Eğitimde Reform: Köy Enstitüleri

Cumhuriyet ile başlayan köklü değişim her alanda olduğu gibi eğitimde de reformların olduğunu görmekteyiz. Bunlardan en önemlisi ise Köy Enstitüleri'dir. Bu yazımda enstitülerin nasıl kurulduğunu ve kültürel kalkınmaya verdiği destekleri inceleyeceğim.

29 Ekim 1923’te kurulan Cumhuriyet’le birlikte yeni kalkınma planları ve yeni düzenlemeler hayata geçirilmiştir. Halkın yeni reformlara göstereceği olumlu veya olumsuz tepkiler bilinmemektedir. Bunun yanı sıra Cumhuriyet’in ilanının birçok yabancı devleti de tedirgin ettiği açıkça bilinmektedir. Tüm bunlar yaşanırken Türkiye Cumhuriyet’i devleti birçok alanda Cumhuriyet’in ilanı ile çalışmalara başlamıştır. Ekonomiyi iyileştirmek amacıyla kalkınma planları hazırlanmıştır. Sanayi alanında birçok gelişmeye de zemin hazırlanmıştır. Toplumun her daim ilerlemesi için ilim ve bilimdeki gelişmelere ihtiyaç olduğu bilinmektedir. Bu alanlarda da birçok yenilik yapılmıştır. Cumhuriyet’in kurulduğu yıllarda ne yazık ki okur yazar oranı çok düşük bir seviyedeydi. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte bu konuya da bir çözüm bulunmalıydı. Okur yazar oranındaki bu eksikliğin köylerde, kent nüfusuna oranla daha fazla baş gösterdiği görülmekteydi. Köylerde öğretmen eksikliği bariz bir şekilde ortadaydı. Bu duruma bir an önce çözüm üretilmeli ve gerekli eksiklikler giderilmeliydi.

Tüm bu sorunlar baş gösterirken 17 Nisan 1940 tarihinde ilk Köy Enstitüsü açıldı. Köy okullarına öğretmen yetiştirmek amaçlanıyordu. Köy Enstitüleri hayata geçirilerek eğitimdeki makasın bu denli geniş olmasının önüne geçilmesi planlanmıştır. Köy Enstitüsünde eğitim alan bireyler daha sonraları gittikleri köy okullarında göreve başlayacaktır. İyi bir eğitimci olmalarının yanı sıra tüm öğrencilere örnek bir rol model olacaklardır. Ülkedeki okur yazar oranının köylerde bu denli fazla olması ne kadar çok öğretmene ihtiyaç olduğunu ve Köy Enstitülerinin bu konuda ne kadar iyi bir kuruluş olduğunu gözler önüne sermektedir. Eğitim konusunda rahat bir nefes alınmıştır.

Peki Nereden Çıktı Bu Köylere Eğitim Götürme Fikri?

Anadolu’nun neredeyse tamamı okulsuz ve öğretmensiz olduğu gerçeği apaçık ortadaydı. Eğitim alanında köklü bir değişime ihtiyaç vardı. Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün himayesinde Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel, bu çalışmalara öncülük etmiştir. Köylerdeki ilkokul mezunları iyi bir eğitim aldıktan sonra köylere dönerek eğitim vermekteydi. Sistem böyle işliyordu ve gayet iyi bir yol alınmıştı. 1940 Yılından başlayarak tarım açısından da verimli alanlarda Köy Enstitüleri açılmıştır. Derslerin %50‘si temel örgün eğitim içeriyordu. Kalan bölümde ise uygulamalı eğitim vardı. Hasan Ali Yücel’in bakanlığı süresince uygulanmaya devam etmiştir. Daha sonraki dönemlerde Köy Öğretmen Okullarına dönüştürülmüştür. Fakir Baykurt, Dursun Akçam, Talip Apaydın gibi edebiyatımızdaki önemli isimlerde bu okullarda yetişmiştir.