2022 Yılına En Çok Damga Vuran Film: Aftersun

Paul Mescal ve Frankie Corio'nun başrollerini paylaştığı, yönetmeni Charlotte Wells'in ilk uzun metraj filmi Aftersun, geçtiğimiz sene oldukça ses getirdi. Wells'in tercih ettiği hikaye anlatma metodlarını ve kullanılan sembolik dili incelediğim bu yazıda, filmin spoiler içeren bir analizini yaptım. Keyifli okumalar!

Sinemaseverlerce epey tartışılmış Aftersun filmi, esas olarak bir baba kızın Türkiye'de yapmış oldukları tatili anlatıyor. Filme gelen eleştirilerin büyük kısmı da konusunun bu sadeliğinden kaynaklanıyor. Bunun yanı sıra Aftersun, alışık olduğumuz hikaye anlatma metodlarından oldukça farklı bir yöntemle ilerliyor. Baba kızın Türkiye'de yaptıkları bu tatil, aslında ilerleyen yıllarda Sophie'nin hafızasında yer edinmiş buruk bir anıdan ibaret. Yönetmen tatili, izleyenlere anlatırken üç farklı yöntem izlemiş. Öncelikle yaşandığına emin olduğumuz bazı anlar var. Bu anlar Sophie'nin ve babasının tatil esnasında kamerayla videoya çektikleri kısa bölümlerden oluşuyor. Filmin çoğunluğunu oluşturan ikinci yöntem ise yaşanıp yaşanmadığını tam olarak bilemeyeceğimiz, gelecekteki Sophie'nin hatırlamaya, boşlukları doldurmaya çalıştığı, kamera ile kayıt altına alınmamış anlar. Paul Mescal'ın canlandırdığı Calum karakteri eşinden boşanmış, ekonomik açıdan zor durumda ve tüm sebeplerini filmden tam olarak çıkaramasak da psikolojik olarak oldukça zorlanan genç bir baba. Calum karakterinin ekonomik açıdan zor durumda olduğu filmin başlangıcından sonuna kadar birçok sahnede ince ince işlenmiş. Fakat Calum'un hayatı ve neden psikolojik olarak bu noktaya geldiği konusunda kapsamlı bilgi izleyenlere sunulmamış. Çünkü bu hikaye gelecekteki Sophie'nin bakış açısından, onun hatırladığı kadarıyla anlatılıyor ve anlaşılıyor ki kendisi de bu konu hakkında bilgiye sahip değil. Filmin etkileyiciliği de buradan kaynaklanıyor aslında. Neden kaynaklandığını kimsenin tam olarak bilemeyeceği bir acıyı izliyor ve yaşıyoruz. Filmin yönetmeni Charlotte Wells, filmi anlatmak için bir kelime aradığını ve bu kelimeye türkçede ''hüzün'' dendiğini bu yüzden söylemiş olsa gerek.

Yeni yeni büyümeye başlamış, yetişkinliğin nasıl bir şey olduğunu anlamaya çalışan küçük Sophie ile hayatının sonuna yaklaştığını hissedden ve hayatının ağır yükünü omuzlarında taşımaktan yorulmuş Calum karakterinin zıtlığı filmde etkileyici bir şekilde yansıtılmış. Sophie'nin tek başına olduğu sahnelerde sarı fon tercih edilmişken; Calum'un tek başına olduğu sahnelerde mavi ve siyaha çalan bir fon tercih edilmiş. Film, izleyene açık açık Calum'un psikolojisi hakkında bilgi vermek yerine adeta bir bulmaca çözülmesini ister gibi bu konuda ipuçlarının toplanarak bir araya getirilmesini izleyene bırakmış. Örneğin bir sahnede Calum'un karşıdan karşıya geçerken kendisine az kalsın araba çarpacak olmasını izliyoruz. Bu sahnede Calum, hiçbir tepki vermeden yoluna devam ediyor. Yine başka bir sahnede Calum karakterinin gecenin karanlığında kendisini denize bırakmasını izliyoruz. Bunların yanı sıra yine örnek olarak verilebilecek başka bir sahnede ise gezileri sırasında gemide konuştuğu bir adama 40 yaşına geleceğini düşünmediğini 30 yaşına gelmesine bile şaşırdığını söylemesini işitiyoruz. Tüm bu sahneler karakterin iç dünyasına ilişkin önemli bilgileri izleyene gizliden gizliye aktarıyor. Calum'un, kendisine zarar vermesine sebep olabilecek bir psikolojik rahatsızlık yaşadığı ve muhtemelen bahsedilen tatilden sonra kendi hayatına son verdiği çok kısa sahnelerle belli edilmeye çalışılmış. Bir sahnede karakterin ''Seni çok seviyorum Sophie.'' yazılı bir kağıda bakarak hıçkıra hıçkıra ağlamasına, başka bir sahnede de gelecekteki Sophie'nin Calum'un 31 yaşındaki haline sarılarak onu yakalamaya çalışmasına fakat babasının ellerinden kayışına tanıklık ediyoruz. Tüm bu sembolik ifadelerle film aslında bize yazılmış bir son vermiyor ve filmi tamamlamayı sunduğu parçalarla izleyene bırakıyor.

Kullandığı sembolik dil sebebiyle kimi sinemacılar tarafından ağır eleştirilere tutulsa da Aftersun filminin ilerleyen yıllarda da konuşulmaya devam edilecek, sinemaya yeni bir soluk getiren önemli bir yapım olduğu kazandığı ödüllerden ve izleyenlerin yorumlarından anlaşılıyor.