Bir Pandemi Ürününün Derin Geçmişi

Pandeminin vazgeçilmezi olan maskelerin aslında insanlık tarihi boyunca etkin bir rolü olduğunu biliyor muydun? En eski çağlardan bu yana gerçekleşen neredeyse her kayda değer olayların ana malzemesi olan maske neden bu rolü üstlenmiştir? İşte cevabı burada, hadi bekliyorum...

Tüm dünyada pandemik koşullar nedeniyle herkesin tanışmak hatta kullanmak zorunda kaldığı maske aslında çok köklü geçmişe sahip olan bir eşyadır. Maskelerin geçmişi o kadar derine dayanmaktadır ki ilk maske örneklerinin neolitik çağda kireç, kil, taş ve ağaç oyuntuları gibi farklı maddelerden oluşturulmuş olduğu keşfedilmiştir.

Ayrıca, çağlar boyunca farklı ırklardan ve toplumlardan maskeye yüklenen o kadar çok farklı anlam ve işlev olmuştur ki hepsinin kayıtlara geçmesi oldukça zordur. Fakat, bazı toplumlarda maskenin yeri o kadar geniştir ki herkesin zihninde bir görüntü canlanabilir. Maske, Afrika toplumlarını ele alacak olursak maskeyle çok içli dışlı bir toplum olduğunu söylemek mümkündür. Çünkü maskelerin ölen atalarının ruhlarını yaşattığına dair bir inanca sahiptirler. Bazı toplumlar ise maskenin kötü ruhları kovabildiğine dair bir düşünce beslemiştir. Aynı zamanda maske çoğu toplumda dini törenlerde, seremonilerde ve çeşitli ritüellerde aktif olarak kullanılmıştır. Maskelerin yaygın olarak kullanıldığı diğer bir toplum ise Mısırdır. Mısır geleneklerine göre maskeler devlet yöneticileri ölüp mumyalandıktan sonra yüzlerine yerleştirilmektedir. Bunlara ek olarak, maskeler ilerleyen zaman ve değişen bakış açıları sonucunda farklı anlamlar kazanmıştır. Örnek vermek gerekirse, Avrupa toplumları başta olmak üzere çoğu toplumda balo, festival, saray toplantıları, karnavallar ve birtakım eğlence buluşmalarının ana malzemesi olmaya başlamışlardır. Fakat, maskenin taşıdığı anlamlar ve çeşitli fonksiyonları bu kadarla sınırlı kalmamıştır.

Gelişen teknolojinin sağladığı olanaklar neticesinde bakteri ve virüslerin hastalıklara neden olduğu keşfedilmiştir. Bu hastalıklardan korunmak amacıyla başta doktorlar olmak üzere maske kullanılmaya başlanmış ve dolayısıyla sağlık alanında da yer edinmişlerdir. Modern dünyada ise maskeler genellikle festivaller gibi eğlence sektöründe, çeşitli spor dallarında, başta enfeksiyon hastalıkları olmak üzere hastalıklardan korunmak amacıyla sağlık alanında kullanılmaktadır.

Özetlemek gerekirse, maske milattan önce 7000' lerden bu yana her zaman farklı inançların, geleneklerin ve düşüncelerin ana malzemesi olarak kullanılmıştır. Ayrıca, günümüz şartlarında işlevlerini değerlendirecek olursak bütün işlevlerinin ve anlamlarının iç içe geçtiğini söyleyebiliriz. Birçok toplumda ve çeşitli inançlarda var olmuş fakat zaman aşımına uğrayıp kaybolan o kadar çok eşya varken maskenin geçmişten günümüze neredeyse hiç sekteye uğramadan taşınması ise maskenin diğer işlevlerine göz gezdirmemiz için bizi zorlayan nedenler arasındadır. İnsanlığın bitmeyen gizem yaratma çabası ve maskenin bunun için biçilmiş kaftan olması nedenler arasında olabilir. Fakat, maske aynı zamanda insanlığın korunma içgüdüsüne karşılık verebilen en önemli araçlardan biridir.