A4 Kağıdının Hikâyesi ve Diğer Kağıt Standartları

Eğitim hayatında en çok kullanılan nesnelerden biri kâğıtlardır. Kâğıtlar arasında en çok kullanılan tür ise A4 kâğıtlarıdır. A4 kâğıdının ölçülerinin nasıl belirlendiğini merak ediyor musunuz? Gelin hep birlikte A4 kâğıdının tarihçesini ve diğer kâğıt standartlarını inceleyelim!

A serisi kâğıtlar, standart bir kâğıt ölçüsü olmaması nedeniyle ortaya çıkan sorunlara çözüm olarak geliştirilmiştir. Örneğin, yetmişli yıllarda üniversitede öğrenciler derslerinde ve laboratuvarlarda grup çalışmaları yapar ve sık sık raporlar hazırlardı. Bu raporların özenli hazırlanması beklenirdi. Grup arkadaşları bazen toplanarak bazen de ayrı ayrı çalışıp raporlarını oluştururlardı. O zamanlar rapor formatındaki önemli sorunlardan biri, herkesin kullandığı dosya kâğıtlarının boyutlarının farklı olmasıydı. Bu ve bu gibi sorunlara çözüm olarak A serisi kâğıtlar oluşturulmuştur. 

A serisi kâğıtlar, ilk kez 1992 yılında Almanya'da kullanılmaya başlanmıştır. A serisi kâğıt boyutları, A0 dan başlayarak her A serisi türünün bir önceki türün yarısı boyutunda olacak şekilde küçülmesi üzerine kurgulanmıştır. Bu kuralı karşılayan ise tek bir oran vardır. Bu orana göre kâğıdın en boy oranı 1/√2 (1/1.414) olmalıdır.

Bu noktada akıllara bir sorunun takılması çok doğaldır: A0 boyutu neden 814x1189 milimetre gibi tuhaf bir ölçüden başlamıştır? Bu durumun sebebi ise A serisinin ilk basamağı olan A0 kâğıdın yüzey alanının 1 metrekare olacak şekilde başlamasına karar verilmesidir. 841 mm ile 1189 mm'nin çarpımı 1.000.000 milimetrekareye eşittir. Bu sonuç da 1 metrekare eşittir. Böylece A0 kâğıt boyutları 841x1189 milimetreden başlayarak 1/1.414 kuralını bozmadan her basamakta uzun kenar yarıya düşecek şekilde küçülmeye devam etmekte ve A4'e gelindiğinde 210x297 milimetre olmaktadır.

 

                                                                                                                     

Temeli 1 metrekare kâğıt boyutuna dayanan A4 kâğıdı ölçüleri, bu kabullere göre günümüzde dünyanın her yerinde kullanılmaktadır. Aynı sistem üzerinden devam eden A serisi kâğıt boyutlarında birçok defter, kitap, tuval, notluk bulunmaktadır. A serisi olarak adlandırılan bu kâğıtların arkasındaki matematik, hepsinin aynı en boy oranına sahip olmasında yatar. Bu temel kabul her yerde kullanım için olması gereken niteliktir. 

A serisinden sonra en çok kullanılan kâğıt boyutları B ve C serisidir. B serisi, daha geniş bir kâğıt boyut aralığı sağlamak için yaratılmıştır. Bu nedenle poster ve afişler genellikle B serisi kâğıtlara basılır. B serisi kâğıtların ölçüleri de A serisinde olduğu gibi 1/√2 en boy oranı kullanılarak belirlenir. B serisinde bulunan kâğıtların boyutları, A serisi kâğıtların geometrik ortalamasıdır. Örneğin B1 boyutu, A0 ile A1 arasındadır.

C serisi, ISO 269 kâğıt boyutu standardı ile tanımlanır. Bu seri yaygın olarak zarflar için kullanılır. C serisindeki formlar, A ve B serisindeki kâğıt boyutlarının geometrik ortalaması alınarak oluşturulur. Örneğin C2 boyutundaki bir zarfın ölçüleri, A2 ve B2 boyutundaki bir kâğıdın geometrik ortalamasıdır. C serisi zarfların da en boy oranı 1/√2'dir. A, B ve C sistemleri, ISO standardının ana formatları olsa da etiketler ve kartvizitler gibi basılı öğeler için kullanılan başka boyut standartları da vardır.