Yıldızların Doğumu, Ölümü ve Özellikleri

Yıldızlar tıpkı insanlar gibi doğar ve ölür. Bir yıldız nasıl doğar ve ölür biliyor musunuz? Peki yıldızların ilginç özelliklerini merak ediyor musunuz? Gelin beraber yıldızların doğumunu, ölüm sürecini ve ilginç özelliklerini öğrenelim!

Galaksinin en temel yapı taşı olma özelliği ile bilinen yıldızlar; tıpkı insanlar gibi doğar ve ölürler. İnsanlardan farklı olarak yaşamları milyonlarca yıl sürebilir ve çok yavaş gerçekleşir.

Yıldızlar Nasıl Doğar?

Bir yıldızın doğumunun gök adalardaki moleküler bulutların görece yüksek yoğunluklu olan bölümlerinin çökmesiyle gerçekleştiği bilinmektedir. Buradaki moleküllerin çarpışmasıyla beraber hareket enerjisi, moleküllerin iç enerjisine dönüşür. Bunun sonucunda bu enerjinin bir kısmı kızılötesi ışın olarak yayılmaktadır. Böylelikle yüksek yoğunluklu bölgenin sıcaklığı düşer ve molekül bulutu çökmeye başlar. Sonrasında git gide yoğunluk artar ve ışığın büyük bir bölümü moleküller tarafından absorbe edilir. Bu süreç, bulutun iç basıncı kendi kütle çekimine eşit olana kadar devam eder ve ön yıldız oluşur. Oluşan ön yıldız zaman içinde ışıma yoluyla enerji kaybederek küçülmeye ve ısınmaya devam eder. Merkezin sıcaklığı belirli bir değerin üzerine ulaştığı zaman çekirdek tepkimeleri gerçekleşir ve bir yıldız doğar.

Yıldızlar Nasıl Ölür? 

Yıldızların yaşamı boyunca dışa doğru olan füzyon basıncı ile içe doğru olan yer çekimi basıncı denge hâlindedir. Kullanabilir hidrojen bulunmadığı zaman ise yer çekimi baskın hâle gelmeye başlar ve füzyon durur. Bu etki sonucunda yıldız sıkışmaya başlar ve kırmızı dev evresine girer. Daha sonrasında artan basınç dolayısıyla gerçekleşen şok patlamayla birlikte süpernova (bir yıldızın şiddetle patlaması) hâlini alır. Bunların sonucunda ise yıldızın birden çok ölüm seçeneği vardır. Yıldızın ölüm süreci Chandrasekhar limitine göre belirlenir. Adını bu limiti hesaplayan Subrahmanyan Chandrasekhar'dan alan Chandrasekhar limiti, bir yıldızın kendi içine çökme evresine karşı koyacak kadar kütleye sahip olup olmadığını belirler. Eğer yıldızın kütlesi Chandrasekhar limitinin üzerindeyse çekirdekteki elektronlar ve protonlar birbirini iter, yıldız kendi içine çöker ve bir nötron yıldızına ya da bir kara deliğe dönüşür. Yıldızın kütlesi bu limitin altında ise yıldız, kendi içine çökme evresine karşı koyabilir.

Peki yıldızların özellikleri nelerdir?

Yıldızlar, ilginç özelliklere sahip olan astronomik cisimlerdir. Bu özelliklerin bazıları şunlardır:

1. Yıldızlar kaymazlar, sadece gök cisimleri yer değiştirir. Bu olay gök taşının büyük bir hızla atmosfere girmesi sonucunda gerçekleşir. Bu süreçte meydana gelen sürtünme sayesinde gök taşı ısınır ve ışık saçar. Böylece yıldız kayması diye adlandırılan olay meydana gelir.
2. Yıldızlar, gaz ve plazma birleşiminden oluşmaktadırlar.
3. Kütlesi az olan yıldızlar daha çok yaşarlar çünkü büyük kütleli yıldızlar, küçük kütleli yıldızlara göre yakıtlarını daha hızlı tüketirler. 
4. Süpernova patlaması sonucunda yıldızın içerdiği maddenin çoğunluğu uzay boşluğuna saçılarak yeni doğacak yıldızlara malzeme oluşturur. Kısacası yıldızlar, daha önce yaşamış olan yıldızların kalıntılarından oluşabilir.
5. Yıldızlar birçok renkte olabilir ve renkleri sıcaklığa bağlıdır. Soğuk yıldızlar kırmızı, en sıcak yıldızlarsa mavi renklidir. 
6. Ölü olan yıldızları görebiliriz. Bunun sebebi ise yıldızlardan gelen ışınların Dünya'ya ulaşmasının uzun sürmesidir. 

Okuduğunuz için teşekkür ederim.