in Panoraması”, “Boğaziçi Kıyılarının Panoraması”, “Türk Piyadesinin Geçit Töreni” ve “Türk Topçusu” isimli filmleri çektiler. Bu filmler aynı zamanda birer belge niteliğindeydi.

Lumière Kardeşler tüm bu başarıların ardından sinema tarihinin ilk sansürü ile de karşı karşıya kaldılar. Rus Çarı 2. Nikola’nın halkı selamladığı sırada çöken tribün görüntüsünü kaydeden Lumière Kardeşler’in elinden bu görüntüler alındı ve gösterime sunulması yasaklandı. Böylece sinema tarihinin ilk sansürü gerçekleşmiş oldu.

Sinematograf cihazı ve Lumière Kardeşler, 1896 yılının nisan ayında ilk kez ABD’ye ulaştılar. Lumière Kardeşlerin operatörlerinden birisi olan F. Mesguich, Mayıs 1896 tarihinde New York’a gitti. Orada ilk 6 ayda 21 kişilik bir kameraman grubu ile tüm ülkeyi dolaşarak sinematograf cihazını vodvil salonlarında sergiledi ve Edison’un kinetograf cihazını oldukça geride bıraktı.  

1900 yılında düzenlenen Paris Sergisi’nde sinematograf cihazına yer verildi. Lumière Kardeşler, sergi alanında devasa bir gösteri yaptılar. Serginin bir bölümünde 21 metre eninde ve 18 metre boyunda bir perde kurdular ve bu perde üzerinde 17 mm eninde filmlerle gösteriler gerçekleştirdiler. Bu ücretsiz gösteriler 6 ay boyunca sürdü ve salon 326 kez seyirci ile doldu. 

Birkaç yıl geçtikten sonra artık Lumière Kardeşler'in sinematografı, dönemin gerisinde kalmaya başladı. Onlar dünyanın değişik yerlerindeki farklı olayları belgelemekle yetinirken sinema artık üzüntülü veya komik, herhangi bir konusu olan, bir şeyler anlatan ve oyuncuların kullanıldığı filmlere yöneldi. Lumière Kardeşler film çekmeyi bıraktıktan sonra da “Autochrome Lumière” isimli ilk renkli fotoğraf baskısını keşfettiler.

1800’lerin sonunda çok temiz ve günümüzde bile neredeyse hatası bulunamayacak kadar kaliteli görüntü kayıtlarıyla insanları sinema ile tanıştıran kardeşlerden Louis Lumière 1948 yılında, ağabeyi Auguste Lumière ise 1954 yılında vefat etti.