Bir Zamanların En Büyük Korkusu, Veba!

Dünya nüfusunun büyük bir kısmını yok eden kara vebanın ne olduğunu biliyor musunuz? Bu yazımda sizlere vebayı anlattım.

Veba hastalığı enfekte farelerde bulunan Yersinia pestis adlı bakterinin fareleri ısıran pireler yoluyla insanlara bulaşan bakteriyel bir enfeksiyondur. Vebanın en yaygın olan şekli hıyarcıklı vebadır (bubonik veba) lenf bezlerinin şişmesine ve hassaslaşmasına neden olur. En ölümcül olan şekli ise pnömonik vebadır. Pnömonik vebada hastalık bireyin akciğerlerini etkiler ve insandan insana solunum yoluyla bulaşır. Diğer bir şekli ise septisemik vebada bakteri vücuda girerek kanı enfekte etmektedir.  

Tarihte Veba

Veba salgını Çin’de ortaya çıkıp İpek Yolu ve diğer ticaret yollarıyla dünyaya yayılmıştır. 6. yy'da Bizans İmporotorluğunda ortaya çıkmış ve başkent İstanbul'u etkisi altına almıştır. Salgına İmparator 1. Jüstinye’nin adı verilmiştir. Salgının yaklaşık 8. yüzyıla kadar devam ettiği bilinmektedir. 

Daha sonraları 14. Yüzyılda Avrupa nüfusunun üçte birini yok olduğu kara veba (kara ölüm) salgını yine Çin’den ticaret yoluyla ve Cenevizlilerin gemileriyle dünyaya yayılmıştır.  Salgında birçok iddia ortaya atıldı. Bazıları salgının tanrının gazabıyla veya yıldız olaylarıyla ortaya çıktığına inanıyor, tütsü koklamanın hastalığın bulaşmasını engelleyeceğini düşünüyorlardı.  Kara vebada insanlar Yahudileri suları zehirlediklerini ve hastalığın bu yüzden olduğunu düşündükleri için yakarak katletmişlerdir. Salgında doktorlar kendilerini vebadan korumak için kuş gagasına benzeyen bir maske kullanıyorlardı. Bu maske salgının bir simgesi haline gelmişti. Veba salgınında 100 milyondan fazla insanın öldüğü hesaplanmıştır. Avrupa nüfusunun üçte biri ölmüştür. 

Vebanın Tedavisi

Veba kendi kendine geçen bir hastalık değildir bu yüzden tedavi edilmesi gerekmektedir. Vebanın tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Antibiyotik dışında etkili bir tedavi mevcut değildir. Veba hastalığı bulaşıcı bir hastalık olduğu için karantina yöntemi de uygulanmalıdır. 

Günümüzde Veba 

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl tespit edilmiş 2000'e yakın ''bubonik veba'' vakası bildiriliyor. 1987 ve 2001 yılları arasında Dünya Sağlık Örgütü'ne 2.847 ölüm ve onaylanmış 36.876 veba vakası bildirilmiştir.