İlginç Gök Cisimleri: Bulutsular

Evrende çok sayıda ilginç gök cisimleri mevcuttur. Bunlardan birisi de “nebula” ya da “bulutsu” olarak bildiğimiz gök cisimleridir. Yıldızların ölümü sonucunda ortaya çıkan bu gök cisimlerini sizler için derledim. Keyifli okumalar!

Şehir ışıklarının az olduğu bir bölgede çıplak gözle gökyüzüne baktığımızda; yıldızları, gezegenleri ve belki Ay’ı görürüz. Bunların dışında da gökyüzünde görebileceğiniz çok ilginç gök cisimleri vardır. Örneğin bulutsular veya diğer adıyla nebulalar. Bulutsular, yıldızların yaşam döngüsünü tamamladığında süpernova olayının gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan gaz ve toz bulutundan oluşur. Bu bulutsular yalnızca teleskoplarla değil çıplak gözle de görülebilir. Örneğin Orion nebulası, Orion takımyıldızında bulunan ve şehir ışıklarından uzak yerlerde çıplak gözle görülebilir. Bu yazımda ise daha önce gözlemlenmiş olan bazı bulutsuları sizler için derledim. 

Atbaşı Bulutsusu (Horsehead Nebula)

Atbaşı bulutsusunun bu muazzam detaylı fotoğrafı, Hubble Uzay Teleskopu tarafından fırlatılışının 23. yılını kutlamak için çekildi. Meşhur Avcı bulutsusu içinde bulunan bu bulutsu, bir atın başına benziyor. 1500 ışık yılı uzaklıkta bulunan bulutsuyu Sigma Orionis adlı yıldız aydınlatıyor. Görünür ışıkta karanlık bir leke gibi görünse de, Hubble’ın kızılötesi kamerasına harika bir poz vermiş.

Avcı Bulutsusu (Orion Nebula)

Avcı bulutsusunu çıplak gözle görmek için sonbaharı beklemeniz gerekiyor. Ağustos sonuna doğru güneş doğmadan hemen önce doğu ufkunda belirecek olan Avcı takımyıldızında, avcının meşhur kemerin biraz altında konumlanıyor. Kış aylarına doğru daha erken saatte doğacak ve kış boyunca bizimle olacak. Işık kirliliğinin olmadığı temiz bir gökyüzünde, Avcı bulutsusuna çıplak gözle ya da bir dürbünle baktığınızda onu bir pamuk şekerine benzetebilirsiniz.

Lagün Bulutsusu (Lagoon Nebula)

Hubble Uzay Teleskopunun geniş alan kamerası ile çektiği lagün bulutsusu, 4 ışık yılı genişliğinde ve bizden 4000 ışık yılı uzaktadır. Bu fotoğrafta kırmızı renk azotu, mor renk de hidrojen, oksijen ve azotun karışımını göstermektedir.

Güney Yengeç Bulutsusu

Ülkemizden görülemeyen Erboğa takımyıldızı yönünde ve 7000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bulutsu iki yıldızın birbiriyle etkileşimi sonucunda oluşmuştur. Bu yıldızlardan birisi sıcak bir beyaz cüce, diğeri ise soğuk bir kırmızı devdi. Şişmeye başlayan kırmızı devin dış katmanları beyaz cüceye doğru düşüyor ve zamanla gereğinden fazla kütleye sahip olan beyaz cüce patlıyor ve ortaya her iki yönde yayılmış bu şekil çıkıyor.