Doğanın Tasarım Stratejisi: Biyomimikri

Günümüzdeki birçok sorunun çözümlerini doğanın binlerce yıllık birikimi içerisinde bulabileceğinizi düşünün! Biyomimikri yaklaşımı, doğadan ilham alarak günümüz teknolojisine ışık tutuyor. Gelin hep birlikte biyomimikri kavramının derinlerine inelim!

Biyomimikri, günümüzdeki birçok sorunun çözümü niteliğinde geliştirilen tasarımların inovatif yaklaşım stratejisidir. Biyomimikri kavramı Yunanca bir kelime olup iki kelimenin birleşimidir; yaşam anlamına gelen biyo ve benzetim anlamına gelen mimikri kavramlarından meydana gelir. Mimari, endüstri, sağlık, ulaşım, enerji vb. birçok sektör teknolojisinin temelleri biyomimikri stratejisinden ilham alıyor. Günümüzde bu yaklaşımın ivmeli bir şekilde popülerleşmesi altında yatan sebeplerden biri de sürdürülebilirlik kavramı oluyor. Doğa, içerisinde barındırdığı tüm unsurların kusursuz işleyişinden ilham almak için son derece zengin bir kaynak olarak değerlendirilir. Doğal kaynakların azalması ve bu süreçte var olan doğal kaynakların bilinçli bir şekilde korunması için çevreye duyarlı proje ve tasarımlar üretilebilmesi oldukça önemlidir. Tüm bu gayelerin birleşmesiyle oluşan ortak perspektifin adına biyomimikri diyebiliriz.

Biyomimikri Stratejisinin Önemi

İnsan yaşamı, farklı sektörlerdeki sistemlerin işleyişi ile devam ediyor. Tüketilen kaynaklar, kullanılan araçlar, yapay zeka tasarımlar vb. yaşamın birçok alanına nüfus eden ihtiyaçlar yeni tasarım ihtiyacını doğururken var olan tasarımı da geliştirmeyi gerektiriyor. İklim krizi ile karşı karşıya kalınan günümüzde ihtiyaç duyulan inovasyonların sürdürülebilirlik çerçevesinde, doğal kaynakları doğru ve etkili kullanarak ortaya koyulması gerekiyor. Doğal kaynakların dengeli bir şekilde kullanılması ise doğanın bir yansıması olan biyomimikri stratejisinin ürünlerini, insan yaşamına entegre sistemler haline getirilerek uygulanabilir.  Doğanın işleyişinin, söz konusu iklim krizine karşı uyum içerisinde çalışan biyomimikri temelli sistemler ile daha kontrollü çalışmasına olanak tanınmış olunabilir.

Günlük Yaşamımızdaki Biyomimikri Örnekleri

Enerji sektöründe yenilenebilir enerji kaynağı olan rüzgar enerjisinden faydalanmamızı sağlan bugünkü modern rüzgar türbinleri, kambur balinalardan alınan ilhamla geliştirilmiş bir biyomimikri stratejisi ürünüdür. Kambur balinaların yüzgeçleri 5 metreye kadar ulaşabilmenin yanı sıra çeşitli tümsek ve düzensizliklere sahiptir. Aynı pektoral özelliğin rüzgar türbini tasarımında kullanılmasıyla verimlilik arttırılarak ortaya çıkan ses kirliliği azaltılmıştır. Bir başka örnek olan ulaşım sektörünün en yaygın kullanılan araçlarından biri olan hızlı trenler ilk geliştirildiği dönemde sonik patlama olarak adlandırılan bir ses sorununa sahipti. Hızlı trenlerin tünel giriş ve çıkışlarında ortaya çıkardığı basınç farkı nedeniyle söz konusu sonik patlama sorunu yaşanıyordu. Bu nedenden dolayı hızlı trenler şehir içi ulaşım için elverişli değildi. 1994 yılında Er. Eiji Nakatsu, yalıçapkını kuşunun gagasından ilham alarak bu sorunu ortadan kaldırdı. Nakatsu, yalıçapkını kuşunun gagasını sudan çıkarırken hiç su sıçratmadığını gözlemledi. Hızlı trenlerin baş kısmını, yalıçapkını kuşunun gagasından esinlenerek tasarladığında hem sonik patlama sorununu çözmüş hem de hızlı trenlerin %15 daha hızlı hareket etmesine olanak tanımış oldu.

Bu yazıda günümüzdeki birçok tasarımın temelinde yatan biyomimikri yaklaşımını ele aldım. Başka içeriklerde görüşmek dileğiyle. İyi okumalar!