Caddeleri Birbirine Bağlıyor: Tarihi Asansör

İzmir’e gelenlerin mutlaka görmek istediği, İzmir denildiğinde akla gelen ilk simgelerden biridir Tarihi Asansör. Tarih boyunca farklı amaçlara hizmet eden asansör hakkında farklı hikayeler de dilden dile dolaşmaktadır. Gelin bu asansörün hikayesini öğrenelim.

Tarihi Asansör Mithatpaşa Caddesi ile Nihat Bey Caddesi’ni birbirine bağlayan, içerisinde iki asansör bulunan bir asansör kulesidir. Mithatpaşa Caddesi ile Nihat Bey Caddesi arasında bulunan 50 metre yükseklik, yaya ulaşımını oldukça sekteye uğratmakta aynı zamanda 155 basamakla çıkılan merdiveni kullanmak zaman kaybına neden olmaktadır. 

 Yaya trafiğini azaltmak ve bu ulaşım sorununu ortadan kaldırabilmek adına Musevi iş insanı Nesim Levi tarafından 1907 yılında yaptırılmıştır. 
 

3 katı bulunan asansör kulesi 1. Dünya Savaşı yıllarında farklı amaçlarla da kullanılmıştır. Alt katı kumarhane, orta katı fotoğrafhane ve üst katı da sinema olarak kullanılan Tarihi Asansör, zaman zaman insanlara kiraya da verilmiştir. Şerif Remzi Reyent 1942 yılında bu asansör kulesini satın almış fakat 1960 yılında İzmir Belediyesi ile aralarında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle kapatılma kararı alınmıştır. Bir süre depo olarak kullanımına devam edilen Tarihi Asansör, 1973 yılında Şerif Remzi Reyent’in vefatıyla yeğeni Ayla Ökmen tarafından İzmir Belediyesi'ne bağışlanmıştır. Günümüzde hala asansör kimliğini korumakta ve iki caddeyi birbirine bağlama görevini layıkıyla yerine getirmektedir. 

Gelelim İzmir’in simgelerinden olan Tarihi Asansör hakkında anlatılan hikayeye. O dönemde Karataş, zengin Yahudi ailelerin yaşadığı bir semt olma özelliği taşıyordu. Sahil şeridinde bulunan Mithatpaşa Caddesi ile Halil Rıfat Paşa Caddesi arasında bulunan 58 metrelik ulaşım yaya ulaşımını büyük ölçüde zorlaştıran bir etmendi. 58 metrelik yükseklik müslüman nüfusun "Karataş Merdiveni" olarak adlandırdığı 155 basamaklı merdivenle sağlanıyordu. Bu merdiven aynı zamanda yahudi nüfus tarafından "Devidasların Merdiveni" olarak adlandırılmaktaydı. Çünkü merdivenin en üst kısmında Devidas ailesinin evi bulunuyordu. 
 

 Devidas ailesinin reisi bir gün merdivenlerden inerken düştü ve ayağı kırıldı. Bunun üzerine sahil şeridinde oturan yakın dostu Nesim Levi BAYRAKLIOĞLU bu asansörü yaptırdı. Tarihi Asansör’ün girişinde üzerinde hem İbranice hem de Fransızca bir yazı yazan kitabe bulunuyor. Bu yazıda "Asansör 1907 yılında Nissim Levy tarafından inşa edilmiştir." yazmaktadır. Temeli taş yapı olan Tarihi Asansör’ün üzeri tuğla örülüdür. Örülen tuğla döşemeler Marsilya’dan özel olarak getirilmiştir. 

Aynı zamanda Tarihi Asansör, Mithatpaşa Caddesi’nin girişinde dünyaca ünlü İzmirli şarkıcı Dario Moreno’nun evi yer almaktadır. 1940’lı yıllarda ailesiyle bu evde yaşayan şarkıcının anısına İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 1992 yılında “ Dario Moreno Sokağı “ adı verilmiştir. Sonrasında ise Dario Moreno’nun evi müze olarak düzenlenmiştir.