Lev Nikolayeviç Tolstoy: İtiraf

Bu yazımda Lev Nikolayeviç Tolstoy'un hayatın anlamını ve kendi yaşamını sorguladığı, "okurda tiksinti uyandırmak yeni yapıtımın asıl hedefi" olarak nitelendirdiği "İtiraf" adlı eserini inceleyeceğim. Detaylar yazımda!

Tolstoy'un kendi deyimiyle "ikinci doğumundan" sonra yazdığı tamamlanmış ilk eser olan İtiraf, kendisinin yaşamış olduğu ruhsal problemleri ele almaktadır. Tolstoy eserinde günahlarını itiraf etmiştir. "Yaşamıma karşı okurda tiksinti uyandırmak yeni yapıtımın asıl hedefi" diyerek yapmış olduğu tüm ahlaksız davranışları gözler önüne sermiştir. Tolstoy kitabın en başında hayatın anlamına dair birtakım sorgulamalar yapmış, inancını ve ahlak anlayışını sorgulamıştır. Özellikle Ortodoksluk konusunda kafasında olan çelişkileri söylemiştir. Her insanın doğuştan ailesi nedeniyle birtakım inançlara sahip olduğunu söylemiş ve inançsız bir insanın olabileceği ya da olamayacağı konusunda saptamalarda bulunmuştur. Kendisi yazar olduğunu ve bu yazar olmasının temelinde yatan amacın aslında kendi istek ve şehvetinden kaynaklı olduğunu kendisinin ölümünden sonra ise her şeyin yok olacağını düşünerek birtakım sıkıntılara girdiğini söylemiştir. Yine kendisi kitabın içerisinde pek çok yerde intihar etmeyi düşündüğü belirtmiş ancak birtakım korkulara sahip olduğunu söylemiştir. Hayatının anlamının olmadığını düşündüğünü bu bakıma intihar etmenin en mantıklı şey olduğunu bildiğini ancak korktuğunu yinelemiştir.

Kitabın en sonunda ise intihar etme düşüncesinden vazgeçtiğini ancak adeta yaşamak için yaşadığını belirtmiş ve garip bir paragraf ile bir bitiriş yapmıştır. Ayrıca kendisinin yaşamış olduğu Rusya'nın o zamanki içinde bulunduğu durum nedeniyle özellikle inanç ve hayat sorgulamaları konusunda Rus emekçilere göndermeler yaparak kendisi onlarla adeta empati yapmıştır. Tolstoy'un intihar edecek kadar ruhsal problemlere girmesinin sebebi kendisinin deyimiyle hakikate asla erişemeyeceğini düşünmesidir. Nitekim Tolstoy, akıllı ve bilgili insanların hayat hakkındaki görüşlerini ve neden yaşanması gerektiğine dair söylemlerini eksik bulmuş ve asla yaşamaya değecek bilgiye erişemeyeceğini düşünmüştür. Ayrıca akıllı ve bilgili insanların aksine cahil ve yarı cahil insanların çok mutlu olduğunu söylemiştir. Hatta bu kimselerin hayatın anlamına dair bir fikirlerinin olmamasına rağmen hayattan çok zevk almaları Tolstoy'un garibine gitmiş ve bu konuda tahliller yapmıştır. Tolstoy'un hayatın anlamına dair bu kadar karamsar düşünmesinin sebebi gençlik yıllarında aldığı din eğitiminin aşırı sert ve gerekçesiz olmasıdır. Tolstoy'da bu nedenle ilerleyen yaşlarında temelsiz ve nedensiz bir hayat sürdüğünün farkına varmıştır.

 

Fikrimce kitabın en başından en sonuna kadar kitabı okuyan her okuyucu için empati yapma imkanı vardır. Kitapta değinilen sorunlar sadece o zamanın sorunu değil zamandan ve mekandan bağımsız evrensel bir sorundur. Bu bakıma empati yapmak kolaydır. Ayrıca kitabın sayfa sayısının az olması nedeniyle tek seferde ve odaklanmış bir biçimde kitabı okumak ve bitirmek en doğrusu olacaktır. Çünkü yazar yazmış olduğu eserde adeta kitabı tek seferde yazmış olduğunu hatta aniden girmiş olduğu ruhsal sıkıntılar nedeniyle yazmış olduğunu belirten bir hissiyatı vermiştir. Tolstoy'un 1882 yılında yazmayı tamamladığı eseri, dini sansürler nedeniyle ilk kez 1884'te Cenevre'de basılabilmiştir. Rusya'daysa tam bir metin olarak ancak 1906 yılında yayımlanabilmiştir.