Kadına Yönelik Şiddeti Önlemede Teknolojiye Erişimin Önemi - TeknoCase

Dünyada bir milyar kadın hayatları boyunca şiddete ya da istismara maruz kalıyor. Kadına ve çocuğa yönelik şiddetinin önüne geçmekte teknolojinin önemini yazımda sizler için biraz açmak istedim.

Kadına karşı şiddeti önleme de büyük bir öneme sahip olan İstanbul Sözleşmesi’nden Türkiye’nin ayrılması üzerine teknolojiye bu konuda daha çok iş düşüyor. Lafı açılmışken nedir bu İstanbul Sözleşmesi? İstanbul Sözleşmesi’nin en önemli özelliği, biyolojik veya hukuki, ailevi bağ olup olmadığına bakılmaksızın ev içi şiddetin -örneğin eski veya mevcut eşler, evlilik dışı partnerler, birlikte ikamet edilen aile fertleri, akrabalar veya birlikte ikamet edilen başkaları tarafından yöneltilen şiddetin- ve kadınlara yönelik her türlü şiddetin önlenmesi ve bunlarla mücadeleye ilişkin standartlar öngören ve Avrupa ülkelerini hukuki olarak bağlayan ilk belge olmasıdır. 

                 

İtalya İçişleri Bakanı Luciana Lamorgese geçtiğimiz sene Nisan ayında bir açıkla yaptı. Bu açıklamaya göre, koronavirüs tedbirleri süresince ev içi şiddet şikayetlerinde düşüş gözlemlenmekteydi. İtalyan hükümeti, bu düşüşün şiddetin azalmasından değil, şiddete maruz kalan kadınların kapalı kaldıkları ev ortamında şikayette bulunma imkanının kısıtlanmasından kaynaklandığını düşünerek bir cep telefonu uygulamasını devreye soktu. İçişleri Bakanı "Bu dönemde şikayetlerin azaldığını fark ettik. Bu, evde kapalı kalan kadınların ellerine telefonu alıp da şikayet için arama yapmaya cesaret edemediği anlamına geliyor. Bu nedenle, kadınlara ve şiddet mağdurlarına yönelik bir cep telefonu uygulamasını devreye soktuk" diyerek böyle bir uygulamanın önemini vurgulamıştı.

Bu yazımda ev içi şiddeti karşı hazırlanmış Dünya çapındaki uygulamalardan bahsedeceğim.

• Bright Sky

Bright Sky, taciz içeren bir ilişki içinde olabilecek veya tanıdıkları biriyle ilgilenen herkese destek ve bilgi sağlayan ücretsiz bir uygulamadır. İngiltere merkezli kriz destek yardım kuruluşu Hestia, Aspirant ve Thames Valley Partnership ile ortaklaşa oluşturuldu. Bright Sky, kullanıcıların en yakın destek merkezini bulmalarına, bir ilişkinin güvenliğini değerlendirmelerine ve farklı istismar türlerini bunlardan etkilenebilecek bir arkadaşa nasıl yardım edeceklerine ilişkin bilgilere erişmelerine olanak tanır. 

Uygulama aynı zamanda uzman ve uzman olmayan pratisyenler ve diğer işverenler tarafından ve çevrimiçi güvenlik, takip ve taciz ve cinsel rıza gibi aile içi istismarla ilgili konular hakkında bilgi arayan herkes tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bright Sky, İngiltere, İrlanda, Çek Cumhuriyeti, Romanya, İtalya ve Portekiz'de kullanılmakta.

• TecSOS

TecSOS, acil bir durumda polise daha iyi erişim sağlayan, özel olarak uyarlanmış bir teknoloji parçası sağlayarak ev içi istismar mağdurlarını ve diğer savunmasız kişileri desteklemeyi amaçlayan bir girişimdir. TecSOS, ilk olarak Vodafone İspanya Vakfı tarafından İspanyol Kızıl Haçı ve TecSOS Vakfı ile işbirliği içinde geliştirildi. Program şu anda beş ülkede aile içi şiddet mağdurlarına hayati koruma sağlıyor: İspanya, Portekiz, İrlanda, Almanya ve Birleşik Krallık.

• Easy Rescue

Easy Rescue, şiddete maruz kalmış ve kişisel güvenlik endişeleri olan kadınları desteklemek için tasarlanmış bir uygulamadır. Türkiye Vodafone Vakfı tarafından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile ortaklaşa geliştirilen ana özellikler arasında kadınların yolculuklarının rotasını seçilen kişilerle paylaşmalarına ve onlarla tek bir tıklamayla iletişim kurmalarına olanak tanıyan My Seatmate eklentisi yer alıyor. Rota değişirse, kişiler anında bir bildirim alır. Kullanıcılar ayrıca acil bir SMS göndermek için telefonlarını sallayabilir. Diğer özellikler arasında acil servislere giden tek tıklamayla arama düğmesi bulunur.

• Gender Based Violence Command Centre (GBVCC)

GBVCC, aile içi şiddet ve istismardan etkilenen kişileri danışmanlık sağlayabilecek profesyonel sosyal hizmet görevlilerine bağlayan 7/24 bir destek hizmetidir. Kullanıcı yakın bir tehlike içindeyse, sosyal hizmet uzmanı mağduru takip etmek ve polisi bilgilendirmek için coğrafi konum özelliğini kullanacaktır. Komuta merkezine, kredisi olmayan herkesin yardıma erişebilmesini sağlamak için ücretsiz bir acil durum USSD kodu aracılığıyla erişilir -merkeze bir mesaj gönderilir ve bir sosyal hizmet görevlisi kişiyi hemen geri arayacaktır-. Skype ile işitme engelli kişilerin işaret dilinde iletişim kurmasına izin veren yeni bir eklentisi de bulunmaktadır.

