Ekonominin Popüler Kavramları Nelerdir?

Ekonomi hayatımızın olmazsa olmaz bir parçası. Günlük yaşantımızda da bu alanla ilgili pek çok terimi duymak mümkün. Peki bizler hayatımızda büyük etkiler yaratabilecek bu ekonomi terimlerini ne kadar iyi biliyoruz? Gelin sizlerle dillere pelesenk olmuş bu kavramlara yakından bakalım.

1- ENFLASYON: Halk arasında "hayat pahalılığı" olarak da bilinen bu kavram, ekonomide en sık kullanılanlar arasındadır. En kısa tanımı ile enflasyon; fiyatlar genel düzeyinde görülen artışı ifade eder. Ülkemizde enflasyon TÜİK tarafından hesaplanır ve bu hesaplama ekonomideki bütün ürünleri kapsamaz. Enflasyon artışının pek çok sebebi vardır. Bunlar; arz-talep dengesindeki bozulmalar, ülkeye karşılığı olmayan döviz girişinin artması veya para arzındaki artışlar olabilir.

2- DEVALÜASYON: 'Değer düşmesi' anlamına gelen bu kavram, bir ülkenin sahip olduğu resmi para biriminin diğer ülke dövizleri karşısında değer kaybetmesi olarak tanımlanır. Devalüasyonun artması sonuçunda; fiyatlar genel düzeyinde artış, bütçe açığı, faizlerde yükselme ve ekonomide yavaşlamalar meydana gelir.

3- ASGARİ ÜCRET: Bir kişinin en temel ihtiyaçlarını karşılamasına yetecek düzeyde belirlenen ve yasal bakımdan işçilere ödenecek en düşük ücret seviyesidir. Ülkemizde asgari ücret,  Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ve Asgari Ücret Tespit komisyonu aracılığıyla belirlenmektedir. Bu komisyon; beşi devlet, beşi işçi, beşi işveren temsilcilerinden oluşmaktadır. Ücret belirlenirken, ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu, ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarını göz önünde bulundurur.

4- GSYİH\GSMH: Birbirine çok karışıtırılan bu iki terimi en kısa tanımları ile anlatalım. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, bir ülkede belirli bir zaman diliminde üretilen tüm mal ve hizmetlerin toplam değerini ifade eder. Gayri Safi Milli Hasıla ise belirli bir zaman aralığında sadece o ülke vatandaşlarının ürettiği mal ve hizmetlerin toplam değerini ifade etmektedir.

5- DEFLASYON: Belirli bir zaman aralığında piyasadaki fiyatlarda meydana gelen düşüşleri ifade etmektedir.  Ancak her düşüş deflasyon olarak adlandırılamaz. Bu durumun süreklilik göstermesi halinde deflasyonun gerçekleştiğini söyleyebiliriz. Deflasyonun meydana gelmesi sonucunda, işsizlik oranlarında artış, ücretlerde düşüş ve tüketimde kısıtlamalar oluşabilir. 

6- CARİ AÇIK: Bir ülkenin ithalatı ve ihracatı arasında oluşan farktan doğan bütçe açığına denir. Cari açık nedenleri arasında, yüksek enflasyon, aşırı borçlanma, yüksek döviz kuru ve kontrolsüz ekonomik büyüme yer alır.

7- MENKUL KIYMETLER: Menkul, bir yerden bir yere taşınabilir olan malları ifade eder. Menkul kıymetler ise ortaklık ve alacak hakkı sağlayan ve çıkarılması için Sermaye Piyasası Kurulundan izin alınan kıymetli evraklara denilmektedir. Hazine bonoları, hisse senetleri, tahviller, finansman bonoları, intifa senetleri birer menkul kıymetler örneğidir.

8- BORSA: Kıymetli evrakların ve ticarete konu olan malların alım-satım işleminin gerçekleştiği piyasadır. Bu işlemi gerçekleştirirken yüz yüze olmak şart değildir. Borsa bünyesinden bir havuz oluşturur ve burada emirler, kriterlerine göre eşleştirilir. Örneğin; siz 30 liradan bir hisse senesi almak istiyorsunuz ve satıcıda aynı hisse senedini 30 liradan satmak için emir verdi. Bu iki emir birbiri ile eşleştirilip alım-satım işlemi gerçekleştirilmiş olur.