Bir Kriz Olgusu: Boşanma

Boşanma, çok boyutlu bir aile değişim sürecidir. Bir kriz durumu olarak da değerlendirilebilir. Peki bu durum hep bu şekilde olumsuz bir yargı olarak mı ele alınmalıdır? Buyrun yazımda birlikte cevaplayalım.

Burada aileler dağılma noktasına gelmiştir ve eğer boşanma planlı bir şekilde gerçekleşmediyse bu durumda çiftler bu süreçte daha çok yıpranacaktır. Boşanma süreci ile ailelerde 'yapısal' bir değişim meydana gelmektedir. Boşanmanın kendi içerisinde izlediği bir döngü vardır. Bu döngünün ilk adımında duygusal gerilim yükselir, bireyler karar aşamasına yaklaşırlar. Daha sonra, 'kendiliğin' evlilikten ayrılması ve duygusal boşanma başlar. Bu noktada incinmeler, kızgınlıklar devreye girmiştir. Her bir aile üyesi için umutlar, beklentiler farklılaşır. Aile sisteminin bu yeni döngüye ve sonrasına uyum süreci sistemik kavramlar çerçevesinde gözden geçirilmekte ve ailenin kendisini yeniden düzenlenmesi ele alınmaktadır. Burada boşanma kavramından ve aile üzerinde etkilerinden bahsettik. İsterseniz şimdi de başanma türlerini inceleyelim. 

Duygusal Boşanma: Duygusal boşanma, eşler arasındaki karşılıklı ilginin, sevginin, bağlılığın ve güveninin azalmaya ve evlilik ilişkisinin bir stres bir stres ve kaygı kaynağı olmaya başladığı aşamadır. Bu aşamaya kızgınlık, hayal kırıklığı, pişmanlıklar, öfke ve üzüntü eşlik etmektedir. Hukuki boşanma; evlilik bağının resmi olarak sonlanmasıdır. Mahkeme sürecinin başlaması, boşanma avukatlarının bu noktada süreci üstlenmesi bu aşamanın unsurlarıdır. Ekonomik boşanmada ise mal paylaşımı, nafaka durumu değerlendirilir. Ebeveyn olarak boşanma ise eşlerin çocuklarla geçirecekler zaman, çocuğun ihtiyaçlarının karşılanması konusunda kimin hangi oranda karşılanacağı bu süreçte değerlendirilmektedir. Sosyal boşanma için ise isminden de anlaşılacağı üzere eşlerin birbirlerinden sosyal olarak ayrışmasıdır.

Evli bireyler boşandıkları zaman çift olarak görüştüğü arkadaşlarıyla bekar olarak görüşme noktasında sıkıntı yaşayabilmektedir. Psişik Boşanmaya bakacak olursak bireyin içsel dünyasında kendisini eski eşinden duygusal ve düşünsel olarak ayırması şeklinde ifade edilebilir.  Boşanma nokasında endüstriyel sosyal hizmet uzmanına da birtakım görevler düşmektedir. Endüstriyel sosyal hizmet uzmanı boşanma sürecinde çalışırken onların sadece iş hayatında yaşadığı sıkıntıları değil ayrıca psikolojik, sosyal ve ekonomik sıkıntılarını da tespit etmelidir. Çevresi içinde birey anlayışıyla çalışılmalıdır. Bu süreçte bireysel görüşmeler önemlidir. Bireysel görüşme yapılırken sosyal hizmet uzmanı ve müracaatçının iş yerinde görüşme yapması uygun değildir. İş yerine yakın başka bir binada görüşme yapılması daha uygun olacaktır. Boşnmada izlenebilecek terapi yöntemleri ve yaklaşımlarına bakılacak olursa boşanma arabuluculuğu ve sadece psikoterapi yaklaşımları örnek verilebilir. Biraz da bu yaklaşımların ne olduğundan ve hangi durumlar için kullanıldığından bahsedelim. 

                                                                                                                                                                                               

Boşanma arabuluculuğunu anlatmakla başlayabiliriz. Boşanma arabuluculuğu modeli, boşanmaya ilişkin düzenlemelerin geleneksel çekişmeli mahkeme ortamındansa doğrudan dâhil taraflar olan boşanan eşlerin kontrolünde olması için planlanmakta ve maddi, duygusal ve sosyal kaybın en aza indirilmesine yardım etmektedir. Arabulucunun rolü; taraf tutmaksızın, her iki taraf için de tatmin edici ve yasaya bağlı bir anlaşmaya ulaşıncaya dek eşlerin tartışmalarını sağlamaktır.

Sadece psikoterapi yaklaşımını incelersek boşanma sürecinde terapist, evliliğin sonlanmasının aile için olumsuz sonuçlarının en aza indirilmesine odaklanan geleneksel terapist rolündedir. Çoklu çift terapisi, bilişsel davranışçı terapi, transaksiyonel analiz gibi yaklaşımlar kullanılabilmektedir. Sadece psikoterapi yaklaşımında ilk aşama genellikle eşlerin uzlaşmaya yaklaşımlarını ele alan aile terapisi şeklinde yürütülmektedir. İkinci aşama eşlerden en az birinin boşanmaya karar vermesiyle başlamakta ve mahkemenin boşanma kararını almasına kadar sürmektedir. Bu aşamada müdahaleler danışanların evliliğin sonlanmasına ilişkin kendi duygularıyla çalışmasına yardım etmek üzere planlanmakta ve genellikle tek eş veya çocukla bireysel terapiden oluşmaktadır. Boşanma sonrası aşamada terapist bireyin kendilik kavramının değişimine yardımcı olmaktadır. Burada görüldüğü üzere birçok araştırmada boşanmanın olumsuz seyrine vurgu yapılmıştır. Fakat boşanma her zaman olumsuz bir durum olarak görülmemeli bu kriz durumunun da fırsata çevrilebileceği ihtimali gözden kaçırılmamalıdır. Boşanmada uzlaşmanın tercih edilmesi ise anlattıklarımıza istinaden verilebilecek tavsiyelerdendir.