• 3060 SMS Line

Vodafone Portekiz Vakfı, aile içi şiddet mağdurları ile ulusal teknik servisler arasında daha güvenli, özel iletişim sağlamak için ücretsiz bir SMS Hattı - 3060 başlattı.

• Nokaneng App

Nokaneng uygulaması, Lesoto'daki kullanıcıları cinsiyete dayalı şiddetin farklı biçimleri, hakları ve mevcut destek hizmetlerinin yanı sıra sesli alarm ve acil durum SMS'i gibi koruma araçları hakkında bilgilendirir. Uygulama aynı zamanda, hükümetin güvenli evi ve cinsiyete dayalı şiddetten kurtulanlar için tek durak merkezi olan Lapeng Merkezi ile bağlantılı danışmanlar da dahil olmak üzere konuşma, destek ve tavsiye için güvenli bir alan sağlar.

Nokenang, Lesoto Cinsiyet, Gençlik, Spor ve Rekreasyon Bakanlığı, GenderLinks Lesotho, Deutsche Gesellschaft für Intenationale Zusammenarbeit (GIZ), Vodacom Lesotho ve Vodacom Lesotho Vakfı arasında ortak bir girişimdir. Uygulama, ağdaki herkes için ücretsizdir, yani erişmek için krediye ihtiyacınız yoktur.

• MyAmbar

MyAmbar, cinsel şiddet mağdurlarını desteklemek için tasarlanmış bir uygulamadır. Vodafone Idea Limited tarafından NASSCOM Vakfı ile ortaklaşa geliştirilen ve UN Women ve Sayfty Trust tarafından desteklenen uygulama, mağdurların durumlarını anlamalarına ve bilinçli seçimler yapmalarına yardımcı oluyor. Bir Acil SOS düğmesinin yanı sıra, kullanıcılar bilgilendirici içeriğe erişebilir ve kendi kendine risk değerlendirmesi yapabilir ve bu da onları uygun profesyonel destek önerilerine yönlendirir.

• Meddigmehet.hu

Meddig Mehet, Vodafone Macaristan Vakfı tarafından Hungarian Interchurch Aid ile ortaklaşa sunulan bir platformdur. Bu çevrimiçi danışmanlık hizmeti, aile içi şiddet ve tacizden etkilenen kişilerin bir psikolog, avukat veya sosyal hizmet görevlisinin anonim tavsiye ve desteğine erişmesini sağlar.

Yazımın sonuna gelirken bazı terimlere açıklık getirmek isterim.

Ev içi şiddet ve istismar (bazen yakın partner şiddeti, aile / bakıcı şiddeti veya aile içi şiddet olarak tanımlanır), fiziksel, sözlü, cinsel, duygusal veya psikolojik istismarın bir olayı veya biçimidir. Finansal suistimal ve kontrol veya bir yakın partner tarafından diğerine karşı gerçekleştirilen takip ve taciz içerebilir. Aile içi şiddet ve istismar sıklıkla kontrol, baskı, tehdit edici davranış ve istismarı içerir. Genellikle küçük taciz eylemleriyle başlayarak zaman içinde gerçekleşir.

Ev içi şiddet ve taciz, evli veya birlikte yaşayan her yaştan zıt veya aynı cinsiyetten yakın partnerler arasında meydana gelir. Aynı zamanda aile üyeleri arasında veya bakıcılar ile evde yaşadıkları veya baktıkları kişiler arasında da olabilir.

Fiziksel şiddet: Vurmak, tekmelemek, yakmak, saç çekmek, bıçaklamak ve ateş etmek, yaralanmaya ve en kötü durumda ölüme yol açmak. Herhangi bir şekilde acıya sebep olacak her türlü davranış.

Zorlayıcı kontrol: Bir kurbanı zayıflatmak ve tehditler, aşağılama ve sindirme yoluyla korku yaratmak ve bir kişiyi destek ve bağımsızlıktan mahrum etmek amacıyla sistematik bir davranış modeli. Yakın bir eşin özgürlüğünü kontrol etmek ve sınırlamak için kullanılan psikolojik veya duygusal bir istismar biçimidir.

Mali / ekonomik istismar: Genellikle mağdurun işe gitmek için ulaşım masraflarını ödeyecek paraya sahip olmasını veya işe uygun kıyafet satın almasını önlemek için kullanılan mali kontrol. Mali bağımsızlık olmadan şiddet içeren veya kötüye kullanılan bir ilişkiden ayrılmak çok zor olabilir.

Duygusal / psikolojik kontrol ve tehditler: Güven ve öz saygıyı etkileyebilir ve ayrıca sosyal etkileşimler ve özerklik üzerindeki kontrolü de içerebilir.

Siber taciz: kontrol, tehdit ve takip biçimlerinin çoğu sanal olarak e-posta, kısa mesajlar, telefon mesajları vb. yoluyla gerçekleştirilir.

Cinsel istismar: Tecavüz dahil istenmeyen cinsel ilgi.