Tel Örgünün Diğer Tarafı: Çizgili Pijamalı Çocuk

“Tam olarak fark neydi? Kendi kendine düşündü. Hangi insanların çizgili pijama, hangilerinin üniforma giyeceğine kim karar vermişti?” Sizler için bu çarpıcı alıntının içinde bulunduğu 2008 yılında filme de uyarlanan John Boyne’nun Çizgili Pijamalı Çocuk kitabını inceledim. İyi okumalar!

‘’Bu kitabı okumaya başladığınızda, Bruno adında dokuz yaşındaki bir çocukla bir yolculuğa çıkacaksınız (ama bu kitap dokuz yaşındakiler için değil). Ve er geç Bruno ile birlikte bir tel örgüye varacaksınız. Böyle tel örgüler dünyanın dört bir yanında var. Umarız asla rastlamak zorunda kalmazsınız.’’

Bruno, Almanya’nın Berlin kentinde, ablası, annesi ve Nazi subayı olan babasıyla birlikte beş katlı bir evde yaşayan dokuz yaşındaki bir çocuktur. Bir gün Bruno’nun ailesiyle birlikte yaşadığı bu eve, önemli bir kişi olduğu ailesinin heyecanından anlaşılan birisi gelir. O gün Bruno babasının işinde terfi aldığını ve başka bir yere gideceklerini öğrenir. Ancak Bruno bu duruma çok üzülür. Çünkü yaşadığı yeri ve arkadaşlarını çok sevmektedir. Bruno ne kadar üzülürse üzülsün en nihayetinde bu yere taşınırlar.

Bruno bu yere adapte olmakta çok zorlanmaktadır. Çünkü eve sürekli askerler gelmektedir ve Bruno askerleri hiç sevmediği için bu durumdan rahatsız olmaktadır. Bruno, ablasıyla birlikte, eve gelen öğretmeninden tarih dersleri almaktadır. Ancak Bruno tarih derslerinden ziyade sanat derslerini çok sevmektedir. Kendisi neyi severse sevsin tarih derslerini almak zorunda kalan Bruno, yaşadığı yerin ve ailesinin de etkisiyle tam bir Nazi’ye dönüşmektedir. Bruno bahçesi tel örgülerle çevrili bu yeni evinde ve yeni hayatında çok yalnızdır. Dolayısıyla da bu yalnızlığını ortadan kaldıracak maceralar aramaktadır. Bir gün okulda okuduğu macera kitaplarının etkisiyle bir keşif gezisine çıkmaya karar verir ve bu kısımdan itibaren Bruno’nun hikayesi oldukça değişikliğe uğrar.

Evinden baktığında karşı tarafında çizgili pijamalı çocukların ve adamların bulunduğu tel örgülerin kenarından yürürken tel örgünün diğer tarafında kafası tıraş edilmiş çizgili pijamalı bir çocuğa rastlar. Bu çocuğun çok üzgün olduğunu gören Bruno bu çocukla sohbet etmeye başlar. Çocuğun adının Shmuel olduğunu öğrenen Bruno bu çocukla her gün öğleden sonra arkadaşlık eder. Bu arkadaşlık bir rutine dönüşür ve Bruno bazen bu çocuğa mutfaktan aldığı yiyecekleri getirir, birlikte oyun oynarlar. Bu arkadaşlık o kadar güzel bir hal almıştır ki Bruno eski hayatındaki arkadaşlarını hiç özlemiyordur bile. Ancak zaman ilerledikçe Bruno’nun ailesinin artık Berlin’e dönmesi gerekmektedir. Bruno ve Shmuel bu beklenmedik ayrılık konusunda çok üzülecektir.

Bruno, arkadaşını son kez görmek için her zaman buluştukları yere gider ancak arkadaşı her zamankinden çok daha mutsuzdur. Shmuel’in söylediğine göre babasını çalışmaya götürmüşlerdir ve bir daha da babasını görememiştir. Bruno da tıpkı Shmuel gibi çizgili pijama giyip tel örgünün diğer tarafına geçer. Tel örgünün tarafında Bruno da tıpkı Shmuel gibidir, babasının Nazi subayı olması hiçbir şeyi değiştirmez ve hepimizi derinden etkileyecek bir olay meydana gelir.

Aslında filme de uyarlanan bu kitabımız bizlere savaşlarda belki de en çok etkilenenlerin çocuklar olduğunu anlatmaktadır. Bruno bazen Shmuel’in üzerinde neden hep çizgili pijama giydiğini bazen de neden Shmuel’i evlerine götüremeyeceğini sorgulamıştır. Shmuel’in bir Yahudi olduğu için kampta kaldığı hiç aklına gelmiştir bile. Çünkü kötülük çocukların kalbinde hiç olmadığı kadar uzaktadır.