Soğan Neden Ağlatır?

Soğan doğrarken gözyaşlarına hakim olamayanlar toplansın! Soğan doğrarken neden gözlerimiz yaşarıyor? Bunun nedenini öğrenmek için sizi yazıma davet ediyorum. Şimdiden iyi okumalar!

Yemek yapmaya başlamadan önce yapılan ilk hazırlık kesinlikle soğan doğramaktır. Soğan doğrarken ne kadar rahatsız edici ve acı verici olsa da ağlamanın önüne geçemiyoruz. Peki biz neden soğan doğrarken ağlıyoruz, duygusallıktan mı? Tabii ki hayır, bu işin içinde de kimya var. Haydi, beraber soğanın ağlatıcı kimyasını öğrenelim!

Soğanı kestiğimizde hücresi yarılır ve enzim salgılamaya başlar. Bu enzim de bitkinin kendini zarar verici dış güçlerden savunmak için geliştirdiği biyokimyasal savunmadan ibarettir. Aslında bu genel bakıştan yola çıkarsak soğanın neden bizi ağlattığını az çok anlıyoruz. Ancak biz soğanın bizi neden ağlattığını anlayabilmek için içerdiği kimyasallara bir göz atalım. Soğanın kimyasında sülfenik asit bulunmaktadır. Bu kimyasal soğanı kesmeye başladığımızda serbest bırakılır. Serbest bırakılan bu sülfenik asit, havada bulunan su buharı ile tepkime vererek gaz fazına geçer. Diğer yandan sülfenik asidin gaz haline geçmesi ile güç asit kimyasallarından biri olan sülfirik asidin oluşmasına neden olmaktadır. Gaz halindeki bu asit soğanı doğradıkça havada yayılır ve gözlerimize ulaşır. Ardından gözümüzün yüzeyini tahriş ederek rahatsız etmeye başlar. İşte buraya kadar anlattıklarım soğanın kendini savunma mekanizması ile ilgiliydi. Bu noktadan sonra bizler kendi savunma mekanizmamızı devreye sokuyoruz. Gözlerimiz bu tahrişin önüne geçebilmek için bolca gözyaşı salgılamaya başlar. Böylece gözyaşı tahrişi hafifleterek gözümüzü temizler. Bunun sonucunda da ağlamış oluyoruz. Soğanın ağlatma mekanizmasını şu şekilde özetleyebiliriz:

1. Sülfenik asidin serbest bırakılması
2. Sülfenik asidin hava ile reaksiyonu
3. Sülfirik asit oluşumu
4. Gözün tahriş olması
5. Gözyaşlarının oluşması şeklinde özetlememiz mümkün.

Soğanın ağlatmasından rahatsız olan çoğu kişi bunun önüne geçebilmek için birçok yolu deniyor ve yeni yöntemler icat etmeye devam ediyor. Bunu önlemenin bazı yollarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Keskin bir bıçakla hızlı şekilde soğanı doğramak: Daha keskin bir bıçak kullanmanız soğanın hücrelerine daha az zarar vermenizi sağlayacak bu nedenle normaldekinden daha az sülfenik asit salgılayacak.
• Soğanı soğuk suda bekletmek: Soğanı kesmeye başlamadan önce soğuk suda bekletmenin, soğan içerisindeki sülfürlü bileşiklerin suda çözünmesini sağlayacak bu şekilde doğrandığında kesildiğinde daha az asit salınacak.
• Hava akışını arttırmak: Bir vantilatör açarak soğanı doğramaya başlarsanız soğanın etrafa saldığı asit sizden uzaklaşacaktır. Bu sayede ağlamanızı engellemiş olacaksınız.
• Gözlük kullanmak: Bu yöntem gerçekten de komik. Birçok kez esprisi de yapılan bu yöntem gerçekten de başarılı olabilir. Gözlerinizi tamamen korumak için deniz gözlüğü takabilirsiniz. Diğer bir seçenekse siperlik olacaktır.