Talassofobi Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Talassofobi, derin ve büyük su kütlelerine karşı duyulan korkudur. Peki talassofobinin sebepleri, günlük hayata etkileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? Talassofobi hakkında merak ettiğiniz her şey yazımda!

Talassofobi Nedir?

Talassofobiden söz etmeden önce genel olarak fobilerin kısa bir tanımıyla başlayalım.

Karanlıktan, böceklerden, yükseklikten veya uçağa binmekten korkar mısınız? Ya da daha önce hiç bunlardan korkan birisiyle karşılaştınız mı? İlla ki böyle durumlarla karşı karşıya kalmışızdır. İşte tam da burada karşımıza fobi kelimesi çıkıyor. Herhangi bir canlı veya cansız varlık ya da durumla ilgili yaşanan yüksek korku ya da kaygıya fobi denmektedir. Fobilere örnek olarak: örümcek korkusu araknofobi, kapalı alan korkusu klostrofobi, yalnızlık korkusu monofobi ve fobilerden korkma korkusu fobofobi verilebilir. İnsanlar fobileri oldukları durumdan ya da nesneden kaçınma davranışı gösterirler. Bir korkumuza fobi diyebilmemiz için bu korkuların 6 ay veya daha uzun süredir devam ediyor olması gereklidir.

Etimolojik olarak talassofobi, Yunancada “deniz” anlamına gelen “thallas” ve “korku, fobi” anlamına gelen “phobos” kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir. En basit şekilde tanımlayacak olursak göl, havuz, deniz ve okyanuslardan korkmak anlamına gelmektedir. Kişi, derin suların kendisinde yarattığı sonsuzluk düşüncesinden, su altında yaşayan canlıların varlığından ve su kütlesinin içerisindeyken başına gelebilecek olaylardan korku duyar. Ayrıca talassofobi, anksiyete bozukluğu içerisinde yer almaktadır.

Talassofobi, diğer su ile ilgili fobilerle karıştırılmamalıdır. Onu diğerlerinden ayıran en önemli yanı, talassofobinin derin su kütlelerine karşı duyulan korku olmasıdır. Bunun dışında aquafobi sudan korkmak, hidrofobi ise suda olmaktan ve boğulmaktan korkmak anlamına gelmektedir.

Talassofobinin Sebepleri Nelerdir?

Talassofobinin insanlarda nasıl ortaya çıktığı hakkında henüz kesin bir bilgi olmasa da genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanabileceğini söyleyebiliriz.

Genetik bir aktarım olarak düşünürsek atalarımızın sudan korkusunun tıpkı bir genetik özellik gibi nesilden nesile aktarıldığı varsayımında bulunabiliriz. Bu durum, bazı rüyalarımızda yüksekten düşerek uyanmamızın açıklamasına da benzetilebilir: Yüksekten düşerken sıçrayarak uyanmanın, eski zamanlarda uyurken hayvanlardan korunmak için daha yüksek kesimleri tercih eden atalarımızdan bize miras kaldığı düşünülmektedir. Talassofobinin de genetikle bize aktarıldığı görüşü bu düşünceye benzemektedir. Henüz belli bir sonuç olmasa da bunlar birer teori olarak karşımıza çıkmaktadır.

Talassofobiyi travma sonrası gelişen bir durum olarak da ele almak oldukça mümkün. Çocuklukta boğulma tehlikesi geçirmek, bir yakınımızın veya bir kişinin boğulduğunu görmek/duymak gibi durumlar, okyanus ve denizlerle ilgili korku dolu hikayeler dinlemiş olmak bu fobinin gelişmesine sebep olmuş olabilir. Ayrıca denizler ve okyanusların henüz keşfedilmemiş yerlerinin bir hayli fazla olması, deniz altındaki hayvanlar konusundaki bilgi düzeyimizin yetersiz olması bu korkuyu tetikleyebilmektedir.

Talassofobi Günlük Hayatı Nasıl Etkiler?

Talassofobiden muzdarip olan insanlar için su yoluyla yapılan yolculuklar birer kabus gibidir. Hatta kabustan da öte, fobiye sahip kişiler su yoluyla yapılan yolculukları mümkün mertebe tercih etmezler. Uçakla yapılan yolculuklarda da deniz ve okyanus gibi su kütlelerinin üzerinden geçmeleri, fobilerinin tetiklenmesine sebep olabilir.

