Deniz Ekosisteminde Hedeflenen Gelişme: Denizanası Ürünleri

Deniz ekosisteminde, denizanalarından kaynaklı yaşanan popülasyon istilasını daha önce duymuş muydun? Küresel iklim değişimi ve insan faktörüyle bu ekosistemde önemli bir gelişim hedefi gözlemleniyor. İçeriği merak ettiysen yazımı okumaya devam edebilirsin.

Denizlerimizde birbirinden farklı türde onlarca, yüzlerce ve hatta binlerce canlı türü bulunuyor. Bu türlerden bazısının gün geçtikçe sayısı azalırken bazısı katlayarak çoğalmaya devam ediyor. Buna bir örnek vermek gerekirse, denizanalarının aşırı avlanmadan kaynaklı sayılarının epey düşmesinden sonra çok hızlı bir şekilde üreyerek denizlerdeki sayılarını tekrar arttırmalarıdır. 

Bu hızlı artış, deniz ekosistemi için oldukça tehlikeli bir hal almış boyutta. Bunun için birtakım çalışmalar başlatıldı. Örneğin merkezi Almanya'da yer alan ve sekiz ülkeden 15 bilimsel araştırma kuruluşunun konsorsiyumu olan GEOMAR Okyanus Araştırmaları Merkezi'nin başlatmış olduğu GoJelly Projesi, mevcut yayılma sorunundan doğan okyanus ve denizlerin kirliliği problemine karşı bir temizleme hareketi olarak kullanılacak. Bu projeyle denizanalarının birer avantaj durumuna dönüştürülmesi hedefleniyor. Denizanalarını farklı yöntemlerle birer mikroplastik filtresine çevirecek olan bu çalışma, Avrupa Birliği tarafından da onaylandı ve 6 Milyon € fonla desteklendi. Yine diğer taraftan, artan su sıcaklığı okyanusları asitleştirdi, bu da denizanalarının artışına olumlu açıdan bir ortam yarattı. Sayıları o kadar çok artıyor ki ekosistem sağlığının korunması adına bir an önce bu çalışmaların harekete geçirilerek, gerçekleşmekte olan istilanın önüne geçilmesi gerekiyor. Şimdiden Avrupa kıyılarının farklı bölgelerinde dev balık çiftliklerini istila etmiş durumdalar. Yine aynı şekilde bazı bölgelerde elektrik santrallerinin soğutma sistemlerine zarar verdiler. Üstelik bu zararı veren saldırgan denizanalarının bir kısmı zehirli türden.

GEOMAR'dan Jamileh Javidpour, yapmış olduğu bir açıklamada: ''Sadece Avrupa'da bile Amerika'ya özgü bazı türlerin biyokütlesi bir milyon tona ulaştı.'' ifadelerini kullandı. 

Projenin Detayları

Çalışmanın ilk aşaması, mevcut denizanası türlerinin araştırılması ve yaşam döngülerinin incelenmesinden oluşuyor. Bu türlerin hangi bölgelerde, ne şekilde ve hangi zamanlarda maksimum düzeyde çoğalma gösterdiklerinim tespit ederek, mevcut bilgi açıklarını gidererek veri toplanması amaçlanıyor. Çalışmanın bu ilk aşamasıyla ilgili Javidpour: ''Bu aşamayı gerçekleştirdiğimizde bu türlerin çoğalma gerçekleştirmelerinden hemen önce müdahalede bulunarak söz konusu istilanın önüne geçmemiz çok kolay olacak.'' diyor. Bu doğrultuda diğer araştırmacılar da zararlı olan denizanalarının deniz ekosistemine verdikleri zararı yarara dönüştürebilmenin yollarını arıyor.

• Bunun için ortaya attıkları önerilerden birisi şöyle: Denizanalarını birer savaşçıya dönüştürerek istilacı olan türlere karşı gelmelerini sağlamak. Yani aslında istilacı olmaktan kurtarılıp sağlıklı hale getirilen türleri, getirilemeyen türlere karşı kullanarak istilayı engellemek.

Belirtmekte fayda var; denizanalarının salgılamış olduğu mukusun okyanuslarda mevcut olan mikroplastikler üzerinde çok etkili olduğu, çalışmalar sonucu ortaya konmuştur. Bu bulgudan yola çıkarak mukusun da deniz ekosistemini olumlu açıdan etkileyecek bir fikir geliştirmek de oldukça sağlıklı olabilirdi. Ortaya atılan fikirler doğrultusunda mukustan yola çıkarak bir biyofiltrenin geliştirilebileceği fark edildi. Bu biyofiltre denizlerimizi sağlığına kavuşturacak, kanalizasyon filtrelerinin temizliğini yapabilecek, mikroplastik üretimi yapan ve atığı olan fabrika alanlarında da kullanılabilecek.

Bu gelişmeler üzerine çalışmalar hız kazanarak devam ediyor. Mevcut bilgilere göre okyanuslardaki plastik kirliliğinin oranına bakıldığında 150 milyon ton plastik birikintisinin mevcut olduğu gerçeğine ulaşıyoruz. Bir de üzerine deniz ve okyanus sularımıza, diğer canlılara ve insanlara zarar veren denizanalarını sayarsak durumun ciddiyeti oldukça büyük. 

• Bir diğer öneri ise popülasyonu azaltmak için onları lezzetli yiyeceklere dönüştürmenin yollarını aramak. Javidpour bu konuda da: ''Bazı ülkelerin kültüründe denizanası büyük öneme sahip.'' diyor.

• Denizanalarının aynı zamanda önemli bir kolajen kaynağı olduğu için kozmetik sektöründe kullanılması da öneriler arasında. 

  *Örnek denizanası özlü kolajen vektör çalışması

Özetle denizanaları, zararlı yanlarından arındırılarak yaşantılarımıza farklı açılardan tekrar dahil edilecek gibi görünüyor. Böylece sayıca ekosisteme zarar verecek oranda artan bu canlılar, zararsız hatta faydalı hale dönüştürülecek. Umuyorum ki diğer canlılarımız ve doğa zarar görmeden fikirlerin en sağlıklı olanı hayata geçirilir. 

Yazıma eşlik ettiğin için teşekkür ederim. Sağlıcakla kal :)