Ülkeler Neden Altın Rezervleri Kadar Para Basar?

Hiç düşündünüz mü ülkeler neden depolarındaki altın kadar para basma yetkisine sahip? Altın rezervinden çok para basılırsa neden enflasyon olur? Peki neden para basılırken altın baz alınmıştır? Gelin hep beraber bu soruların cevaplarını arayalım.

​İlk zamanlarda insanlar takas yoluyla ihtiyaçlarını karşılıyorlardı. Ürettikleri malları takas yoluyla birbirlerine satıyorlardı. Örneğin; bir balıkçı, kürkçü komşusuna gıda ihtiyacını karşılaması için balık verir. Kürkçü de balıkçıya soğuktan korunabilmesi için balık karşılığında kürk verir. Zamanla bu sisitem artık işlev görmemeye başladı çünkü Fenikeliler tarihte ilk kolonileri kurarak ticareti geliştirdiler. Artan ticaretleriyle zengileşen Fenikeliler, fazla mallarını yani kazançlarını biriktirmeye başladılar. Fenikeliler diğer kavimlere göre kat kat zenginleşti. Kavimler arasındaki ticarette arz talep dengesi bozuldu ve zenginliğin artık biriken malla oluşamadığı bir durum ortaya çıktı. Ta ki Lidyaylılaların bu durumu çözmesine kadar. Lidyalıların keskin zekasıyla o zamanki dünya ticareti yeni bir forma evrildi ve para bulundu!

Para hem dayanıklı hem de değerli bir şey olmalıydı. Demir dayanıklıydı ama değersizdi çünkü bir emptiyanın değerli olabilmesi için az bulunması gerekir. Unutmayın piyasada bir mal ne kadar az ise o kadar değerlidir. En son Lidyalılar yeni alım gücü yerine geçecek emptiyanın altın olmasına karar verdiler çünkü altın hem dayanıklı hem de az bulunan bir şeydi.

Bu durum yaklaşık 2500 sene sürdü. 18. yüzyılda sömürgecilikle zenginleşen Avrupa devletlerinde özellikle İngiltere'de altınları taşımak zor olduğundan o zamanın bankaları olan kuyumculara emanet edilen altınlar karşılığında kağıt bir belge verildi ve ticaret artık bu belgeler arasında döndü. Bu belgeler de zamanın kağıt parasına evrildi ama sınırsızca kağıt para basamazdın depondaki altın miktarına göre para basma yetkin vardı. Mesela bir devlet deposundaki altın miktarından çok para bastı, o zaman ne olur? Cevap; hiperenflasyon. Keza bu durum tarihte yaşanmıştır. 1. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Almanya, çöken ekonomisini düzeltmek için kasasında bulunan altın miktarından daha fazla para bastı ve Almanya tarihin en büyük değer kaybını yaşadı. Çünkü parasını destekleyen bir değer yoktu. Aşağıdaki görsel bu durumu çok güzel bir şekilde özetlemiştir. Çocukların ellerinde tuttukları kutu değil zamanın Alman hükümetinin hiperenflasyonundaki bastığı  banknotlardır. Günümüzde devletlerin merkez bankalarında altın kasaları olur. Merkez bankalarındaki altın kasaları, piyasadaki toplam paranın alım gücünü yani değerini belirler. Mesela TCMB(Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası)'nin rezervindeki altınlar bir anda yok olsaydı şu an cebimizdeki liraların normal bir kağıttan farkı olmazdı.