Sirius Yıldızı ve Gizemi

Kutsal kitaplarda bile adından söz ettiren Sirius Yıldızı’nın sırrı nedir? Yılın bazı dönemlerinde adını sıkça duyduğumuz bu yıldız hakkında birçok araştırma bulunmakta. İyi okumalar!

Eski çağlarda insanların taptığı ve samanyolunun en parlak yıldızı olan Sirius, bugün de yıldızlara ve onların hikâyelerine meraklı olanların odak noktası. Gökyüzünün en parlak yıldızı kabul edilen bu yıldız, güneşten yirmi üç kat daha parlak ve elli kat daha büyüktür. Dünyaya olan uzaklığı 8,7 ışık yılı uzaklığındadır. Şubat ve Mart ayında Dünya'nın her yerinden Orion Takımyıldızı’nın yanında çıplak gözle dahi rahatlıkla görülebilmektedir.

Bu yıldızın en büyük gizemi, 2005’te aslında yalnız bir yıldız olmayışıyla ortaya çıkartılıyor. Şaşırtıcı, öyle değil mi? Sirius Yıldızı, sadece bir yıldız olarak bilinse de aslında “Sirius a” ve “Sirius b” olmak üzere iki farklı yıldızın birleşiminden oluşmakta.

Sirius b’nin 2005 yılına kadar astronomi alanında keşfi yapılamıyor çünkü son derece sönük bir özelliğe sahip. 2005 yılında yıldız içerisindeki hareketlere bakıldığında farkına varılıyor ve keşfi yapılıyor. Durduğu ve hareket ettiği konumlara göre gökyüzünde ve astroloji alanında ortaya çıkartmış olduğu farklılıklarla bilinen Sirius, "Büyük Köpek" adıyla da anılmaktadır. Ünlü fantastik seri Harry Potter’ın içerisindeki bir karakter aracılığıyla pek çoğumuzun yakından bildiği, sistemin en parlak yıldızı olan Sirius’un isminin kökenini inceleyelim.

Arapçada “saç” anlamına gelen “şa’r” kökünden türemiştir ve parlak bir yıldız olarak (şi’râ) tanımlanır. Arap dilcilerinin şi’râyı “saçlı” manasında kabul etmelerine karşın Batılı dilciler, bu kelimenin Grekçe'deki “sirius” isminin Arapçalaşmış hâli olabileceği görüşünü savunmaktadırlar. İslam dininde de cins bir isim olarak “necm” ve “kevbeb” isimleriyle yıldızlara dikkat çekilmiş fakat “şi’râ” özel ismiyle anılmıştır.

Yine Araplar arasındaki yaygın inanışa göre bu yıldızın doğuşu sırasında yüksek bir hararet taşıdığı, hurmaların olgunlaşma zamanında çok fazla sıcaklık beklendiğinden “Şi’râ doğunca onu hurmalık sahibine sor” sözünün yaygın olduğu bilgisine kaynaklarda rastlanmakta. Yine başka bir rivayete göre bu yıldız, yaz aylarında görünmediğinden ötürü Yunanlılar, onun kendi ısısını güneşinkine ekleyip yaz sıcaklığını arttırdığına inanırlardı.

Hint efsanesine göre ise yıldızın hikâyesi, dört kardeşin birlikte yola çıkmasıyla başlıyor. Dört kardeşten ilki iyi bir savaşçı, ikincisi usta bir şair, üçüncüsü aşkıyla nam salmış bir âşık, dördüncüsü ise yalnızca köpeği olan biri olarak anlatılıyor. Cennete giden yolda birinci kardeş bir savaş meydanında, ikinci kardeş bir düğünde, üçüncü kardeş ise güzel bir prensesin kollarında kalarak yolun devamında dördüncü kardeşi yalnız bırakıyor. Bütün kardeşlerini gerisinde bırakan ve köpeği ile cennetin kapısına gelen dördüncü kardeşe ise cennete köpeği ile giremeyeceği söyleniyor. 

Cennete köpeği ile giremeyeceğini öğrenen kardeş, içeri girmeyi reddediyor. Bunun üzerine yolculuğunu cennetten takip eden kişiler son kardeşe dönüp,  kardeşlerini geride bırakmayı kabul ettiği hâlde neden köpeğini geride bırakmayıp cennete girmeyi reddettiğini soruyorlar. Dördüncü kardeş, diğerlerinin kendi kaderlerini izlediklerini fakat köpeğinin kendisine kalbiyle bağlı olduğu için onunla birlikte kaderi takip ettiğini, bu sebeple onu bırakamayacağını söylüyor. 

Hikâyenin sonunda, cennettekiler köpeğin ve kardeşin birbirine olan bağlılığından etkilenerek kardeşi cennete alıyorlar ve köpeği ise bir takımyıldız hâline getirerek gökyüzüne bırakıyorlar. Sirius Yıldızı'da bu takımyıldızın ve aynı zamanda köpeğin kalbi olarak hâlâ daha parlıyor.

Yunan Mitolojisine göre de Sirius Yıldızı’nın bir hikâyesi bulunuyor. Büyük Köpek Takımyıldızı içerisinde yer alan alpha yıldız Sirius’un, Yunan mitolojisinde bulunan Orion’un iki köpeğinden biri olduğu iddia ediliyor. 

Eskiçağlarda Hint astrologların ve Mısırlıların'da Sirius’a önem atfettiği bilinir. Eski mısırlılar; Nil’in yıllık akışını, Sirius’un Memfis şehrinin doğu ufkundan sabah vakti doğmasına bakarak hesap ederlerdi.

Tüm bu bilgilerin ve rivayetlerin ışığında bile, Sirius hâlâ geçmişindeki gizemi koruyarak kültürleri ve insan toplulukları etkilemeye devam ediyor gibi görünüyor.