Hipnoz ve Meditasyonun Dikkat Üzerindeki Etkisi

Ekranlarda ve filmlerde sürekli gördüğümüz hipnoz sahneleri sizce gerçek mi? Köstekli bir saatin sallanmasını izlemek dikkatimizi gerçekten toplar mı? İşte bu yazımda sizler için hipnoz ve meditasyonun doğasından bahsettim. Gelin hep birlikte inceleyelim.

Hipnoz dendiğinde aklınıza Hollywood filmlerinde gördüğünüz ürkütücü adam tasviri gelir. Tam olarak elindeki köstekli saati birinin gözünün önünde sallayıp duran adam tasvirinden bahsediyorum. Öncelikle şunu bilmeniz gerekir ki siz istemedikçe kimse sizi hipnoz edemez. Hipnozcunun gücü hipnotize edilecek kişinin telkine ne kadar açık olduğu ile ilgilidir. Bazı insanlar telkine birazcık da olsa açıktır. Bunu bu yazıyı okumamış biriyle de test edebilirsiniz. Karşınızdaki kişiye ayağa kalkmasını ve gözlerini kapatmasını söyleyin. Sonrasında ondan ileri geri sallanmakta olduğunu hissetmesini isteyin. Çoğu insan bunu duyduğunda sallanmaya başlar. Tabi öncesinde sallanmadığını varsayarsak. Ama neyle karşılaşacağını bilen ve sallanmak istemeyen kişi ne yapacaktır? Tabi ki sallanmayacaktır. Bu oyun o kişiye işlemeyecektir. Hipnotizmada da aynı şeyler geçerlidir. Hipnozla genellikle insanlara rahatlamaları ve belli bir noktaya veya soluk alıp verme gibi içsel bir işleve odaklanmaları gerektiği söylenir. Bu şekilde insanlar telkine daha açık hale gelmektedirler çünkü. Tabi eğer bunu istiyorlarsa. Hipnoz durumuna geçtiğinizde EEG (Beyin tarafından üretilen elektrik sinyallerini almak için elektrotların takılarak çekildiği yöntem, alet) beyninizdeki alfa dalgalarının arttığını tespit eder. Yani uyanık ama rahatlamış bir durum içerisindesinizdir. Bazıları hipnozu kullanarak unutulan hatıraları ortaya çıkarmaya çalışır ki, bu tehlikeli olmakla birlikte bilimsel de değildir. Çünkü hafıza kolaylıkla değişebilir. Bunun nedeni ise bilgileri beynimize bir video kamera gibi kaydedemememizdir. Dolayısıyla eski hatıraları ortaya çıkarttığını söyleyen kişiler aslında sahte hatıralar yaratıyor da olabilir. Niyetleri bu olmasa bile hipnozcuların yöneltici soruları ve beklentileri buna yol açabilir. Bazılarına göre hipnozla dikkatin başka yöne yöneltilmesi de mümkündür. Bu nedenle hipnoz acı ve ağrı tedavisinde de kullanılabilir. Örneği araştırmalara göre hipnoz altındaki kişilerin beyinlerinde duyusal girdiyi alan duyu korteksi normal işlevini sürdürürken, duyusal girdiyi işleyen bölgelerde faaliyet azalması gözlemlenmektedir. Yani hipnoz duyu girdisini tamamıyla bloke etmese bile dikkati bu girdiden uzaklaştırabilmektedir. Bu da bazı insanların normal şartlarda dayanamayacakları acı uyaranlarına dayanmalarını mümkün kılmaktadır. Fakat burada önemli olan şey ise hipnozun işe yarayabilmesi için işe yarayacağına tam anlamıyla inanmaktır.

Uyarılmış bilinç durumlarından bir diğeri ise meditasyondur. Meditasyon sözcüğünün bir çok tanımı vardır. Meditasyon genel anlamda insanların dikkat ve farkındalıklarını öz telkin yolu ile düzenlemektir. Meditasyon yönelimli olabilir veya özel bir şey üzerine yoğunlaşabilir. Bu şey çoğu zaman nefes almak, kasları gevşetmek gibi şeyler olabilir ama meditasyon odaksız da olabilmektedir. Yani birey zihninin özgürce uçuşmasına da izin vermektedir. Hafif meditasyon sırasında normal dinlenmede olduğundan daha çok sayıda alfa dalgası yayınlanmaktadır. Derin meditasyonu ise genellikle uzmanlar başarabilir. Bu meditasyonda beyindeki teta dalgalarında artış görülmektedir. Bu dalgalar uykunun bazı evrelerinde de yayınlanmaktadır fakat meditasyon sırasında birey uyanık olmaktadır. Meditasyonun uzun vadeli etkilerine dair çok fazla araştırma bulunmamakla birlikte bazı araştırmalar düzenli olarak derin meditasyon yapan insanlarda bazı beyin faaliyetlerinin de meditasyon dışında arttığını söylemektedir. Yani inanların dikkat yönetiminin geliştiğini söylemektedir.

Özetle hipnoz da meditasyon da sizi ele geçirmez. Bunun yanında bu uygulamalar dikkat yönetimi için kullanılabilir. Dikkat yönetiminin meditasyon uygulamalarıyla geliştirilebilmesi dikkat eksikliği ve dikkat yönetimi bozukluğu yaşayan insanlarda faydalı olabilmektedir.

Yazımı okuduğunuz için teşekkürler, bir sonraki yazımda görüşmek üzere!