Köpeklerin Evrimsel Hikâyesi

Çeşitli dernekler dünyada ortalama 328 farklı köpek tününün yaşadığını öne sürüyor. Her biri farklı fiziksel özelliklere sahip olan bu köpeklerin evrimsel hikâyesine birlikte bir göz atalım!

Gezegenimizin çok eski canlılarından biri olan köpekler, çeşit çeşit görünüşlere ve fiziksel özelliklere sahiptir. Uluslararası Köpek Koruma Dernekleri Federasyonu, günümüzde 328 farklı köpek türünün var olduğunu resmen kabul etmektedir. Bilim insanlarına göre köpekler ilk evcilleştirildiklerinde daha büyüklerdi ve zamanla küçülmüşlerdir. Ancak yapılan araştırmalara göre köpeklerdeki bu farklılıklara neden olan mutasyonun izi on binlerce yıl önce yaşamış antik kurtlara kadar uzanmaktadır. Current Biology’de yer verilen makaleye göre köpeklerde küçük vücut boyutuna karşılık gelen ve büyüme hormonunun düzenlenmesinden sorumlu gen ve ilgili mutasyon “IGF-1” 50 bin yıl önce yaşamış kurtlarda mevcuttu. Yani yaklaşık 25.000 yıl önce kurtlardan evcilleştirilen antik köpeklerin de boyutları oldukça farklıydı. Ancak en büyük ırkların en küçüğünden kırk kat daha büyük olduğu günümüz modern ırklarındaki aşırı farklılıklar, son 200 yılda insan müdahalesiyle ortaya çıktı.

Köpeklerin evriminin bu denli kısa sürmesini, insanların yaşayış biçimindeki farklı istekleri tetiklemiştir. Daha eski zamanlarda hayatta kalmak ve üremeye yönelik bir yaşantımız vardı, bu biyolojik amaçlar dışındaki yapay amaçlara ve zevklere çok daha az yönelmekteydik. İnsanlar farklı coğrafyalarda yaşayıp farklı kültürler geliştirmeye başladıkça ve doğayı biraz daha iyi tanıdıkça köpeklerin de farklı çiftleştirme yollarını takip ederek ne kadar hızlı bir şekilde yeni çeşitlere evrimleşebileceğini fark ettiler. Böylece birçok hayvansever tarafından istenmeyen bir durum olan "köpek yetiştiriciliği ve ticareti" akımı doğmuş oldu.

Current Biology araştırmasında genetik bilimciler; içlerinde modern köpekler, antik kurtlar ve tilkiler gibi köpekgillerin olduğu 1400’den fazla genomu analiz etti ve mutasyonu gözlemledi. Ardından evrimsel biyologlar, ilgili mutasyonun ilk ne zaman ortaya çıktığını görmek için antik kurtların DNA’larını inceledi. Ekip 54.000 yaşındaki bir Sibirya kurdunun DNA'sına baktığında onun da büyüme hormonu mutasyonuna sahip olduğunu buldu.

Bu konudaki yaygın görüş küçük vücut boyutunun muhtemelen evcil köpeklere özgü ve yeni genetik değişikliklerle bağlantılı olduğu yönündeydi. Ancak yeni bulgular tüm hikâyeyi alt üst eden cinsten. Çalışma, aynı zamanda köpeklerin günümüz kurt popülasyonlarından farklı olarak daha küçük vücutlu kurtlardan evcilleştirildiğinin bir işareti de olabilir.