Beslenme Kültürü: Çin Yemek Kültüründen Örnekler

Çin yemek kültüründe yiyeceklerin dokusu, tadı, rengi ve aromasıyla diğer kültürlere göre daha çok ilgilenirler. İyi bir Çin yemeğinin en can alıcı noktaları bunlardır. Çin kültüründe, evrende bir enerji dengesi olduğuna inanılır. Bu dengeyi sağlamak yıllardır süregelen Çin düşüncesinin temeli olmuştur. Bu düşünce, sağlık inanışları ve coğrafi faktörlerle birlikte yemek kültüründe etkisini göstermiştir. Çin beslenme kültüründe yemeğin sembolik anlamı bireylerin yaşamında ve toplum alışkanlıklarında önemli etkiler oluşturmuştur. Çin beslenme kültüründeki bazı temel inanışlara ve örneklere yer vereceğim. Keyifli Okumalar :)

Ne yiyorsak oyuz!

Bir toplumun beslenme kültürü anlamamız için sadece ne yediklerini değil, kimlerle ve nasıl yediklerini de bilmemiz gerekiyor. Dikkatli olarak incelendiğinde beslenme kültürü toplumların yapıları ve farklılıkları hakkında önemli bilgiler sunuyor.

Pek çok besin kaynağı bir toplumda rağbet görürken, başka bir toplumda gıda olarak algılanmıyor. Tüm bunların altında yatan sebepler, toplumlar arasındaki farkı ortaya koyuyor.

Yemeğin Anlamı

Yiyecekler fizyolojik olarak önemli olmalarının yanında sembolik anlamlar da içeriyor. Törenlerde topluluklar tarafından tüketilen yiyecekler bize yemeğin sosyal ve dinsel yönünü gösteriyor.

Çin Yemek Kültürü

Çin yemek kültürünün ortaya çıkışında; nüfusun fazla olması, ekilebilir alanın azlığı, kaynakların kıtlığı ve geleneksel kültüre bağlılık etkili olmuş. Dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çin’de besin kaynaklarının ve tarım alanlarının ihtiyacı karşılaması oldukça zor. Bu durumun temel sebebi fazla nüfus karşısında yetersiz gıdanın olması. Daha fazla canlı hayvan tüketilmesi ve gıda çeşitliliğinin fazla olması da bundan kaynaklanıyor.

Çin’de süt ürünlerinin bulunmamasının ve kullanımının az olmasının sebebi soya fasulyesinin yaygınlığı ile ilişkilendirilmiş. Soya fasulyesinden protein elde etmenin canlı hayvan yetiştiriciliğinden daha etkin bir yol olduğunu düşünülüyor. Hayvancılığın tarımdan daha az olması, arazilerin temel olarak tarım için kullanılması da bunun bir sebebi olabilir.

Günümüzde Çin; soya üretimini arttırmayı, pirinç ve buğday için ise kendi kendine yetmeyi hedefliyor.

• Çin beslenme kültüründe sağlığın garanti altına alınması ve vücudun bir dengeye ulaşması için yin ve yang unsurlarına ihtiyaç duyuluyor. Kişilerin buna paralel olarak sağlıklı olabilmek için dengeli miktarda soğuk ve sıcak yiyecekler alması gerekiyor.

Örneğin, çok fazla et yemek vücudun aşırı ısınmasına neden olur 'shang huo (上火)' ve bu nedenle bu ısıyı dengelemek için sebzelerin yenmesi gerekir. Soğuk ve sıcak yiyecekler, cinsiyet veya mevsimlerle ilişkisi gibi başka hususlar da bu noktada ele alınır.

• "Fan-cai" (饭- 菜) Çin yemeklerinin temel ilkesidir. Fan, ana yemek için temel gıda, genellikle pirinç veya buharda pişirilmiş buğday, darı veya mısır unu ekmeği veya erişte, cai ise sebze ve etlerden oluşan yan yemeklerdir. Tipik bir Çin yemeği hazırlamak için bu prensipler izlenir. Fan genellikle açlığı önlemek için yenir, ancak güçlü bir tadı yoktur. Cai lezzetlidir ve çeşitlilik sağlar.
• Pirinç, Çin’in güneyinde temel gıdadır ve yaygın olarak tüketilir. Kuzeyde yaşayan insanlar için ise buharda pişirilmiş ekmek ve çörekler gibi buğday unundan yapılan yiyecekler temel besin maddesidir.

• Çin, diğer Asya ülkelerinde de olduğu gibi çağdaş Batı geleneklerinden farklı olarak güçlü bir yiyecek paylaşımı geleneğine sahip. Özel günler ve diğer sosyal ilişkiler sırasında yemek, beslenme işlevinin çok ötesine geçen önemli bir iletişim rolü oynuyor. Çin'de akraba ve arkadaşlarla toplantılar veya iş görüşmeleri gibi çoğu sosyal etkileşim yemek masası üzerinden yapılır ve guanxi (Çin kültüründe önemli bir inanç sistemi) yiyeceklerin paylaşılmasıyla güçlendirilir.
• Çin'in yemek kültüründe ister evde ister dışarıda yemek olsun, çoğu durumda grup halinde yemek yenir. Yemek paylaşılırken kültür ve atmosfer de paylaşılır. Grup yemek sisteminin en büyük dezavantajı bulaşıcı hastalıkların yayılmasına neden olma olasılığı olabilir; bu nedenle, ayrı bir yemek sisteminin avantajları desteklenmelidir. Ancak, ayrı yemek yemenin Çin geleneksel yemek kültürüne karşı olması nedeniyle, Çin'de uygulanması ve tanıtılması zordur.

Son olarak birkaç kavram,

• Kanton kahvaltısı kavramı, sabah çayı olarak bilinir ve birçok insan sabah çayı içerken iş hakkında konuşur ve bilgi alışverişinde bulunuyor.
• Çin Bahar Şenliği'nde insanlar kendileriyle Tanrı arasındaki ilişkiyi ifade etmek için köfte tüketirlermiş.
• Geleneksel Çin toplumunda kuş yuvası, köpekbalığı yüzgeci, ayı pençesi ve ıstakoz gibi yiyecekler üst sınıf yaşam tarzıyla ilişkilendirilmiş.

Çin’de etin beslenme düzeninde miktar bakımından daha az olmasının sebebi dini sebeplere değil etin az bulunmasına bağlanmış. Çin’de köpek eti dahil olmak üzere ülkede bulunan hayvanların etleri yenilebiliyor. Bu tüketim farklılıklarının ortam koşullarına göre değerlendirilmesi gerekiyor.

**Artan nüfus yanında gıda üretimimizde yeterli artışın sağlanamaması ilerde her toplumun farklı yiyecek alternatiflerini tüketmesini zorunlu kılabilir.