Dijital Öfke

Herkesin düşüncelerini özgürce ifade edebildiği sosyal medya platformlarda bazen çeşitli saldırgan tavırlara ve olumsuz paylaşımlara şahit oluyoruz. Bu saldırganlık nereden geliyor ve bu konuda neler yapabiliriz?

Günümüzdeki en önemli iletişim kaynaklarından biri şüphesiz sosyal medyadır. Teknolojinin hızla gelişmesi ile yaygınlaşan internet kullanımı sayesinde artık herkes sosyal medya araçlarına erişim sağlayabiliyor. Buna bağlı olarak birçok kullanıcının birincil haber kaynağı sosyal medya siteleri haline gelmiş durumda. Kullanıcılar bu sayede güncel haberlere, küresel alanda gelişmelere kolaylıkla ulaşabiliyor.

İnsanlar arasındaki etkileşimde ve toplumsal alanda sosyal medyanın gücü tartışılamaz bir gerçek. Bu araç sayesinde ortak paydalarda buluşuyor, benzer ideolojilere sahip olduğumuz insanlarla etrafımızı çevreliyoruz. Her konuda her türlü düşünceyi ifade etme özgürlüğüne sahip oluyoruz. Fakat bu ifade özgürlüğü her zaman pozitif amaçlar için mi kullanılıyor?

Benzer düşüncelere sahip kullanıcılarla bir araya gelme şansımız olduğu gibi farklı düşünceye sahip bireylerle karşılaşma şansımız da oldukça yüksek. Ancak farklılığı ve düşünsel çeşitliliği kabul etmek yerine ayrımcılık ve ötekileştirmeye gitmek sosyal medyanın en olumsuz yönlerinden biri haline geldi. Sosyal medya araçlarını içimizdeki kin ve nefreti kusmak için kullanmaya başladık. Bu öfkenin sebebi ne?

Öfke insani bir duygudur. İnsanlar her zaman öfkelenir ve öfkelerini yansıtırlar. Bazıları fiziksel olarak öfkesini yansıtır, bazıları ise sözlü şiddetle saldırganlık gösterir. Ancak sosyal medyanın yaygın kullanılmasıyla birlikte öfkemizi yansıtmak için yeni bir araç doğdu. Öfkesini kontrol edemeyen kullanıcılar özellikle bireylerin siyasi görüşlerine, dini inançlarına, cinsel eğilimlerine ve daha bir sürü değere saldırganlık gösterme yoluna başvuruyor. Bu saldırganlık eğilimi bir kişi ile başlıyor olsa bile kısa sürede büyüyerek sosyal linç haline geliyor. Bu linç kültüründen etkilenen binlerce insan var. Bu insanlar maruz kaldıkları linç sonucunda yıpranarak psikolojik olarak zarar görüyor. Daha ciddi sonuçlara kadar gidebilecek bu saldırı yöntemi insanların sosyal hayatlarını, işlerini kaybetmesine yol açabiliyor.

 “Sosyal medya ağları üzerinden yapılan sanal iletişim yöntemleri, insanların saldırganlık dürtüsünü de yeni bir zemine taşımıştır. Bu yeni dijital dünya bireylerin günlük hayatta pek sergileyemeyecekleri davranışları sergileme alanı da açmaktadır. Günümüz dünyasında dijital yaşamın etkililiğinin tartışılmaz olduğu düşünülürse her gün binlerce insan, sosyal medya ağları üzerinden farklı kategori ve şekillerde saldırganca tutumlara maruz kalması da kaçınılmazdır.”  SODİGEM Müdürü Doç. Dr. Levent Eraslan 

 

Gösterilen bu saldırganlığa kolaylık sağlayan konulardan biri de anonim kalmak. Kimliğimiz gizlendiğinde olduğumuzdan daha farklı davranma eğilimine sahibiz. Sosyal medyada görebileceğiniz en kötü yorum ve davranışlar da genellikle anonim hesaplardan yapılıyor. Psikolog Dr.Philip Zimbardo'nun yaptığı bir çalışmada anonimliğin gücü ölçüldü. Çalışmaya katılan öğrencilerden bir kısmına diğer öğrencilere elektrik şoku uygulaması isteniyor. Elektrik şoku uygulayan öğrencilerden bir kısmının yüzü gizlenerek karanlıkta çalışmaları isteniyor. Sonuçta gizli kalan öğrenciler, diğer gruba göre iki katı daha fazla şok uyguluyor. Ne kadar kötü davrandığımız, bunun sonucundan ne kadar etkileneceğimize bağlı. Peki tüm bunlara karşı nasıl önlemler alabiliriz?

• Öncelikle empati kumaya, karşımızdaki kişileri anlamaya özen göstermeliyiz.
• Bilinçli şekilde medya kullanmayı öğrenmeli ve öğretmeliyiz.
• Sessiz kalmamalı, etik dışı saldırgan paylaşımları gerekli yerlere bildirmeliyiz.
• Saldırganlıkla, linç kültürüyle değişime sebep olamayacağımızın farkında olmalıyız.

 

Jon Ronson'un sosyal linç ile ilgili TED konuşması.

 

İnsanlar değişim yapmanın sosyal medyada diğer insanlar hakkında olabildiğince yargılayıcı olmak olduğunu düşünüyor, ama bunun sonu gelmeli. Bu aktivizm değil, bu değişiklik getirmiyor. Yaptığınız tek şey taş atmaksa, muhtemelen attığınız taş kadar ileri gidemezsiniz.  Barack OBAMA