Yalnızca Paslı Çivi Battığında Mı Tetanos Oluruz?

Yalnızca paslı çivi battığında tetanos riski olduğuna dair yaygın bir inanış vardır. Gelin tetanosu yakından tanıyalım ve tetanos hakkında doğru bildiğimiz yanlışları gözden geçirelim.

Halk arasında paslanmış metallerin deriyi çizmesi ile tetanos olunacağına dair yaygın bir inanç vardır. Bunu hepimiz mutlaka çevremizden duymuşuzdur. Peki gerçekten paslı metaller tetanos riski taşır mı? Yalnızca paslı çivi cilt bariyerimizi delip geçtiğinde mi tetanos oluruz? Gelin tetanosu anlamaya çalışarak bu soruları cevaplayalım.

Antik dönemde Hipokrat’tan sonra tıp alanında en önemli bilim insanı sayılan Kapadokyalı Aretaeus tetanosu “çeneden başlayarak tüm vücuda yayılan şiddetli kasılmalarla giden ölümcül bir hastalık” olarak tanımlamıştır. Tarihin en eski hastalıklarından biridir. İlk olarak yaklaşık 3000 yıl önce tanımlanmış olan tetanosun 1923’ten beri de etkin bir şekilde kullanılan bir aşısı vardır. Bugün tetanosun anaerobik bir basil olan Clostridium tetani’nin vücudumuzu enfekte etmesiyle meydana gelen bir hastalık olduğunu biliyoruz ve tetanos hala gelişmiş ülkelerde bile sorun olmaya devam ediyor. Her yıl tetanos nedeniyle 800.000 ile 1.000.000 arasında ölüm meydana geliyor ve bunların yaklaşık 400.000’ini neonatal (yenidoğan) tetanos oluşturuyor. Bu çok ciddi bir sayı ve tetanos hakkında bilinçlenmemizi gerektiriyor.

Tetanos etkeni olan Clostridium tetani; evcil hayvanların, tavukların, atların ve insanları bağırsak florasında ve dolayısıyla yakın çevremizde bulunmaktadır. C.tetani vücudumuza invaze olduktan sonra tetanos toksinini üretir. Bu toksin omuriliği, beyin sapını, periferik sinirleri, nöromusküler kavşakları ve direkt olarak kasları etkiler. Vücutta çok şiddetli kasılmalara neden olur. Klinik bulgularına göre 4 çeşit tetanos vardır:

1. Jeneralize tetanos
2. Neonatal tetanos
3. Serebral tetanos
4. Lokalize tetanos

Bunlar arasında en sık görülen jeneralize tipte olanıdır. Çene kasılmalarıyla başlar ve vücudun geri kalanına yayılır. Neonatal tetanos adından da anlaşılacağı gibi yenidoğanlarda görülen tetanosdur. Serebral tetanosda tutulum kafa ve kafa sinirleri ile sınırlıdır. Lokalize tetanos en az görülen tetanosdur ve tek kas grubuna lokalize olduğundan bu isim verilmiştir.

Tetanosu tanıdık, şimdi gelelim en başta sorduğumuz soruya. Tetanosa yakalanma riskimiz yalnızca vücudumuza paslı çivi battığında mı vardır? Cevap tabii ki HAYIR. Batıcı-delici tipte olan yaralar, 6 saatten fazla dezenfekte edilmeyen cerrahi kesiler, ölü deri barındıran yaralar, enfeksiyon bulguları olan yaralar, yanıklar, yani kısacası cilt bariyerimizi aşan ve Clostridium tetani’nin vücudumuza invaze olmasına neden olacak her türlü kesi tetanos riski taşır. Böyle durumlarla karşılaşıldığında derhal en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.