Reduce, Reuse, Recycle: Bilinçsiz Plastik Kullanımı

Hayat şartlarının değişmesiyle birlikte insanların alışkanlıkları ve buna bağlı olarak dünyaya etkileri de değişti. Hızlı yaşam, daha az zaman, pratiklik isteği herkesi paketli gıdalara yöneltti ve bununla birlikte plastik kullanımı da artmaya başladı. Plastik kullanımı bilinçsizce artmaya başlayınca tüm canlılar ve dünya bundan olabildiğince çok etkilendi. Peki biz bunu değiştirebilmek için ne yapabiliriz? Plastiklerin dünyamıza etkisini nasıl azaltabiliriz?

Plastikler ucuz, hafif ve kolay işlenebilir olmasından dolayı çok fazla tercih edilen ve çoğu sektörde bu sebeple kullanılan malzemelerden bir tanesidir. Plastikler dünyada gün geçtikçe kullanımı artan, pratik olduğu için çok fazla tercih edilen ve doğaya atık olarak bırakıldığında yıllarca süren yok olma süreci nedeni ile zararlı maddeler arasında yer almaktadır. Plastik, hammaddesi petrol olan bir üründür ve bir takım işlemlerden geçirilerek renk ve şeffaflık verilmektedir. Biz fark etmiyor olsak da plastikler hayatımızın her yerine yayılmış durumda. Günlük olarak kullandığımız, yediğimiz, içtiğimiz şeylerin %90’ı plastiklerle kaplanıyor ya da plastikten üretiliyor. BMÇP’nin paylaştığı verilere göre Dünya’da her yıl 1 ila 5 trilyon arası plastik poşet üretiliyor ve 2050 yılına kadar çöplerimizde ve kullanım alanlarımızda 12 milyar ton pet şişe mevcut olacak. Mevcudiyetin fazlalılığı ve bunun rahatsız edici yanını plastik atıkların her birinin yok olmasının 1000 yıl sürdüğünü göz önüne alarak yeniden düşünün. Sağlığımıza ve doğaya verdiği zararlara aşina olan insan sayısı hatırı sayılır şekilde fazla olsa da plastik hayatımızı o kadar çok işgal etmiş ve başta düşük gelirliler olmak üzere bunun alternatiflerine yönelebilmek o kadar zor hale gelmiş ki bunu kısıtlamak da bir o kadar zorlaşmış. Fakat plastik kullanımını azaltmanın bizim için küçük ama çevreye etkileri çok büyük olabilecek yöntemleri var. Birçok ülke bu konuda aksiyon almaya çalışsa da birçok şey için geç kalmış durumdayız. Dünya geri döndürülmesi çok zor bir şekilde kirlendi ve kirlenmeye de devam ediyor. Gelin ne durumdayız yakından bakalım.

Dünya’da Plastik Kullanımına Bağlı Kirlenme Durumu

Dünyada sadece 6 yılda üretilen plastiklerin miktarı 8,3 milyar ton. Belki bu bilgileri okuduğumuzda durumun ciddiyetini tam olarak anlayamıyor olabiliriz fakat tüm bunların çevreye etkileri azımsanamayacak kadar büyük. Sigara izmaritleri, şişeler, şişe kapakları, gıda ambalajları, bakkal torbaları, payet ve polistiren kaplar sahillerdeki çöplerin %73’ünü oluşturuyor. Su içme ihtiyacımızın getirdiği destekle sürekli plastik şişe içerisinde su alıyoruz, yetmiyor her türlü içecek için ayrı plastik şişe kullanıyoruz. Dünya üzerinde her bir dakikada 1 milyondan fazla plastik şişe atığı oluşturuyoruz. Eğer bu hızla devam edersek bu oran 2021 yılına kadar %20 artacak. Korkunç olan ise üretilen plastiklerin yalnızca %9’u geri dönüştürülebildi. Geri kalanlar ise çevremizi kirletmeye ve dünyada yüzyıllarca atık olarak kalmasına yol açtı.

Peki Bunun Biraz Olsun Önüne Geçmek İçin Ne Yapabiliriz?

Geri dönüşüm plastik için hem ekonomik hem ekolojik hem de sürdürülebilir bir yöntemdir. Geri dönüşüm sayesinde kaynakların verimli kullanılması sağlanırken aynı zamanda enerji tasarrufu da yapılmış olur. Ancak ne yazık ki tüm plastikler geri dönüştürülebilir değil ve bununla birlikte kullanılan plastiklerin yalnızca %9’u geri dönüştürülüyor. Tüm bunları göz önünde bulundurarak plastiği kendi çabalarınızla hayatınızdan çıkarabilmek mümkün. Sürdürülebilir ürün kullanabilmeniz ve pek çok sıfır atık ürünü ile tanışabilmeniz için birçok öneri mevcut. Bunlardan bazıları şunlar:

1. Bez çanta kullanmaya ve yanınızda bulundurmaya başlayın: Market alışverişlerinizde veya farklı ihtiyaçlarınızda yanınızda bulunduracağınız sıfır atık ürünü bez çantaları kullanın. Çünkü bir yılda neredeyse 100 milyar plastik poşet kullanılmakta ve çevreye etkisi çok büyük olmaktadır.
2. Cam şişe ya da su matarası kullanın: Yaklaşık olarak 50 milyar su şişesinin sadece %40’ı kadarı geri dönüştürülebiliyor. Geriye kalan kısım ise çöp olarak doğada imha edilmeye çalışılıyor. Plastik şişe almak yerine sıfır atik ürünü olan su matarası veya cam şişeleri tercih edebilirsiniz.
3. Pipet kullanmaktan vazgeçin, ya da yeniden kullanılabilir pipetler edinin: 20 yılda neredeyse 60 milyar pipet üretimi gerçekleşmiştir. Bu üretimin kaynağı ihtiyaçtır. Bu problemi ortadan kaldırmak için pipete olan ihtiyacınızı ortadan kaldırın veya bambu, cam veya çelikten pipetler tercih edin.
4. Doğada çözünen doğal poşetleri, pişirme kağıtlarını ve streç filmleri kullanın: Doğal çöp torbaları besin kaynağı olarak değil, nişasta üretimi için yetiştirilen GDO’suz patateslerin, sertifikalı ve tam çözünebilir polimer ile harmanlanması ile üretilir. %100 çözünme özelliğine sahip olan doğal çöp torbalarının üretiminde polietilen ve plastikleştirici malzemeler kullanılmaz.

Bunlar sadece ilk aşamada çok ama çok kolay vazgeçebileceğiniz plastik ürünler. Bunların yalnızca biri veya birkaçını yapabildiğiniz an doğaya yararınız çok büyük olacak, tabi ki bütçenizin ve isteğinizin el verdiği ölçüde. Daha sağlıklı bir dünya yaratabilmek ve geleceğimizi kurtarabilmek bizim yapacağımız fedakarlıklarla mümkün. Şimdi bunları en azından denemek; ileride daha rahat nefes almamızı, daha sağlıklı yaşamamazı, bizden sonraki nesillere daha gerçek bir dünya bırakabilmemizi sağlayacak. Düşünün, anlayın ve harekete geçin!