Cehenneme Övgü: Gündelik Hayatta Totalitarizm

Gündüz Vassaf'ın, totalitarizmin gündelik hayatımızı etkisi altına almasını örneklerle açıklarken, okuyucuyu sorgulamaya, düşünmeye teşvik eden kitabı Cehenneme Övgü'yi gelin birlikte tanıyalım.

Vassaf, 1946 yılında Amerika’da dünyaya geldi. Liseyi Robert Koleji’nde tamamladıktan sonra psikoloji eğitimi gördüğü George Washington Üniversitesi’nden mezun oldu. Hacettepe Üniversitesi’nden ise psikoloji doktorasını aldı. Psikoloji alanında ulusal ve uluslararası birçok dernekte önemli görevler aldı. Gençliğinde ise Amerika’da akıl hastanesi gardiyanlığından TRT’de radyo spikerliğine kadar çeşitli işlerde çalıştı. Sonrasında yerli ve yabancı olmak üzere birçok üniversitede akademisyen olarak çalıştı.

Kitabı okumadan önce totalitarizm kavramını bilmeniz gerektiğini düşünüyorum. Zira kitap bu kavram üzerine odaklanıyor.

Totalitarizm kavramı 1920’lerde İtalyan düşünür Giovanni Gentile tarafından ideal faşist devleti betimlemek için kullanılmıştır. Totalitarizm, toplumu bir bütün olarak ele alan, bir bütün olarak dönüştürmek isteyen devlet, ideoloji, siyasal parti ve liderlik olgularının bütünlüğünü ifade etmektedir. Diğer bir deyişle, devlet ve toplumu bir ve bütünlük içerisinde birbirine eklemleyen, birbiriyle uyumlulaştıran ve ortak bir dünya görüşünü topluma dayatan bir siyasal sistemdir.

Totalitarizm sivil toplumun tamamen yok edilmesini ima eder ve özel alanı ortadan kaldırır. Totalitarizm için bireysel özgürlük değil bireysel uyum, toplumsal rıza değil toplumsal itaat, sivil ve özgür siyasal katılım değil tekçi ve aktif bir boyun eğiş esastır.

Genel hatlarıyla totalitarizm kavramını anladığımıza göre kitaba geçebiliriz.

Bu kitap size hayata hiç bakmadığınız bir açıdan bakış sunuyor. Yazarın; gündüze karşı geceyi, cennete karşı cehennemi, konuşmaya karşı sessizliği, akla karşı deliliği, anlaşmaya karşı anlaşmazlığı ve kahramanlığa karşı hainliği savunduğunu göreceksiniz. Şaşırdınız değil mi? Hainlik nasıl olur da savunulur diyebilirsiniz ya da nasıl olur da anlaşmazlıktan yana olunabilir diye düşünebilirsiniz. Ama kitapta bu savunmalara öyle örnekler veriliyor ki bir süre sonra anlamaya, hak vermeye hatta kitaptaki bazı konuları siz de savunmaya başlıyorsunuz.

Kahramanlar, bizi sakatlayarak yönetirler. Totaliter bir toplum, kahramansız olamaz. Özgür bir toplum ise kahramanlarla var olamaz.

- Gündüz VASSAF (Cehenneme Övgü)

Totalitarizmin gündelik hayatımızı nasıl ele geçirdiğini görünce de çok şaşıracaksınız. En anarşist olanımızın bile fark etmeden totalitarizme uyum sağlandığını göreceksiniz.

Kitabın, başından sonuna kadar sizi düşündüren ve sorgulatan bir yapısı var. Her bölümde önce koyulan resimler bile sizi düşünmeye sevk ediyor. Sorgulamayı, kafa yormayı ve düşünmeyi seviyorsanız bu kitabı kesinlikle okumalısınız.

Beni oldukça düşündüren, kitabın başında yapılan atıfı sizinle de paylaşmak isterim:

“Asıl açıklanması gereken, neden aç insanın çaldığı ya da sömürülen adamın grev yaptığı değil, neden aç insanların çoğunun çalmadığı ve sömürülenlerin çoğunun greve gitmediğidir.”

- Wilhelm Reich

---

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere. Kendinize iyi davranın...