Kültürel Olarak Çocuk Kavramının Önemi

Çocuk kime denir ve özellikleri nelerdir?sorularına cevap bulmakla beraber, çocuk kavramının kültürde etkisine ve önemine bir göz atacağız.

Çocuk kavramı, her ne kadar kültürden kültüre ve incelendiği zamana göre değişiklik gösterse de merakla incelenmiş ve üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Yapılan araştırmalar, aynı zamanda çocuğun toplumdaki yeri ve kültürel değerlerle ilgili birçok önemli bilgiyi de ortaya koymuştur. Bu yüzdendir ki yapılan  çocuk kavramları kültürleri yansıtmış ve etkilemiştir. 

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde erken yaşta reşit olma durumu hariç on sekiz yaşına kadar her insan çocuk olarak tanımlanmaktadır (Şirin, 2011: 21). Yapılan bu genel tanımın yanında farklı bakış açıları farklı çocuk tanımlarını ortaya çıkarabilmektedir. Yörükoğlu, çocuğu tanımlarken kendine özgü nitelikler yanında hızlı ve şaşırtıcı değişimler gösterebilmesini öne çıkarmaktadır (Yörükoğlu, 2011: 21). Bir başka tanımda çocuk sürekli gelişim içinde olan bir varlık olarak tanımlanırken (Altınköprü, 2003: 12) aynı zamanda kültürün devamlılığı açısından da değerli bir varlık olarak ifade edilmektedir. Türk Dil Kurumu’nun küçük yaştaki kız ya da erkek olarak tanımladığı çocuk kavramı genel anlamda insan yavrusu olarak da tanımlanmaktadır (Karadağ, 2013; www.tdk.gov.tr). Birçok hukuki metinde yer alan çocuk ya da çocukluk kavramı konusunda tartışmalar olduğu, hukukun farklı alanlarında çalışan uzmanların alanları ile ilişkili farklı ölçütler kullanarak çocuğun yaşına, erginliğine ya da eylemlerine bağlı olarak değişik çocuk tanımları yaptıkları belirtilmektedir (Sağlam ve Aral, 2016).

Bu farklı tanımlardan da anlaşıldığı gibi çocuk kavramı, her kültürde ve zamanda ayrı algılanmıştır. Çocuğa yönelik  bakış açıları ve eğitimler kültürün de geleceğini etkilemiştir. Çocuk, kültürün özünü kendinde taşır ve geleceğe aktarimda en önemli rolü oynar. Böylelikle çocuğun yeri ve önemi , kültürün de kalıcılığını etkiler. Günümüzde ise çocuğa yönelik kavram ve araştırmalar kültürel niteliklerden çok evrensel nitelikler taşır. Kültürün etkisi inkar edilemez de olsa, çocuk kavramına ve haklarına bir dünya meselesi olarak bakılır. Kendim de bir öğretmen adayı olarak çocukları evrensel olarak incelemekte ve onlara bir birey gözüyle bakmaktayım. Onlar her şeyin temeli ve devamı iken, hiçbir şey anlamayan küçükler gözüyle bakmaktansa onları çok değerli ve özel buluyorum.

Benim gözümde çocuk, henüz yetişkin olgunluğuna gelmemiş kişidir.Yetişkinlere has olan bu olgunluğun, zamana ve eğitime bağlı olarak soyut-somut düşünme yetisinin gelişmesi ve hayata bakış açısının belirginleşmesi ile oluştuğunu ve yetişkin olgunluğunu gelme süresinin ise bireyden bireye değişmekte olduğunu düşünüyorum. Ayrıca çocuk, oynayan, gülen, sürekli öğrenen ve soru soran bireylerdir. Çocuklar oynayarak ve izleyerek öğrenir. Nesnelere dokunur, onları tadar ve inceler. Bu sayede çevresindeki eşyaların anlamını öğrenir. Bu öğrenme sürecini ise oyunlaştırırlar. Oyun ve oyuncaklar, çocuklar için vazgeçilmez iki önemli unsurdur. Bizzat etrafımda görmüş olduğum çocuklarda, oyun oynamanın onlar için çok önemli olduğunu ve çocukların oyunlardan çok zevk aldığını gözlemlemekteyim. Ayrıca Çocuklar; her daim merak eden, araştıran ve her yeni şeye ilgiyle yaklaşan bireylerdir. Bu merak ve ilgileri onları çocuk yapan temel unsurlardır. Şayet, ben de dahil olmak üzere yetişkinlerin çoğu, çocukluktan yetişkinliğe ilk olarak ilgi ve meraklarını yavaş yavaş kaybederler. Bu da öğrenmeye olan tutkuyu ve isteği olumsuz etkiler. Çocuk öğrenmeyi ve keşfetmeyi sever. Bu özellikler en yoğun haliyle çocuklarda bulunur. Genel olarak anlatmak istediğim: Çocuk bu kadar özel ve önemli iken kültürümüzde önemi iyi kavratılmalı ve ilerlemenin ancak iyi bir çocuk bilincinden ve eğitiminden geçtiği bilinmelidir. Böylelikle sağlıklı bir kültür aktarımı olmakla beraber, çağdaş bir toplumun da kapıları aralanmış olacaktır.