Geleceğin Vazgeçilmez Kurtarıcıları: Mantarlar

Kredi: Adege - Pixabay

Bitkilerden on kat daha fazla mantar türünün olduğunu biliyor muydunuz ya da aldığınız her solukta ortalama on mantar sporunun olduğunu? Haklarında bilmediğimiz pek çok ilgi çekici olay olduğu aşikar. Bazılarımızın tiksinerek baktığı birçoğumuz için pizza malzemesi olarak seçtiği mantarlar, şu an bile dünyamız için çalışmaya devam ediyor. Nasıl mı? Hadi birlikte inceleyelim.

Mantarlar alemi üyelerinin çoğu ayrıştırıcıdır. Çevrelerindeki bozulmuş veya ölmüş organizmaları yapıtaşlarına kadar ayrıştırıp bunlardan enerji elde ederler ve yaşam alanları genellikle ormanlar ya da çayır ekosistemleri olsa da  aslında atmosferde bile bulunurlar. Böylesine bir yayılış göstermesinin, dünyamızın ayrılmaz bir parçası olmasının, arkasında üstlendikleri görevler yer alıyor. Bu durum bizlere önemli puntlar sunabilir. Şimdi ise bunlardan birkaçına değinelim.

Nöroleptik ilaçlara yenileşen bakış

Halihazırda kullanılan antipsikotik preparatların tarihi 1950’li yıllara dayanmakta, yani onların yeni jenerasyonlarına. Ancak 2000’li yılların başlarında eski bir grup tekrardan gündeme geldi. Bunlar arasında geleceği parlak olan psilosibin ise bir mantardan elde edildi. Bilim insanlarının psilosibin üzerinde yaptıkları araştırmalar yaklaşık olarak yetmiş yıl öncesine dayansa da günümüzde sert görüşlerin yumuşamasıyla kaybettiği saygınlığı tekrardan kazandı. Araştırmacılar terapiyle psilosibin kominasyonunun Obsesif Kompulsif Bozukluk(OKB), Travma Sonrası Stres Bozukluğu(TSSB), depresyon ve anksiyete gibi yaşam kalitesini oldukça düşüren rahatsızlıkları aşmaya karşı etkili olabileceği görüşünde. Ayrıca psilosibinin Alzheimer ve Anoreksiya Nevroza’ya karşı etkinliklerini inceleyen çalışmalar mevcut. Kısacası mantarlar akıl sağlığımız için önemli gelişmeler sağlayabilir güçte.

Küresel ısınmanın tarıma verdiği tehdide mantar çaresi

Mantar - bitki birlikteliği; mantara besin kaynağı (şeker) sağlarken bitkiye ise aşırı tuz, yüksek sıcaklık ve kuraklık gibi bitkiyi fazlasıyla strese sokan koşullardan korunma fırsatı veriyor. Kuraklık gibi bitkiyi oksidatif strese sokan durumlar karşısında bitki, bu etkileri azaltacak kimyasallar üretmezken kendi hücreleri arasındaki ipliksi endofit mantarları onları korumak adına gerekli kimyasalları salar. Ayrıca saldıkları kimyasallarla bitkinin suyu daha etkili kullanmasına yardımcı olurlar ve böylelikle küresel ısınmanın getirdiği sorunlar çözülmüş olur. Bir diğer güzel haber ise araştırmacıların, bitkilerin yaşamlarını tehdit eden bu durumda onlara yardımcı olabilmek için endofit mantarların konukçu bitkilerden kültür bitkilerine aktarılabildiklerini keşfetmeleri. Durmadan ısınan dünyamızda endofit mantarları, besin kaynaklarımızı korumakta mükemmel bir gizli güce sahip.

Yapı malzemelerine büyük rakip mantarlar

Doğamızın dolayısıyla hayatımızın dört bir yanını saran plastiklerden kurtulmak ya da varlıklarını azaltmak güzel olmaz mıydı? Belki de mantarlar plastik yükünü azaltmamıza yardımcı olabilir. Ürün tasarımı ve yapı bileşeni oluşturmada sürdürülebilir çevresel malzemelerden biri olma potansiyeline sahip mantarlar, miselyum adı verilen ince ipliksel yapıları sayesinde bunu başarabilirler. İstenilen şekilde ve boyutta büyütülüp fırınlarda pişirildikten sonra hafif ama sağlam, yumuşak veya arzu edildiği taktirde sert olabilecek yapısal bütünlüğe sahip malzemeler ortaya çıkabiliyor. Taşıdığı özelliklerine bakacak olursak birçok malzemeye kafa tutacak bir güce sahip olan mantarlardan bu zamana kadar yumuşak köpük alternatifi, ateşe dayanıklı izalasyon malzemesi, tuğla, sunta, elektrik devresi kartı; vazo, sandalye ve abajur gibi ev eşyaları daha da ilginci sandalet yapıldı. En önemli artısı biyolojik olarak çözünebilir olması. Gündemdeki bir diğer konu ise Ay’da ve diğer gezegenlerde mantar bazlı yaşam alanlarının yapılabileceği. California Silikon Vadisi’ndeki Ames Araştırma Merkezi’ndeki araştırmacılar, bu mikro-mimari proje üstündeki çalışmaları devam ediyor.