Deniz veya okyanusta geçen dizi ve filmleri izlemezler.

Talassofobisi olan bazı kişiler dibini görebildikleri ve içinde sudan başka hiçbir şey bulunmayan havuza girmek istemezlerken, bazı kişiler için bu durum havuzun dibi görünebilir olduğu için aşılabilir bir durum haline gelmektedir ve kişiler havuza girmekte bir sorun yaşamamaktadır.

Talassofobi Belirtileri Nelerdir?

Talassofobinin belirtileri göl, deniz ve okyanus gibi su kütleleriyle görsel olarak karşılaşıldığında veya bir sesli anlatıma maruz kalınca ortaya çıkar. Kişi gölde, havuzda, denizde veya okyanusta bulununca, derin sularla ilgili görseller veya filmler görünce ya da suda hareket eden ulaşım araçlarıyla yolculuk yaparken aşağıdaki tepkiler meydana geliyorsa kişinin talassofobiden muzdarip olduğunu düşünebiliriz ama yine de kesin teşhis bir psikolog ya da psikiyatrist tarafından konmalıdır.

• Terleme 
• Ağızda kuruluk 
• Göğüste ağrı ve kalp çarpıntısı 
• Titreme 
• Ani bir şekilde başlayan endişe ve korku 
• Mide bulantısı 
• Nefes alış verişinde artış 

Psikologların tanı koyarken yararlandığı Amerika Psikiyatri Birliği tarafından yazılan DSM-5 Tanı Kriterleri kitabında talassofobi belirtileri için ayrı bir başlık bulunmamaktadır. Talassofobi, fobi ayırıcı tanı kriterleri ile ayırt edilebilmektedir.

Talassofobi Nasıl Geçer?

Fobilerde kullanılan birkaç farklı tedavi yöntemi vardır. Bilişsel davranışçı terapi, maruz bırakma ve ilaç tedavisi yöntemi diğer fobilerde olduğu gibi talassofobide de uygulanabilir.

Spesifik fobilerin tedavisinde kullanılan en etkili yöntem bilişsel davranışçı terapidir. Bu tedavi yönteminde psikolog, danışana ödevler verir ve onu yönlendirir. Danışanın sorununu çözebilmek için sorununa yaklaşma biçimi değiştirilmeye çalışılır.

Maruz bırakmada ise kişinin rahatsız olduğu durumla aşamalı ya da direkt bir şekilde yüz yüze gelmesi sağlanır. Kişi korkusuyla yüzleşir ve ona eşlik eden psikolog veya psikiyatr yardımıyla bu durumla mücadele etmeye ve korkularını yenmeye çalışır.

Teknolojinin gelişmesiyle fobilerin tedavisinde sanal gerçeklik terapisi de eklenmiştir. Kişi bir bilgisayar ekranında ya da sanal gerçeklik gözlüğüyle (VR), fobisi olan durum veya nesne ile karşı karşıya getirilir ve baş etme stratejileri geliştirmeye çalışılır.

Kaygı anında talassofobiyle nasıl başa çıkılabilir?

Eğer herhangi bir psikolojik yardım almışsak veya almaya devam ediyorsak uzmanın uyguladığı tedavi yöntemindeki başa çıkma stratejilerini kullanmayı deneyebiliriz. Yine aynı şekilde sakinleşmemizde ve rahatlatmamızda bize kolaylık sağlayacak olan nefes egzersizlerinden de faydalanabiliriz.

Tedavinin Önemi

Talassofobi kişinin yaşam standartlarının düşmesine sebep olmaktadır. Aynı zamanda tetikleyicilere maruz kalındığı zaman stres bastırılamazsa bu durum zamanla panik ataklara dönüşebilir. Ani ataklar hayati tehlikeler içermektedir. Talassofobiden muzdarip olan fakat sığ sularda yüzmekte sorun yaşamayan bir kişi bir anlık ayağı yere değmezse bile aşırı kaygı ve panik yaşayabilir, bu da sığ bir suda bile olsa boğulmasına neden olabilir.

Kişinin sosyal yaşantısına da bir sınır getiren talassofobi, kaygı ve stresi de beraberinde getirdiği için depresyona evrilebilir.