Reşad Ekrem Koçu: Tarihimizde Garip Vakalar

Bu yazımda sizler için Osmanlı Devleti tarihi açısından tüyler ürpertici anlatılar barındıran, Reşad Ekrem Koçu'nun yazmış olduğu "Tarihimizde Garip Vakalar" adlı kitap bağlamında incelemede bulunacağım. Detaylar için tıklayın!

Tarihimizde Garip Vakalar

Osmanlı Devleti tarihi dendiği zaman akıllara çok sayıda eser gelmektedir. Bunlar kendi içerisinde siyasi tarih, ekonomik tarih, toplumsal perspektif, askeri tarih gibi alanlara ayrılmaktadır. Ancak fikrimce bu eserleri yazan kişilerin çoğu objektiflikten uzak bir anlatım dili kullanmaktadır. Bu durum da doğru bilgiye ulaşmayı zorlaştırmaktadır. Bu nedenle Reşad Ekrem Koçu gibi yazarların yazmış olduğu tüyler ürperten ve garip anlatılar barındıran, aynı zamanda kaynakça göstererek objektifliğini kanıtlayan eserler daha fazla dikkate alınmaya başlanmıştır. Ben de bu sebeple Reşad Ekrem Koçu'nun adeta klasikleşmiş eseri "Tarihimizde Garip Vakalar" adlı kitabı ele alacağım.

Kitap, ince bir kapağa ve düşük sayfa sayısına sahip olmakla beraber anlatılan olayların dikkat çekiciliği bakımından müthiş bir eserdir. Genel olarak yazar, olayları birer başlık ve bir veya iki paragraf içerik olacak şekilde anlattığı bir sistematik kullanmıştır. Ayrıca kitabın en sonunda "Küçük Notlar" adında başka garip olayların birer cümle ile anlatıldığı bölümleri görmekteyiz. Yazar, bu bölümleri dönemin belgelerini inceleyerek ortaya çıkarmıştır ve orjinaline bağlı kalarak sadece tercümesini yaparak paylaşmıştır. Yazar, küçük notların kitabın geriye kalan kısmından farklı olduğunu belirtmiştir. Bu notların dönemin toplumunda söylenegelen küçük rivayetler olduğunu ancak bu rivayetlerin büyük çoğunluğunun kaynaklara sahip olduğunu belirtmiştir. Kaynakları da dipnot kısmında veya metin aralarında belirtmiştir. Fikrimce, bu bölümlerde yazarın bu anlatıları nereden bulduğunu yani kaynakçalarının ne olduğunu belirtmesi yazıların gerçekliğine olan inancı arttırmaktadır. Kitabın sahip olduğu birçok bölüm içerisinden dikkatimi çeken iki bölümü ve "küçük notlar" kısmından bazı cümleleri sizlerle paylaşacağım. Devamı için kitaba başvurabilirsiniz.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaşıkçı Elması

1699 yılında, İstanbul'da, Eğrikapı çöplüğünde dolaşan ayak takımından bir adam yuvarlak bir taş bulur. Bir yaymacı kaşıkçıya götürerek üç tahta kaşığa bu taşı değiştirir. Kaşıkçı ise bu taşı kuyumcuya on akçeye satar. Kuyumcu taşı arkadaşlarından bir tanesine gösterir ve iki taraf da taşın değerli olduğunu anlar ve taş için kavga ederler. Kavgayı öğrenen kuyumcubaşı, her birine bir kese altın vererek taşı alır. Fakat bu sefer de vakayı Sadrazam Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa duyar. Taşı kendisi için satın almaya hazırlanırken bu durum padişahın kulağına gider. 4. Mehmed, elması saraya getirtir ve tıraşlanmaya gönderir. Çöplükte bulunan bu taşın 48 karatlık nadide bir elmas olduğu ortaya çıkar.

Geceleri Fenersiz Çıkma Yasağı

Yatsıdan sonra sokağa fenersiz çıkma yasağı en şiddetli şekliyle 4. Murad döneminde uygulanmıştır. Padişah bir gece Hocapaşa mahallesinde farklı kıyafetlerle gizlenmiş bir biçimde gezerken Hocapaşa Camii imamının genç, yiğit oğluna rastlar. Bu genç çocuk fenersiz bir şekilde sokakta yürümektedir. Sultan Murad; "Sen benim gazabımı işitmedin mi?" diye bağırır. Genç çocuk, Sultan'a imamın oğlu olduğunu, evinin yakınlarda olduğunu söyler. Ancak Sultan dinlemez ve yanındaki cellata söyleyerek genç çocuğu kement attırarak orada boğdurtur.

Küçük Notlar

• İstanbul'daki meşhur Kız Kulesi Osmanlı tarihinde yalnız bir defa ve bir kişi için hapishane olarak kullanılmıştır. 18. asrın namlı vezirlerinden Hekimoğlu Ali Paşa burada hapsedilmiş ve ardından sürgüne gönderilmiştir.

• Genç Osman'ın "Sisli Kır" adında çok sevdiği bir atı vardır. Bu at öldüğü zaman onu Üsküdar Sarayı'nın bahçesine gömdürmüş ve üstüne tıpkı insanlarda olduğu gibi bir mezar taşı koydurmuştur. Bu taş bugün müzededir.